- Vader:
Hendrik Jacobs de Grote1, zn. van Jacob Hindriks de Grote en Hilligjen Jans, geb. voor zondag 27 jun 1734, ged. 1 op zondag 27 jun 17341,1, doctor te Veendam Om doctor te worden, moet je een studie volgen. Mogelijk daardoor trouwt hij pas op 29-jarige leeftijd. Een doctor komt bij de patienten langs, en stelt alleen een diagnose; voor het snijwerk e.d. komt vervolgens een chirurchijn langs.
Doktors en chirurchijns
Met de doktors en chirurchijns gaat het in het begin van 1700 de goede kant op. Sommige chirurgen, vooral die van het platteland, zijn als jongen begonnen bij de kapper, waar ze leren omgaan met een mes ... Na een tijdje kunnen ze misschien nog niet behoorlijk lezen en schrijven, maar "den baard schrabben" lukt al aardig. Met het bedienen van scheerklanten komt de aanstaande chirurg er natuurlijk niet. Hij sluit zich aan bij het gilde en zoekt een chirurg van het armenhuis bij wie hij stage kan lopen. Intussen heeft de aspirant een paar boeken over ontleedkunde en geneeskrachtige kruiden gekocht en zich natuurlijk een stel lancetten aangeschaft. Het komt er eigenlijk op neer dat de student een paar jaar lang wat aanknoeit en probeert zoveel mogelijk praktijk op de doen bij verschillende chirurgen. Onvermijdelijke mislukkingen gaan aan de geslaagde examenproef vooraf.
In de 17e eeuw en later ook nog wel, kiest de jonge chirurg aan het begin van zijn carriere de omweg over zee. Hij gaat een paar jaar varen als scheepschirurgijn. Het mes snijdt dan aan twee kanten: ongelukken en oorlogsgeweld leveren voldoende fracturen, operaties en amputaties om een rijke ervaring op te doen. Bovendien is de wettelijke toelatingsproef voor een scheepschirurgijn gemakkelijker dan voor een chirurg die zich op het vasteland wil vestigen. Tenslotte is het, na enkele zeereizen, gemakkelijker om lucratief aan de slag te komen aan de wal.
In de 18e eeuw gaat de overheid zich met de zaak bemoeien. De kwaliteit van de opleiding in Amsterdam, Rotterdam en in de verschillende universiteitssteden stijgt met sprongen. De dokters worden ver verheven boven de chirurgijns. Zijn de laatsten tamelijk rauwe klanten, die onder het aderlaten en snijden voortdurend krachttermen gebruiken, de eerste categorie gedraagt zich hooghartig en gewichtig, wat volgens boosaardige tijdgenoten een afleidingsmanoeuvre is voor hun onvermogen om de oorzaak van de koortsen te constateren1, ovl. te Muntendam [Gr] voor zaterdag 30 okt 1773 Hindrik Jacobs de Grote overlijdt in 1773 en wordt begraven op 30 oktober 1773. De kosten van zijn begrafenis bedragen 1 gulden en 2 daalder. Het huis en inboedel wordt per opbod verkocht en Oktje hertrouwt met Luppe Hindriks uit Bellingwolde. Okje (en waarschijnlijk de kinderen) gaan in Bellingwolde wonen. Van de verkoping van het huis en inboedel wordt een inventaris opgemaakt, die bewaard is gebleven en is als volgt beschreven: "Enventarij weegens Provijtelijke Staat van Die Boedel van Hinderk Jacobs voor dens leven nagelaten en thans door Oktjen Jans words afgegeven Exhibit te Zuidbroek den 21 Juli 1774 Copia aan Sake Damders en Jan Harms Wever. 1 Eijken kaste Jans words afgegeven
