Het huisje bij de Tille ...

xxx

 

Het huisje, waar alles is begonnen, in Hongerige Wolf bij de Reidertille in de
huidige gemeente Reiderland, staat er nog steeds. Ik herinner me nog dat de brug gemaakt was van hout en als je erover fietste rammelden de planken op de balken. Toen ik nog naar de lagere school ging in Drieborg, kwam ik er ook wel eens op de fiets langs. Ik reed dan helemaal om, om in Nieuwe Statenzijl te komen, want daar in de Kroonpolder woonde een jongen met een groot rood hoofd. In mijn herinneringen woont die jongen er nog steeds. Een enorm hoofd heeft hij, met rood krullend haar. Op het schoolplein laat hij me steeds struikelen en ook op de hoge stoep waar lange ijzeren staven ervoor moeten zorgen dat er geen modder naar binnen wordt gelopen, laat hij me tot bloedens toe struikelen. Hij laat me regelmatig zo hard struikelen dat mijn knieën open liggen en het bloed onder mijn houten bank in de klas op de vloer druipt. Ik droom nog wel eens over die jongen. Dat kan ook niet anders want in de grote vakantie na de zesde klas word ik zes weken opgenomen in het ziekenhuis omdat er achter mijn knieschijven stukjes bot zitten. Ik zou er mijn hele leven lang hinder van ondervinden. Hoe dan ook, ik ging dus liever niet door de Kroonpolder als Onno weer eens aankondigde dat hij me in elkaar zou timmeren. Helemaal over Ganzedijk en Hongerige Wolf ging ik soms en ook niet langs het Stadskantoor, want zelfs daar stond Onno me ooit eens op te wachten ....

Hongerige wolf dus ligt ten noord-oosten van Finsterwolde, net boven Ganzedijk. De naam Hongerige Wolf is ontstaan circa 1900 en is mogelijk afkomstig van een herberg, waar vroeger de de noeste arbeiders die werkten aan de indijking van de Reiderwolderwolder hun vertier zochten. Vroeger is het gebied rond de tille regelmatig het toneel geweest waar geschiedenis werd geschreven. Eerst kwam daar de inpoldering tot stand, waarbij de altijd gewillige noeste werkers hun lichaam vernielden in het slijk van de slikken achter de dijk. Ze hadden echter weinig keus. Het was toen slikken of stikken. Er kwam een werkkamp en later bouwden de Duitsers er Dollard Süd bovenop de dijk met afweergeschut. Na de oorlog werden er vervolgens NSBers ondergebracht en daarna hokten de Hollanders er hun vechtgenoten uit Indonesië op waardoor het bosje bij de dijk nog altijd de naam Ambonezenbosje draagt. Ik heb er een verhaal over geschreven dat nooit is gepubliceerd.

 

xx

 

Foto boven: Dit is een foto uit omstreeks 1924. De arbeiders zijn onbekend. Na WO II was er wederom een DUW project. Voor de werknemers, die aan het eind van de dag niet terug naar huis konden, of omdat zij te ver uit de buurt woonden, of omdat de dagen gewoonweg te lang waren om op en neer te reizen, is er een DUW-werkkamp met barakken neergezet. Die plaats heet nu 'het Ambonezenbosje'.

 

Ooit was er iemand die dacht dat hij ontdekt had waar de naam Hongerige Wolf vandaan kwam. Volgens die persoon schoot een jager bij Hongerige Wolf in hartje winter van het jaar 1794 de laatste wolf in Nederland dood en wel bij het Egypteneind, waar zigeuners zouden wonen. In dit verhaal werd deze laatste wolf bij opbod verkocht en kreeg de windmolen ter plaatse de naam Hongerige Wolf. Een inwoner van Hongerige Wolf vertelt zelfs dat de laatste wolf van Nederland in 1923 aan de Egypteneinde is afgeschoten. Egypeneinde ligt ergens tussen Hongerige Wolf en Ganzedijk. Gelukkig is dit verhaal nooit voor volle waarheid aangenomen. Dat kan ook niet anders omdat het een bron betreft uit een Panorama van juni 1977....

