Bewerkte uitsnede uit een ansichtkaart met de boerderij Kroonpolder A 425 van Ebels, vermoedelijk uitgegeven door uitgeverij Jan Bakker te Drieborg. Onderaan de kaart staat oorspronkelijk 'Groet uit Kroonpolder'. Linksboven staat oorspronkelijk 'Boerderij L.L. Ebels, lid Prov. St. v. Groningen. Kroonpolder'.

Het in april 2020 jaar uitgekomen boek De Doofpotbewakers van de oud-rechercheur Gerard Olinga uit Lienden eindigt met een regelrechte cliffhanger. In dat boek beschrijft hij zijn onderzoek naar de dood van het gezin Ebels-Dijkstra uit de Kroonpolder bij Drieborg.

Het verhaal gaat dat Everhard Tonko Ebels, een 38-jarige landbouwer, op 17 april 1945 vanuit zijn boerderij in de Kroonpolder een Duitse zender zou hebben bediend waarmee hij de posities van de Poolse bevrijders zou hebben doorgegeven aan de Kriegsmarine van het geschut Dollart Süd in de Carel Coenraadpolder.

De Polen, woedend geworden door het verraad van Everhard Ebels, een NSB’er, zouden hem samen met zijn vrouw Tetje Dijkstra en hun drie jonge kinderen op het gazon voor de boerderij hebben doodgeschoten. Daarna zouden ze de lijken in de boerderij hebben gelegd, waarna ze de majestueuze boerderij in brand zouden hebben gestoken. 

Moordonderzoek tegen het licht
Olinga, die dit verhaal als een moordonderzoek tegen het licht houdt, ontdekt dat de overheid (de Binnenlandse Strijdkrachten, de gemeente Beerta en de politie van de gemeente Beerta) heeft gefraudeerd in rapporten, brieven en processen-verbaal. De ontdekte malversaties hebben alle te maken met wat er in de avond van 17 april 1945 in en rond de boerderij van Ebels is gebeurd. De oud-rechercheur ontdekt nog meer: zoals de dood van nóg vier slachtoffers die op dezelfde avond in de boerderij van Ebels zijn omgekomen. 

Twee vrouwen uit het Zuid-Hollandse Zuidland, beiden lid van de NSB, en twee kinderen van één van deze vrouwen hebben onderdak bij Ebels gekregen en wachten daar het einde van de oorlog af. Ook zij vinden die avond de dood, wat door de Binnenlandse Strijdkrachten wordt verzwegen en waarover later door de politie en de gemeente wordt gelogen. 

De onderzoeker neemt de lezers bij zijn onderzoek stap voor stap mee naar een doofpotaffaire die een geheel ander licht werpt op de bevrijding van de gemeente Beerta en waardoor de dood van het gezin Ebels-Dijkstra in een totaal ander perspectief wordt geplaatst.
Dit non-fictie boek, dat binnen korte tijd is uitverkocht, zou een tweede druk krijgen. Maar ook de tweede druk eindigt nog steeds met de vraag waar de stoffelijke resten van de vermoorde familie Ebels en van de vier evacuees zijn gebleven.

Epiloog
Gelijktijdig met de herdruk verschijnt in april 2021 de epiloog van De Doofpotbewakers. Het is een fors naschrift geworden, dat voor een groot deel is gebaseerd op nieuwe bronnen. In zijn streven om het binnenste van het gezinsgraf op de begraafplaats van Nieuw-Beerta te kunnen onderzoeken, komt de onderzoeker/auteur in maart 2020 in contact met een rechthebbende van dat familiegraf. Zij is een achternicht van Everhard Ebels. In Zeist, bij haar in de woonkamer, leest hij de dagboeken van haar moeder en van haar grootmoeder uit Nieuw-Beerta.

De inhoud van beide dagboeken laat zien dat non-fictie vele malen schokkender is dan wat de auteur van een roman kan bedenken. De inhoud van beide dagboeken wordt bevestigd door de vele reacties die De Doofpotbewakers heeft opgeleverd. 

Nadere gesprekken
Deze reacties leiden in veel gevallen tot nadere gesprekken. Een vervolgonderzoek is het resultaat geweest. Daarin neemt Olinga zijn lezers aan de hand mee, waarbij ze op onverwachte plekken komen en waar nieuwe bronnen op hen liggen te wachten. Het wordt steeds duidelijker wat er is gebeurd, wie daarvoor verantwoordelijk zijn geweest – en waarom de dood van de vier evacuees uit Zuidland is verzwegen. Nieuwe en oude bronnen, zoals de dagboeken van meester Stijkel uit Drieborg en van de heer Bolt uit Nieuweschans, laten zien dat ze een harmonieus geheel vormen. Olinga gebruikt ze als piketpalen voor het kunnen schrijven van zijn reconstructie van de tragedie in de Kroonpolder. Onverbloemd legt hij de doofpot bloot, en laat hij zien waartoe mensen in staat zijn geweest om de waarheid te maskeren.

De Epiloog is een must read verhaal voor de lezers van De Doofpotbewakers. Velen vissen in 2020 echter achter het net. Samen met de herdruk en de epiloog worden zij in de gelegenheid gesteld het gehele verhaal te lezen. 

De Doofpotbewakers, Uitgeverij Stichting t Grunneger Bouk, Deel I, 248 pagina’s: 17,50 euro, Deel II, Epiloog, 96 pagina’s: 12,50 euro,  Deel I en II samen: 25 euro.

Anno 2024 moet echter worden opgemerkt dat de Stichting ’t Grunneger Bouk beide boeken niet meer uitgeeft en dat ook een herdruk er niet meer aan zit te komen.

Meer lezen:

Tragedie in de Kroonpolder

Aye Crébas: Levensverhaal van Johannes Crébas en de lege doofpot van Gerard Olinga
Frits Ebbens: Nieuw-Beerta in de Tweede Wereldoorlog, het drama Ebels in de Kroonpolder