Geschreven door Tineke (Tinah) Hekman.
Genealogie Mijn opa heet Edsko Hekman. In mijn tak van de Hekman familie is Edsko een veelvoorkomende naam. Ik heb altijd gedacht dat Edsko een typische Hekman naam was maar niets is minder waar. Daarom eerst een stukje genealogie.
We gaan terug naar 1665, het geboortejaar van Wendeltjen (Wendelke) Jarckes Heckman. Wendelke is geboren als dochter van Jarcko Hindriks Heckman en Ettien Jarckes Thedinghe in Hoorn onder Wedde, Westerwolde. Van Wendelke hebben wij onze achternaam gekregen. Zij krijgt het recht van ‘representatie’ en mag, na haar huwelijk, haar familienaam en familiewapen blijven dragen en doorgeven aan al haar nakomelingen, zowel in de mannelijke als vrouwelijke lijn. Daarom beschouw ik haar als mijn stammoeder. Over Wendeltjen in een ander verhaal meer.
Wendeltjen trouwt op 13 december 1691 met Jan Alberts. Ze verhuist van Westerwolde naar het Oldambt en gaat wonen op de boerderij Amsingh Heerd te Scheemda. Hun zoon Albert Jans blijft na het overlijden van zijn ouders op Amsingh Heerd wonen. Hij trouwt twee keer. Voor ons is zijn tweede huwelijk van belang, het huwelijk met Jantien Jans. Zij is de dochter van Jan Egberts en Hille Edzkens. Hun zoon Edzko, geboren in 1732, ook wel geschreven als Edsko, is dus genoemd naar zijn overgrootvader van moederskant. Zo is de naam Edsko onze familie gekomen.
Het is niet Edsko Alberts van wie wij afstammen, maar Egbert Alberts. Hij en zijn vrouw Aaltien Berents krijgen een zoon Jan Egberts die ook in het verhaal over D'Olle Held ter sprake is gekomen. Jan Egberts is de achternaam Hekman weer gaan dragen. Jan Egberts en Antje Pieters Bonthond krijgen een zoon Edsko Jans Hekman, D'Olle Held, (1803-1890) en deze Edsko Jans krijgt o.a. een zoon Jan Hekman.
Het verhaal over Opa Edsko Hekman Deze Jan Hekman is mijn overgrootvader. Hij is geboren op 15 december 1837 te Scheemda. Ook Jan trouwt twee keer. En ook nu gaat het om het tweede huwelijk, die met Hilke van Dijk. Zij trouwen in 1870 en op 29 maart 1877 wordt mijn opa Edsko Hekman geboren. Op het moment van opa's geboorte is zijn vader Jan nog schipper. Maar in de tweede helft van de 19e eeuw wordt het steeds moeilijker voor de schippers om de kost te verdienen. Dat komt mede door de aanleg van het wegennet op het land en de komst van de trein. Dit zorgt ervoor dat steeds meer transport over land gaat in plaats van over het water. Dus gaat ook Jan Hekman aan land en wordt dagloner. Als opa tien jaar is overlijdt zijn vader. Moeder Hilke verdient nu de kost als koopvrouw.
Opa is geen schipper geworden. Hij wordt postbode, eerst in Midwolda en later, als er bij de post bezuinigd moet worden, in Oostwold. In die tijd werken postbodes ook op zondag en dat wordt een probleem. Opa is lid van de Gereformeerde Kerk en die vindt het niet goed dat hij op zondag werkt en sluit hem daarom buiten bij bijzondere gelegenheden zoals het Avondmaal. Dit leidt tot een conflict met als gevolg dat opa uiteindelijk de kerk de rug toekeert.
Opa Hekman trouwt ook twee keer. In 1901 trouwt hij met Antje Heikens. Antje is geboren op 1 september 1882 in Midwolda. Samen krijgen ze twee kinderen, mijn tante Hilke in 1902 en mijn oom Lutjen in 1904. Het huwelijk is echter niet van lange duur. Op 22 januari 1907 overlijdt Antje en blijft opa achter met twee jonge kinderen. Nog datzelfde jaar trouwt hij met mijn oma, op 7 december, precies op haar verjaardag (zie foto links).
Oma heet Remkiena Jantiena Frouwiena Potgiesser. Ze is op 7 december 1883 in Midwolda geboren als dochter van Jantje Koster. Het is haar grootvader, Derk Koster, die aangifte van haar geboorte doet. Als oma elf jaar is, trouwt haar moeder met Jan Potgiesser. Hij geeft oma zijn achternaam. Ik vind het nog steeds vreemd dat hij als vader op oma's geboorteakte staat. Hij is tenslotte haar adoptievader, niet haar biologische vader, althans voor zover wij weten.
Maar goed, hoe het ook zij, oma en opa trouwen op oma's 24ste verjaardag. Ze krijgen vijf kinderen. één daarvan is mijn vader, Hendrik Jelle (1916-1994).
Mijn vader heeft een hekel aan school en na de lagere school wil hij dan ook niet verder leren. Hij wil in de auto's, hij wil monteur worden. Maar dat vindt opa geen goed plan. Hij stelt zijn zoon voor de keuze: of je leert verder of je gaat bij de kapper hier op het dorp in de leer om zijn vak te leren; aldus geschiedt. Zo is mijn vader dus kapper geworden. Op 17 mei 1934 opent hij, slechts 17 jaren jong, zijn eerste kapsalon aan de Hoofdstraat in Oostwold (foto links).
