De Coenderskaart uit ca 1678.

 

De oudste wandkaart van de provincie Groningen is in ca. 1678 vervaardigd door de gebroeders Wilhelm en Frederik Coenders van Helpen. Zij baseren zich op de kaarten van Barthold Wicheringe en De Witt en voegen er rondom elementen aan toe. De schaal is plm. 1 : 88.000. Onderaan de kaart staan de beide steden van Groningen en de Ommelanden, namelijk Groningen en Appingedam.


De kaart is opgedragen aan stadhouder Hendrik Casimir de Tweede. Linksonder is de titel vermeld: 'Geographische Beschrijvinghe van de Pr. Stadt En Oml.' In het midden, onderaan, zijn afgebeeld twee schaalstokken, met vermelding van Duitse en Franse mijlen. De wapens bovenin zijn van de stadhouder (links) en de provincie (rechts). De drie wapens onderin zijn v.l.n.r. van de belangrijkste Zijlvesten: Aduarder Zijlvest, Winsumer en Schaphalsterzijlvest en het Delfzijlster Zijlvest. Daartussen staan gezichten op de stad Groningen en Appingedam.

 

Een deel van de Coederskaart

Afb. boven: Een deel van de Coenderskaart.

Aan beide zijden van de kaart staan afbeeldingen van 24 Groninger borgen en de wapens van de bewoners / families uit die tijd:


Gezien vanaf links, van boven naar beneden zijn het de borgen:
Fraam, Huizinge; Nienoord, Midwolde / Leek; Billingeweer, Bellingeweer; Onsta, Wetsinge; Verhildersum, Leens; Asinga, Ulrum; Lulema, Warfhuizen; Dyxsterhuys, Pieterburen; Ompta , 't Zandt; Lellens, Lellens; Harsens, Harsens; Snelgersma, Appingedam.

 

Rechts, van boven naar beneden:
Nittersum, Stedum; Farmsum, Farmsum; Tammaingahuysen, Ten Post; Fraeylenborch, Slochteren; Holwinda, Nansum; Fraylema, Losdorp; Warffumborg, Warffum; Meyma, Baflo; Duirsum in den Ham, Loppersum; Andringaborg, Feerwerd; De Eest, Doezum; Luinga, Bierum.

 

De tekst in de cartouche linksonder luidt:
'Geographilche Belchrivinge Vande Pr. Sadt Gr. en Oml.'
Vervattende in sich alle Heerlyckheden, Fortressen, Dornen, Adelycke ende considerabele huysen, met de wapens van de voornaemste ende gequalificeerste Adeldom der opgemerkte Provincie. Nae t leven afgeteeckent door de gebroederen W. en F. Conders van Helpen'.

 

De tekst in de cartouche rechtsboven luidt:
An fyn Hoogheit.
Hendrick Casimir.
By der gratie Godts vorst tot Nassau, Grave tot Catzenellebogen, Vianden, Diest, Spiegelberg, Heer tot Bylstein, Baron van Liesfelt, Erfstadhouder en Capitein Generaal van Frieslandt, Stadhouder en Capitein Generael van Stadt Groningen Ommelanden en Drente.

 

 

Meer lezen over De borg Beijum en de familie Coenders. De borg Beijum en de familie Coenders.
Theodorus Beckeringh en de Beckeringh-kaart. Theodorus Beckeringh en de Beckeringh-kaart.

 

 

 

Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen......... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres (zie rode balk boven). Wij hebben ons uiterste best gedaan om de auteurs van teksten/citaten en copyrightbepalingen van afbeeldingen te achterhalen. Mocht je rechthebbende zijn en hierover vragen of opmerkingen hebben, neem dan contact op via e-mail. Lees ook de 'Disclaimer' en 'Privacy' voor méér informatie en laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek, dan weet ik waarvoor ik het doe.

Hoogeveen, 9 dec. 2013.

Revisie: 14 juni 2017.
Revisie: 8 maart 2024.
Verhaal: © Harm Hillinga

Menu Artikelen.
Terug naar de HomePage.
Top