De (voormalige) Kweekschool te Winschoten.
Afb. boven: De (voormalige) Kweekschool (PABO) aan de Stikkerlaan te Winschoten.

 

De tijd op de Kweekschool te Winschoten is een van de mooiste periodes in mijn leven (1965-1969). Ik herinner mij dat de vrij strenge directeur M. de Weger nooit toestemming heeft willen geven om klasseavonden of een feestje in de aula te geven, waar overigens een prima toneel aanwezig was met diverse faciliteiten. Ook werd dat toneel nooit gebruikt voor opvoeringen of iets dergelijks. Slechts éénmaal is er een schrijfster/actrice uitgenodigd, Aafje Top (1918-2011). Zij 'heeft een boek van haar volledig uit haar hoofd voorgelezen'. Dit heeft op ons allen een overweldigende indruk gemaakt.

 

Gelukkig biedt Dommering ons de mogelijkheid om een studentenabbonnement te nemen voor voorstellingen in de schouwburg. Mijn toenmalige vriend Eltjo de Lange uit Heiligerlee en ik kiezen voor een tweetal operettes, een musical en een aantal opera's. Hoewel geen van ons iets dergelijks ooit eerder hebben gezien, genieten we met volle teugen! Vooral het duet uit de Parelvissers is altijd in mijn herinnering blijven hangen. Drijfveer om er heen te gaan is toch wel onze leraar muziek Ben Verlaan geweest, die met passie en enthousiasme kan vertellen over muziek. Bij het afspelen van 'Peter en de Wolf', maar ook bij andere stukken, zoals 'Porgy en Bess', staat hij voor zijn klas en dirigeert het hele stuk mee, regelmatig met een dikke sigaar tussen zijn lippen. Hij is het ook die zijn verhaal aan het einde van een les midden in de zin afbreekt, om de week erop binnen te komen en direct begint te vertellen daar waar hij het tevoren heeft afgebroken.

Voor de klasseavonden moeten we dus uitwijken naar elders. Ik herinner me één in een boerenschuur van een van de jongens bij mij uit de klas. De boerderij staat er nog steeds, aan de weg van Winschoten naar Oude Pekela. Ook herinner ik me nog een klasseavond in de zaal boven in hotel 'Hotel De Nederlanden'. Daar treedt een band op waarin o.a. een klasgenoot Derk Bruintjes en Sam Ossel spelen. Een andere gelegenheid wordt gevonden achter in de Langestraat (Venema?) en één keer in de Blauwe Zaal van Dommering. Daarin bevindt zich de 'Postkoetsbar'. Ik herinner me nog al te goed dat achter de bar een zekere Geuko staat en er is inderdaad een heuse koets en een 'paard' die ook door sommigen studenten onder ons wordt gebruikt, maar dan voor andere zaken dan waar het voertuig eigenlijk bestemd is geweest......

 

Die avond is een van de weinige avonden dat ik echt 'los kom', normaal ben ik altijd een uitermate serieuze student geweest, die trouw de lessen bezoekt en altijd goed de aandacht bij de lessen weet te houden. Ik vind dat ook normaal, maar handel ook een beetje ingetogen bij alle leraren. Veel kattekwaad kan je er trouwens ook niet uithalen. De leraren zijn over het algemeen streng, maar rechtvaardig. Bovendien zijn er leraren bij, waar je het niet eens bij waagt om gekkigheden uit te halen. Zij hebben iets in zich waardoor je er gewoon niet aan denkt een streek uit te halen of iets buitensporigs te doen. Eén van die leraren is de eerder genoemde Ben van der Laan.

 

Eénmaal ben ik de klas uitgestuurd om me te melden bij de directeur. Waarom? Daar ben ik nooit achtergekomen. Het is weer eens rumoerig in de klas bij Kamerbeek, een pas afgestudeerde jongeman, amper een paar jaar ouder dan wijzelf. Het is bij 'rekenen'. Ik pak mijn lesboek uit de tas .... en, word eruit gestuurd. De overige studenten lachen hilarisch.