Nee, dat de naam afkomstig zou zijn van een herberg ligt meer voor de hand. Ik ken in Stegeren bij Ommen nog steeds een herberg met die naam, waar de schrokops met een gevulde maag weer vandaan komen. Maar laten we wel zijn. Een herberg op díe plaats ... Bovendien onstaat daar de lintbebouwing pas na de inpoldering van de Reiderwolderpolder die in twee fasen, namelijk in 1862 en 1874 gereed is gekomen van west naar oost. Een herberg dus, waar eerst de hardwerkende polderjongens hun buik konden voleten en vervolgens de arbeidersbevolking die er zich vestigde langs de weg waar de boerderijen aan staan richting Finsterwolde. Polderjongens, arbeidersbevolking, (garnalen)vissers ook, die van een hongerloontje moesten rondkomen en met hun schuitje door het sluisje de Dollard opvoeren. Daarover doen veel verhalen de ronde ...

 

xx

Foto boven: Woonhuis grootouders De Vries

 

Nu is Hongerige wolf nog steeds bekend. Er wonen kunstenaars. Van oudsher is Oost-Groningen een verzamelplaats van kunstenaars. In de oorlog bood boer Waalkens in Finsterwolde onderdak aan kunstenaars en later in de jaren zevenig, zochten de kunstenaars uit de Randstad er hun heil en vandaag de dag zijn er het hele jaar door uiteenlopende culturele evenementen en zijn er diverse galerieën gevestigd. Ik herinner me nog dat ik altijd met mij oude vriend Eelssema naar Waalkens ging. In de jaren zeventig maakte ik daar ooit voor het eerst kennis met kunst, ballet dansende meisjes met strakke kleding aan en jongens met een pompoen tussen de benen. Althans zo leek het. Deze kunstenaars dansten door de stallen van Waalkens en stelden vlinders voor die dartelenden van plezier voor 'Kunst en route' tussen spinnenwebben op de dezelfde plek waar in de winter de koeien stonden te dampen en te stronten.

 

Hongerige Wolf is ook de plek waar Klinkhamer zich vestigde en waar hij zijn vrouw om het leven bracht. Hij schreef er een boek over, maar geen enkele uitgever durfde het aan om het boek op de planken te zetten. In 2007 werd het werk "Woensdag gehaktdag" ondanks alles toch gelanceerd. Een boek waarin wordt beschreven dat op 30 januari 1991, een woensdag, een 44-jarige vrouw Hannie Klinkhamer-Godfrison, echtgenoot van de oud legionair Klinkhamer verdwijnt. Klinkhamer is excentriek. In de jaren vijfig en zestig was hij in Amsterdam werkzaam in een slagerij. Als de politie bij hem dan ook een inval doet, nemen ze een gehaktmolen, een vleeshakbijl en vleeshaken in beslag. Je weet maar nooit .... Er worden echter geen daadwerkelijke bewijzen gevonden en de gevankelijk weggevoerde Klinkhamer wordt weer vrijgelaten. Pas jaren later wordt zijn vrouw bij graafwerkzaamheden gevonden .... bijna tien jaar ná de moord. Ik heb het boek van Klinkhamer gelezen in de hoop er te vinden wat er niet in te vinden is: de eigenlijke moord en hoe hij die heeft gepleegd, wordt met slechts één enkele zin afgedaan. Geloof me, het boek was (althans voor mij) één grote teleurstelling ...

 

Hongerige Wolf. Roodkapje en de zeven geitjes zul je er niet kunnen vinden, maar het is wel leuk, het heeft iets, maar wat ...

"Gain diek. Gain laand. Geen leev'n", staat er op een huis waar je een bedstee voor de nacht kunt krijgen en een broodje in de morgen. Daar op het huisje nummer 6, wonen Reinoud Bekkema & Loes Schrijver. Tot voor kort kon je daar voor één of meerdere nachten de bestee huren, maar dat is al niet meer zo. Het is alleen maar meer bedoeld voor vrienden en familie. Loes schrijver woont er nog steeds. Sinds 1994 is zij werkzaam als tekstschrijver en journalist en heeft ze ervaring als communicatiemanager in verpleeghuizen, als arbeidsbemiddelaar en als resocialisatietherapeut in kleinschalige psychiatrie. Wat zij over haar teksten zelf zegt: "maken enthousiast, zetten je aan het denken, verhogen je inzicht of reiken handvatten aan". Voor als je haar ooit eens nodig mocht zijn: ze vraagt iets van 72 Euro per uur voor het schrijven van een artikel ...