1 Punterom
5 Tavels
19 Stoelen
2 Kijnderstoelen
1 Klokke
7 Dosen in die Wijnkel(dozen in de winkel)
5 Kleine deusen (kleine dozen)
1 Gortebak
1 Olijtrom(olietrom)
1 Strooptrom
2 Mesken Schalen(messingen schalen)
1 Koffijmeulen(koffiemolen)
1 Blijkken Meeltregter(blikken meeltrommel)
2 Rijkkijs met telders (rekje met bordjes)
23 Rijmschuttels
13 Kleijne schuttels an die want(kleine schoteltjes aan de muur)
1 Scheerbekken
1 Spiegel
13 Stijenen spullkommen (13 stenen spoelkommen)
2 Dosijnten Postleijn 2 dozijn porselijn (kommen?))
nog eenig steengoet
1 Beddepanne (1 po)
8 Kroespullen(beker/kan)
7 Mengels-pullen
1-oors Pulle(beker met 1 oor)
1 Oors-mate
2 Halve borden
1 Maatje(maatmiddel)
1 Rijkkijn met 12 leepels(1 rekje met 12 lepels)
2 Tregters
1 Rijkkijn met 3 tijnnen teldertjes(1 rekje met 3 tinnen bordjes)
15 ander leepels
9 Tijnnen koppen(9 tinnen koppen)
1 Tijnnen koffijpot
2 Tijnnen waterpotten
1 Tijnnen Trekpot
2 Tijnnen Beekers
1 Tijnnen Soltvat met 1 Peperdoos(1 tinnen zoutvat met 1 peperdoos)
1 Tijnnen komme
5 koperen koffykeetel
2 koperen keetels
2 koperen deegelpannen(pan met knijpformen)
een mesken teebusse(een messing teebus)
1 mesken schuimer
4 ysderen Potten(4 ijzeren potten)
2 ysderen Potseelen(potseelen: soort beugels om de pan boven het vuur aan te hangen)
1 handgreep(om het rooster mee te pakken)
1 ysderen El-stok(maatstok 69,9 cm)
2 Tangen(open haard gereedschap)
1 aschop
1 Huis en tune met die Akkers
nog 1 brijeje dat onder die klijngerije behoord
12 Akkers Dallen(dallen is de ondergrond van afgegraven turf)
Nog enige nieuw Gegraaven Torf
1 Akker Rogge
1 Akker haver
een Rest hooij
3 mesken Bijer haanen(messing bier-kranen)
1 wanne(ronde,platte wilge-tenen schaal om het koren van het kaf te scheiden)
1 Set vorke
1 haspel(werktuig om strengen te maken)
4 Bijlen
1 Snoe-mes
3 haamers, 1 haarspit(haarspit: aanbeeltje om de zeis op te scherpen)
2 Swijne-schrabbers (om haren van het vel te schrapen)
2 boren
1 kniptang
1 schave
2 vleegels(dors-stok)
1 Boekweijte Siel
1 Kaar pat
1 Ploeg met sijn toebehooren
eenijg ouit is der
1 Eijde met sijn toebehooren
1 Wagen met sijn toebehooren
1 Pjodde
4 vorken
5 stoven
1 harke
6 scheere-messen en Olijstijen(6 scheermessen en oliestenen om ze op te slijpen)
1 voer kijste(1 voerkist)
2 Sant Scheppen(zandscheppen)
5 Sakken
1 Vlas Rijpel(drie-tand)
1 Coffy trom 2 standers
1 Strijkijsder en enyge wijgten(1 strijkijzer en enige gewichten)
1 Teerpot,eenijge oude boeken
62 Rooven vlassin Gaaren bij die(van vlas werd linnen gemaakt)
Weever
12 Roven Grof
8 Kostelijng
1 Melke koe
1 Veerse(= vaars, jonge koe, 7 mnd tot 2 jaar)
1 Heukelijng(=hokkeling, eenjarig kalf)
1 Kalfin