Terug naar Geuko achter de bar in de Blauwe Zaal van Dommering. Ik weet niet anders dan dat ik een groot deel van de avond met Eltjo de Lange aan de bar bij Geuko heb gezeten. Een 'paar' biertjes en vervolgens 'glaasjes met een lepeltje' (gognac, met suiker). Als het glaasje leeg is zegt één van ons: "Geuko, nog aine mit 'n lepeltje". Waarschijnlijk is dit de avond geweest waarop ik het meeste uit mijn hele leven heb gedronken. En het wonderlijke is dat deze sterk alcoholische drank van 40% of hoger, verkregen door het destilleren van witte wijn, volledig in onze magen is achtergebleven..... Het wonderlijke van die avond is ook dat die avond de vrouwelijke studentes van mijn klas aan mijn lippen hangen. Nee, helaas niet letterlijk... Op de kweekschool heb ik nooit een van de studentes op mijn schoot mogen hebben, laat staan aan de lippen, hoewel er wel een meisje is die duidelijk mijn aandacht heeft gehad, maar ze heeft dat waarschijnlijk nooit geweten.

 

De reden van alle aandacht op dat moment is mijn studie op de Kweekschool over het existentialisme. Ik schijn in dat jaar een van de weinigen geweest te zijn die iets van het existentialisme heeft begrepen. De existentie-filosofie ziet de mens als verwerkelijking van zichzelf in een gegeven werkelijkheid (zelfverwerkeling, als een eenheid van lichaam en ziel, als noodzakelijkheid zich bevinden in de wereld, als gericht zijn op het zijn). De kennis is destijds door mij vergaard uit het boek 'Wat is existentialisme', door Dr. Bernhard Delfgaauw, hoogleraar aan de Universiteit van Groningen (1966). Het bevindt zich nog steeds in mijn boekenkast. Hoe het ook zij, die avond bij Dommering heb ik een urenlang een uitvoerig betoog gehouden over dit onderwerp en volgens mijn mede studenten is er geen 'speld tussen te krijgen'. Mijn leraar M. Wiersema (later drs.) weet niet dat ik die kennis bezit, tot het examen. Hij en de examinator proberen de bodem van de volle put in mijn hoofd te benaderen, wat niet lukt en wat restulteert in een 10 voor psychologie. Dat is op de Kweekschool in Winschoten nog niet eerder voorgekomen.

 

Maar goed, we zitten nog steeds in de Koetsbar. Ik die tijd is het gebruikelijk dat er ook een leraar aanwezig is om 'toezicht te houden'. Ik denk niet dat dat die avond ook het geval is geweest. Ook weet ik niet meer hoe laat het was dat Eltjo en ik op de fiets na afloop, diep in de nacht, naar Heiligerlee vertrokken. Ik slaap die avond bij hem in hetzelfde bed... Zijn ouders hebben, zoals gebruikelijk, nog een pan met soep voor ons klaarstaan die we warm maken. Nadat we ons in de pyjama hebben gehesen wordt aan de soep allerlei zaken toegevoegd: zoute pinda's en chips... Hoewel het in de woonkamer niet koud is, doe ik een dikke sjaal om en trek ik een muts ver over de oren. Welke grappen en grollen Eltjo heef uitgehaald, herinner ik me niet meer. Wel weet ik, dat we allebei de volgende morgen tegen de middag zijn ontwaakt doordat het zusje van Eltjo opeens aan ons bed staat. Jawel, de sjaal heb ik nog om en de muts nog op mijn hoofd. Alleen m'n mond is te zien. De schaterlach van Eltjo's zusje, veroorzaakte pijnlijke steken in ons hoofd.....