 

Wat was er dan zo leuk aan Hongerige Wolf dat opa Roelf Borgert de Vries er met zijn Geertje ging wonen en daar aan een zestal wichter het levenslicht deed aanschouwen? Het heeft iets. Maar wat?. Het huisje bij de tille staat er nog. Het is overwoekerd door bomen en struiken en in de voortuin ligt een oude boot te verroetsen. De bunker op de hoek is (helaas) verdwenen.

En toch heeft het iets. Als ik in de buurt ben, móet ik er altijd even langs, móet ik er altijd even kijken: een rilling, maar verder is er niets, alleen de herinneringen, alleen die herinneringen ...

 

xx

Foto boven: Het huisje bij de tille anno 2006. Wat er van over is...

 

xx Een zeer oude foto van de boerderij van de fam. Brinkman met zes paarden ervoor. Sinds 1916 wonen hier steeds bewoners in dienstverband op. De boerderij brandde in 1936 door onbekende oorzaak af en is in 1937 vervangen door nieuwbouw.
xx De oude smederij bij de tille. Ik ben er vroeger nog wel met mijn vader geweest.
xx De tille in de Reiderwolderpolder was eerst een houten brug.
xx Bij de Reidertil was altijd veel bedrijvigheid. Ook was er een aanlegplaats voor boten. Hier worden goederen van de boot (of omgekeerd) overgeladen naar paard en wagen.
xx Het vlakke uitgestrekte 'laand' van de polder. Het polderlandschap met zijn uitgestrekte wegen, monumentale boerderijen, akkers en lintdorpen is uitermate geschikt voor fietstochten. Langs Hongerige Wolf lopen drie routes.

Oude getijdensluis, WB

Het bouwvallige sluisje tussen de tille en de Dollard.
Het is niet meer ...

xx

Het bouwvallige sluisje tussen de tille en de Dollard.

xx

Loes Schrijver
xx De tille nu
xx Richting Nieuwe Statenzijl


Het Ambonezenbosje


"Sedert 01 april 2006 staat een gedenkteken bij het 'Ambonezenbosje' in de CC polder (Carel Coenraadpolder). De volksmond spreekt nog altijd van 'Ambonezenbosje' . Slechts weinigen weten waarom. Op deze plek woonden n.l. tussen 1953 en 1961 gemiddeld driehonderd Ambonezen die door de regering naar Nederland waren gehaald nadat ons land de oorlog en tevens Nederland-Indië verloor. Het gedenkteken is een initiatief van beeldend kunstenaar Pieter J. van der Weij uit Termunterzijl. Met medewerking van Ambonese ouderen uit Damsterheerd, kinderen die er gewoond hebben en landbouwer Willem en zijn vrouw Titia Schilhorn van Veen, de eigenaar van het Ambonezenbosje, maakte Van der Weij een reconstructie van het kamp zoals die op het herinneringsbord is weergegeven" (van: Mashohi. Appingedam).



Songtekst: Ede Staal - "Doar bluit mien eerappellaand"

Eerst was der veen en alles onbegoanboar
't Laand was sjompeg en gain mensk dij kon der wonen
Toen kwam de tied van turfgroaven en van toumoaken
Van aarmou at men pankouk, broene bonen

refr.
Doar liggen de baauwten en de boerderijen
Doar bluit mien eerappellaand
Doar woar 't vrouger kraben en knooien was
Want alles ging nog mit d'haand
Doar roazen nou nijmoodse rudermesienen
Op klaai, op zoavel en zaand
Doar baauwen de boeren al generoaties laang
Op 't Drentse en 't Grunneger laand.

Men vgruif kenoalen en daipen, monden, wieken
En deur de bolsterloag kwam mizze en ook zaand
Toun gingen veur 't eerst de eerappels doar bluien
Wat eertieds dale was, dat is nou vruchtboar laand

't Liekt zo mooi, dat laand mit aal zien kleuren
Ze stoanen in blui, 't is lila, roze en wit
As bie haarfstdag de luchten zwoarder worden
Din gaait 't allinneg nog om wat der onder zit


Top

Menu Artikels. HomePage

 

 

De geschiedenis Hongerige Wolf is die van de NazatenDeVries.
Ooit worden er in het huisjs
bij de Tille een aantal
zussen geboren.
Het is het begin van een
lange geschiedenis.