9 Hoenderen
Het LijfsToebehooren, vooreerst:
2 Rokkijs(gelegenheids-kostuum, lang colbert)
2 Boksens(Broeken)
2 Baantjes(kraagloos overhemd)
3 Hemt-rokken met Zijlveren knopen,(chilet)
1 met Tijnnen
11 Hemden
2 Paar hoosen(sokken)
1 Hoed
1 Paar Gouden knopen
1 Paar Sijlveren Schoe-gespen
4 Sijlveren Boksen-knopen
1 Bijbel met Sijlveren krappen(krap = boekslot)
1 Paar Schoenen
1 Haal(waarmee een ketel boven het vuur gehangen werd)
1 Kette(waaraan een ketel boven het vuur gehangen werd)
1 Pan
1 Hang-isder
1 JaarsIJsder
2 Kamvooren (brander om ketel of pan warm te houden)
1 Coperen Melk Emmer
1 IJsderen 3-voet
1 Snaphaan
1 Schijne-Vat(lantaarn)
1 hakvat en mes
2 Blijkken melk-maten(blikken melk-maat)
4 Lampen
eenijge Roemers en Glaasen
1 Schrijf-leij
1 Spijnde(weefspoel)
4 Hant en 2 hapkorven
1 harbakken kan
4 Vlessen,4 kannen
1 Wijege,1 kapstoel(1 wieg)
6 Bedden
18 Kussens
5 Peulen(pillow, lange, rolvormige, kussen)
2 Deekens
2 Bedsprijeden
3 Paar Gordijnen met Rabatten(rabatten=plank voor de gordijnroede)
14 Onder en Booven Laakens
5 Paar Wijtte Kussen-tijekens(kussensloop van stevige stof)
2 Bed Klijeden
7 Bonte Kussen Tijekens
3 Gordijnen voor die Glaasen
2 Bossen Klijeden
1 Banke
3 houten Emmers
1 Tobbe,2 vaten
1 karn's Tijnen(om uit melk boter te bereiden)
1 Teemse(fijne zeef voor de melk)
3 kleijne vaatjes
1 Botter schuttel(boter-schotel)
2 trappen
1 Gijeter(1 gieter)
3 Seeven(zeef)
3 Wielen
1 kroene
1 logterstok
1 Snitlaa
1 Bakvat
1 Halfspint, 1 halfspint, 1 vorrelspint(maat, vierde maat)
1 Juk,1 Slijpbraak
1 wiege-Schaamel(krukje naast de wieg)
2 Sijgten zeis, om gras/koren mee te maaien)
2 Swaden,1 boom(zwade = in een keer afgemaaid gras)
Schulden Weegens nagelaaten Boedel van Henderk Jacobs J. G. Klukist volgens Verseegelijng
een somma 200,-
nog 1 versegelijng van die selve 300,-
nog van die selve hobelgaatsij 100,=,--
nog tnv Cornelske en en Riena volgens versegel: 100,-
nog tnv Cornelske volgens geleent gelt an haar moeder 99,-
nog tnv Riena voor geleent geleent gelt tnv haar moeder 25,-
nog tnv J G klukist deebet volgens hobelgaatsij 3,-
tnv Harke harkes Brouwer deebet 65,-
tnv coopman L Dikhuis debet 9,14
tnv S klukist Schoelmeester debet 22,10
tnv Janna Louwrens debet 5,10
Soma 929,14
Het huis, tuine, lands, dalle en vruchten getaxeert op 1000,-----
(vruchten: landopbrengst, dieren) op 300,-----
de inboedel begroot 300.-
schulden daarna 1300,-----
tegen 929,14
370,-
het huis en de vruchten te weinig off laag getaxeerd 130,-----
blijft of 500,=6--
Dit inventaris heeft Okjen Jans met Ede bevestigt Lub-clansulis de juren solitis Zuidbr. den 21 julij 1774 Berghuijs, begr. 1 op zaterdag 30 okt 17731, tr.
|  |