 

Nu is het op de Kweekschool gebruikelijk dat we zo tegen Sinterklaas, dat feest ook vieren in de klas, samen met onze klasseleraar, die uiteraard ook meedoet. Dat zal ook de reden geweest zijn dat we het feest niet op donderdag 5 december vieren, maar op de maandag daarna, als Sint alweer naar Spanje is vertrokken, waar de klasseleraar extra tijd in het rooster voor ons heeft vrijgemaakt. Cadeautjes zijn er ook. Vantevoren worden er lootjes getrokken en verplichten we ons er ook een gedicht bij te schrijven. Het geheel is altijd een amusant gebeuren. Het geschenk dat ik die dag van de Sint krijg, hangt nog altijd op mijn kamer, als een dierpbare herinnering aan aan de tijd op de Kweekschool én als herinnering aan het meisje van wie ik het heb gekregen en die het gedicht heeft geschreven. De dichtster is (daar kom ik al snel achter) Bettie Dijkhuis. Haar vader heeft in de Torenstraat van Winschoten een boekenzaak. Zij is ook een van de meisje geweest die ik wel heel erg aardig vind al heb ik dat echter nooit laten merken. (Wat zou er van haar zijn geworden?) Hieronder staat de foto van het geschenk afgebeeld. Aan het olifantje (circa 68 jaar oud!) daarboven zit een afonderlijk verhaal verbonden. Ook worden in het gedicht hamsters genoemd, ook daarover is een leuk verhaal te vertellen. Misschien een volgende keer?


 

Spanje, 9 december 1968

Op Harm, de Deugd en het schoolmeesterschap.

Harm is een jongen van zo’n twintig jaren
En men zegt: zo’n leeftijd biedt gevaren:
Je komt zo gemakkelijk terecht in de goot
Sterft daar een armzalige hongersdood…
En weer is een talent vermoord
Door de bekering van het woord:
“Man lebe nur sien Leben lang
für dies Drie: Wein, Weib und ein Gezang”


En hoewel ik weer in Spanje zit,
Heb ik nog voldoende pit
Voor het geven van enkele stichtelijke lessen
Ter voorkoming van zulke vulgaire excessen.


“Wein”, of wijn in je eigen taal,
Combineer je met “Weib” helaas menigmaal
En gezang hoort dan ook nog daarbij.
In die toestand heb jij vaak gaan schone lei.

 

Zet deze drie geneugten snel aan de kant
Sint reikt jou daartoe de helpende hand
Door je een spreuk te gaan leren,
Die deze zaken voortaan moet beheren.
De spreuk zal je dorst veilig lessen,
En je behoeden voor al dat klessebesssen.

 

 

Je ziet hoe ik jouw zieleheil
Ga optrekken tot een achtenswaardig peil.
Vervloek je ook soms die spreuk aan de wand,
Bedenk dan aan de andere kant
Hoe mooi die nieuwe levenslijn
Past bij je image van schoolmeester-zijn.

 

 

Naast het geven van een geschenk
Is hier nog plaats voor een pedagogische wenk:
Besteed voortaan de vrijgekomen uren
Aan weldadige gezondheidskuren
In de vorm van kerkbouwonderzoek,
Of het lezen van een studieboek.
Of besteed ze aan je coiffure
Ter verhoging van je man’lijke allure.


Je liefde voor hamsters, een boeiende trend,
Zorgde laatst voor een naar incident:
Meisjes vielen in zwijm in je arm.
Oorzaak: hamsters of charmes van Harm?
Vol liefde heb jij ze weer doen ontwaken,
Ze een zucht van emotie en verlichting doen slaken.


Je zult me wel verwijtend vragen:
Hoe kan ik nu het leven dragen
Zonder een wijntje of een Trijntje,
Zonder m’n hamsters, zonder een geintje?


Het dient met veel élan gezegd,
Dat voor jou een schone taak is weggelegd,
Een hoger streven bestaat er geen:
dan schoolmeester worden in merg en been.

Sint

 

 

Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl.
Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen.
Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen...geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres.
Laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek.
Hoogeveen, 28 mei 2012
Update: 12 april 2020
Verhaal: © Harm Hillinga
.
Menu Artikelen.
Klik hier om naar de HOMEPAGE te gaan.
Top