Paaseieren in het gras. Auteur: Donar Reiskoffer. Licentie: Creative Commons.
Bij Pasen hoort een Paasei.... Bij Pasen hoort een ei, een Paasei. Waarom is dat eigenlijk? Als we naar de winkel gaan, liggen er al ver voordat het Pasen is chocolade Paaseitjes in de schappen, kleine, maar ook grote en versierde eieren horen daarbij. En wie beschildert voor Pasen thuis nog zelf de echte eitjes? Ik herinner me nog dat we dat vroeger ook op de lagere school hebben gedaan. Echter hoe past een Paasei eigenlijke bij de christelijke feestdag die wij Pasen noemen en waar komt het Paasei eigenlijk vandaan? We gaan proberen daar een antwoord op te vinden.
Er zijn veel theorieën over waar het Paasei precies vandaan komt. Samen met de paashaas komt het Paasei immers niet als erg christelijk over. Ook in de Bijbel komen geen Paaseieren tegen. In het geval van het Paasei komt dit waarschijnlijk omdat deze traditie al langer bestaat dan het Christendom.
Een apparaat om gekleurde was mee op te warmen, met de was worden de eieren beschilderd in Tsjechië. Auteur: Celstrzel. Bron: Wikipedia, Paasei.. Licentie: Creative Commons
Paaseieren verven Het lijkt erop dat veel van de Paastradities afkomstig zijn uit lentefeesten van andere culturen en religies. Eieren zijn al lange tijd een symbool voor vruchtbaarheid, en dat is niet zo vreemd, daarmee gekoppeld aan de lente. Volgens sommige bronnen verven mensen al duizenden jaren eieren met de komst van het lenteseizoen. In wat nu Iran is, gebeurt dit tijdens het feest Noroez, het Iraanse nieuwjaar dat samen met de equinox in de lente valt.
Is Pasen een heidens feest? Nu is er een populaire theorie dat Pasen gedeeltelijk gebaseerd is op een heidens feest uit voorchristelijk Europa. Deze voorchristelijke Europeanen zouden eeuwen geleden elke lente de terugkeer van hun zonnegod vieren. Veel mensen verwijzen ook naar de monnik Beda (672 n.Chr-26 mei 735 n.Chr), de eerste die de geschiedenis van het Angelsaksische volk heeft opgeschreven. Beda schrijft in de ‘De temporum ratione’’ dat Angelsaksische heidenen de maand april ‘Eosturmonath’ noemen. Deze maand zou naar een vruchtbaarheidsgodin vernoemd zijn, namelijk Ēostre. Hierdoor speculeren mensen dat de komst van de lente ter ere van deze godin is gevierd. Zelfs de Engelse naam voor Pasen, Easter, zou van haar naam afgeleid zijn.
Op sommige plaatsen worden ook nog steeds Paaseieren verstopt. Met name kinderen gaan dan op stap om deze op te zoeken. Wie ze vindt, mag ze houden. Dit is een Germaanse traditie, om eieren als symbool van vruchtbaarheid, in akkers te begraven, zodat deze akkers op hun beurt vruchtbaar zouden worden.
Geborduurde paaseieren uit Oekraïne. Auteur: Qypchak. Licentie: Creative Commons
Paaseieren kunnen op vele manieren worden versierd. Bijvoorbeeld door het ei te beschilderen met verf. Het versieren van eieren kan ook gedaan worden met behulp van een eierverfmolen. Soms worden bepaalde delen afgeplakt en krijgen daardoor geen (of een andere) kleur, dit kan met behulp van was (bijvoorbeeld bij pisanka) of andere materialen (zoals papier, touw, bladeren). Een andere manier van versieren is beplakken (met bijvoorbeeld stro) of krassen.
Daarnaast komen Paaseieren voor die voor het versieren zijn uitgeblazen. Een soort versiering is perforeren van de schaal, het komt ook voor dat er geborduurd wordt met behulp van de perforaties.
Eieren versieren met een eierverfmolen. Bron: WikiMedia, paaseieren. Licentie: Creative Commons
Ēostre Er gaan hierdoor veel verhalen rond dat wij Pasen met eieren vieren omdat deze gelinkt zijn aan de genoemde vruchtbaarheidsgodin. Sommigen beweren dat er een legende is over Ēostre waar zij na een winter te laat terugkeert. Hierdoor overlijdt een vogel in de sneeuw. De vruchtbaarheidsgodin voelt zich hierna schuldig over de dood van het diertje. Vervolgens zou zij deze in een sneeuwhaas hebben veranderd die één dag per jaar gekleurde eieren kan leggen. Volgens de ‘legende’ hebben de heidenen deze dag mogelijk gevierd rond Pasen. Dit zou dan de oorsprong kunnen zijn van waarom wij eieren schilderen met Pasen.