Het grappige is dat hij ook tijdelijk postbode is geweest, als bijbaantje na de oorlog, waarschijnlijk om wat extra geld te verdienen. Ook zijn oudere broer Jan is bij de post gaan werken en is later beheerder geworden van het postkantoor in Nieuwlande (Drenthe).
Terug naar opa. Opa Edsko Hekman heeft op verschillende adressen in Midwolda gewoond. Wij zijn nog aan het uitzoeken op welke precies. Daar bestaat wat onduidelijkheid over. Een paar krantenartikelen wijzen ons echter de weg. In een krantenbericht in de Winschoter courant van 27 mei 1924 wordt het volgende vermeld:
MIDWOLDA, 26 Mei. De heer E. Hekman, dien we hier 30 jaren als 'n ijverig en welwillend ambtenaar leerden kennen, zal, ook al vanwege de bezuiniging, binnenkort naar Oostwold worden overgeplaatst. De heer H. Veldman gaat vandaar naar Groningen, terwijl de heer W. Meijer op pensioen gaat. Men denkt het hier met een besteller en ’n hulp te kunnen doen.
Op 2 februari 1926 verschijnt er een krantenbericht in de Winschoter courant betreffende de aankoop op 30 januari van een woning achter hotel ‘De Witte Zwaan’ in Oostwold door postbode Hekman uit Midwolda (zie foto hieronder).
Hier is een foto van opa en oma bij het Witte Huisje in Oostwold. Foto: ©Ingezonden door Tineke Hekman.
Later zijn ze verhuisd naar Hoofdstraat nr. 8, dat kan ik me nog herinneren. Ik heb niet meer dan vage herinneringen aan mijn opa. Ik ben vijf jaar als hij komt te overlijden en vanaf mijn vierde jaar ben ik veel van huis geweest omdat ik op het Blindeninstituut in Bussum naar school ben gegaan, 200 km ver weg. Alleen in de vakanties ben ik thuis geweest.
Het gezin van Opa en Oma Hekman in 1914. Foto: ingezonden door ©Tineke Hekman.
Het huisje aan de Hoofdstraat herinner ik me wel goed. De kamer, vierkant en niet zo groot, de tafel in het midden en een kastje langs de muur. Achter de kamer een tussenkamer met aan de rechterkant de bedstee met een gordijn ervoor en achter de tussenkamer de keuken. Ik kan de sfeer van het huisje nog om me heen nog steeds voelen. Ook herinner ik me opa's tabaksdoos. Die heeft bij ons thuis op de schoorsteenmantel gestaan. Het kastje van opa en oma staat nu bij mij in de kamer.
Volgens de verhalen is het deze opa geweest die mijn ouders ervan heeft weerhouden naar Amerika te emigreren. Een verhaal dat ik als kind steeds weer heb willen horen en dat één van de redenen is dat ik me intensief ben gaan bezighouden met familieonderzoek.
Het gezin van Opa en Oma Hekman in 1923. Foto: ingezonden door ©Tineke Hekman.
Een paar anekdotes In het Nieuwsblad van het Noorden van 18 januari 1927 vinden we een leuk artikel:
‘MIDWOLDA, 17 Jan. De rijksveldwachter Lok van Scheemda werd heden met zijn politiehond door onze politie ontboden, omdat in den afgeloopen nacht een zwaar konijn was gestolen bij den postbode Hekman. Lok met zijn hond erop af, de hond werd lucht gegeven en fluks rende het dier op den dader af. Het konijn was reeds verkocht en werd te Winschoten opgespoord. De dader bekende’.
En een anekdote, zoals aan mij verteld door een nicht Hekman:
Het verhaal van Opa Hij heeft altijd kippen en een haan gehad. Die hanen moeten van hem altijd mooi zijn, maar ook dat gedrag vertonen, dat Opa heeft bedacht, zoals bijvoorbeeld eerst de kippen laten eten en daarna mag de haan pas eten. Doet hij dat niet, dan wordt hij gedood en moet er een nieuwe haan komen. Onderweg met zijn bestelronde, heeft hij er alweer een gezien en moeten de jongens met een jute zak die nieuwe haan halen. De dorpsgenoten weten van Opa’s gedrag en hebben een geintje uitgehaald en een haan geverfd. Je snapt het al, opa heeft nog nooit zo’n mooie haan gezien. Een zakje en halen die haan. Ja, en dan gaat het regenen.... De haan is snel dood.... Mijn zus herinnert zich opa als een lieve man.
Opa is in oktober 1935 met pensioen gegaan. Edsko Hekman is op 21 november 1956 te Winschoten overleden. Zijn laatste woorden: "Moie. Goud om Moeke denkn". ‘Moeke’ is op 7 mei 1964 te Winschoten overleden. Beiden zijn begraven op de Algemene Begraafplaats te Oostwold (zie foto hieronder).
Graf van Edsko Hekman, geboren 29 maart 1877, overleden 21 november 1956 (79 jaar), eerder weduwnaar van Antsje Heikes, en Remkiena J.F. Potgiesser, geboren 7 december 1883 en overleden 7 mei 1964. Algemene Begraafplaats Huningaweg 38a te Oostwold.
Geschreven door Tineke (Tinah) Hekman.
Een paar reacties op het artikel: Be Z.: Volgens mij (ik was wethouder van de gemeente Scheemda) heeft de gemeente in 2008 het pand van Hekman en de buurman, toen garage Jonkman, opgekocht om verkrotting te voorkomen. Nu biedt de huidige gemeente Oldambt dit als bouwkavels aan. Tineke: Dat is het huis waar later de dames Koning hebben gewoond als ik het goed heb in 1934 met nog de oude nummering.
|
||||||||||||
|
||||||||||||
Meer lezen: 