Deze legende lijkt echter iets nieuws te zijn. Er is behalve de verwijzing van de monnik Beda geen schriftelijk overblijfsel van de legendes over de godin, laat staan bewijs dat zij een link heeft met hazen of eieren. Het zou dus zo kunnen zijn dat de godin Eostre helemaal niks met eieren te maken heeft gehad. Het is echter wel duidelijk dat het ei al lang een symbool is geweest voor nieuw leven, wedergeboorte en vruchtbaarheid.
Paaseieren uit Servië. Auteur: Ivana Sokolović. Bron: Jaja ofarbana ljuskama crnog luka, 2014. Licentie: Creative Commons.
Gebruik van Paaseieren binnen het Christendom De kerk zou Pasen over een heidens voorjaarsfeest heen hebben geplaatst, in een poging dit feest te kerstenen, te zuiveren van het heidendom.
Deze theorie rondom de Germaanse mythologie is opgekomen in de Romantiek. Tegenwoordig gaat men er echter van uit dat de kennis van die mythologie gebaseerd is op allerlei twijfelachtige reconstructies en speculaties.
Veel van deze opvattingen zijn keer op keer klakkeloos overgenomen uit populaire publicaties, waarin dergelijke theorieën nog altijd worden vermeld, hoewel die door de serieuze wetenschap al lang zijn opgegeven. Sommige theorieën willen dat het Paasei staat voor de steen van het graf van Jozef van Arimathea [3] (zie afbeelding hierboven), waaruit Jezus Christus is verrezen. Katholieken hebben in het verleden manden vol eieren naar de kerk gebracht om deze te laten zegenen. Volgens de katholieke traditie worden Paaseieren door de klokken van Rome geworpen. Alle klokken zijn volgens die traditie na het luiden tijdens het Gloria tijdens de Mis op Witte Donderdag naar Rome vertrokken om op Paaszondag de meegebrachte eieren uit te werpen. Een theorie wil dat protestanten het katholieke verhaal over de klokken niet hebben willen vertellen. Daarom zullen zij mogelijk de paashaas aan het verhaal hebben gekoppeld.
Paaseieren beplakt met stro, Noorwegen. Auteur: Pål Berge. Licentie: Creative Commons
Her Joodse feest Pesach In het Joodse feest Pesach, waarin de uittocht uit Egypte wordt herdacht, wordt een hardgekookt en daarna gebraden ei neergelegd op de seiderschotel, een schotel die op de seideravond tijdens de vertelling over de uittocht uit Egypte op tafel staat, samen met onder meer drie matses en een gebraden botje van een lam. Het lamsbot verwijst naar het lamsoffer dat de Joden de avond van de uittocht hebben gebrachtr. Het gebraden ei staat symbool voor het feestoffer dat met Pesach wordt gebracht.
Er is dus duidelijk sprake van Paaseieren in de christelijke traditie: bij de invoering van de vasten verbiedt de kerk om eieren te eten tussen Aswoensdag en Pasen. Deze eieren worden dan pas met Pasen opgegeten, waarbij de oudste eieren gebruikt worden om te versieren.
Traditie en Paaseieren Maar zijn er dan eigenlijk wel christelijke tradities met Paaseieren? Ja, sommige Christenen zien het Paasei als een symbool voor de verrijzenis van Christus.
In bepaalde Orthodoxe kerken en Oosters-katholieke kerken verven zij eieren rood als symbool voor het bloed van Christus. Het hardgekookte ei zien zij als een symbool voor de tombe van Christus. Wanneer zij de eierschaal openbreken is het als zijn verrijzenis.
Daarnaast is Vastentijd een periode geweest waar Christenen geen eieren of vlees eten. Het is mij niet bekend of dit nog steeds gebeurt. Pasen is hiermee in ieder geval de eerste kans om weer een eitje te eten. En zo wordt Pasen dus mogelijk de kans om weer van een eitje te genieten.
Paaseieren in een boom in Saalfeld, Duitsland. Ostereierbaum (ein Apfelbaum) mit 10.000 Eiern im Garten von Volker und Christa Kraft in Saalfeld. Aufgenommen im Jahr 2013. Wurde zu Ostern van 1965-2015 geschmückt. Ab 2016 ist es Geschichte, 16 maart 2013. Licentie: Creative Commons. Link naar de bron/auteu r.
|
|||||||||||||||||
.jpg)
.jpg)
