tr. (resp. minstens 27 en ongeveer 22 jaar oud) te Leermens [Gr] op donderdag 11 mei 1747
met

Jurrien Reinders Eeuwes, zn. van Popke Eeuwes en Swaantien Jurriens, geb. te Leermens [Gr] in 1725, landbouwer op de Jacobusmaheerd te Leermens [Gr], hoveling, schepper en kerkvoogd, ovl. (ongeveer 70 jaar oud) te Leermens [Gr] op dinsdag 10 mrt 1795.

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Swaantyen (Swaantje) Jurjens	*1749	Leermens [Gr]	†1833	Uithuizen [Gr]	84	2	1
2	Cornelis	*1752	Leermens [Gr]	†1779		27	1	0
3	Aaltyn (Aaltje)	*1754	Leermens [Gr]				0	0
4	Antje	*1758	Leermens [Gr]				0	0

Bronnen:

1.	Groninger gedenkwaardigheden, teksten, wapenen en huismerken., Boek, A. Pathuis

• Vader:
  Jurrien Reinders Eeuwes, zn. van Popke Eeuwes en Swaantien Jurriens, geb. te Leermens [Gr] in 1725, landbouwer op de Jacobusmaheerd te Leermens [Gr], hoveling, schepper en kerkvoogd, ovl. (ongeveer 70 jaar oud) te Leermens [Gr] op dinsdag 10 mrt 1795, tr. (resp. ongeveer 22 en minstens 27 jaar oud) te Leermens [Gr] op donderdag 11 mei 1747.

• Moeder:
  Jantien Cornelis, geb. te Kantens [Gr] voor woensdag 4 okt 1719, ged. op woensdag 4 okt 1719, ovl. (minstens 75 jaar oud) te Leermens [Gr] op maandag 27 okt 1794.

tr. (20 jaar oud) (1) op zondag 7 mei 1769
met

Jan Sickes, ovl. voor 1774.

tr. (resp. 24 en ongeveer 32 jaar oud) (2) te Usquert [Gr] op woensdag 23 mrt 1774 (getuigen: Bij de huwelijkse voorwaarden voor dit huwelijk zijn getuigen aan bruidegomszijde: Pieter Berents en Anje Alberts, Berent Pieters, Siert Berents, Jan Berents volle broeders en schoonzuster, Aaltie Berents halfzuster. Getuigen aan bruidszijde: Schepper Jurjen Reinders en Jantie Cornelis vader en moeder, Cornelis Euwes volle broer, Antie Jurjens volle suster, Jan Cornelis volle oom, Edzardina Eeuwes wed. Geert Schepel volle moei, Otte Clazen en Wobge Eeuwes aangetr. oom en volle moei, Jurjen Reinders nu als sibbevoogd, Tonnis Harms voormond en Jochum Jans vreemde voogd over de twee minderjarige kinderen van de bruid bij wijlen Jan Sikkes (R.A. Fiveling, inv.nr. 141, oud XX d 2, fol. 48, 16-3-1774). Een HC wordt afgesloten op 16 maart 1774 te Usquert)
met

Klaas Berents Westerdijk, zn. van Berend Pieters Westerdijk en Elysabeth Syrts, geb. te Uithuizen [Gr] in 1742, landbouwer op de Praebendeheerd te Uithuizen [Gr], Groenlandvaarder (walvisvaarder), ovl. (ongeveer 83 jaar oud) te Uithuizen [Gr] op zaterdag 12 nov 1825.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Berent Klaassens	*1775	Usquert [Gr]				2	1

Bronnen:

1.	Groninger gedenkwaardigheden, teksten, wapenen en huismerken., Boek, A. Pathuis

• Vader:
  Jurrien Reinders Eeuwes, zn. van Popke Eeuwes en Swaantien Jurriens, geb. te Leermens [Gr] in 1725, landbouwer op de Jacobusmaheerd te Leermens [Gr], hoveling, schepper en kerkvoogd, ovl. (ongeveer 70 jaar oud) te Leermens [Gr] op dinsdag 10 mrt 1795, tr. (resp. ongeveer 22 en minstens 27 jaar oud) te Leermens [Gr] op donderdag 11 mei 1747.

• Moeder:
  Jantien Cornelis, geb. te Kantens [Gr] voor woensdag 4 okt 1719, ged. op woensdag 4 okt 1719, ovl. (minstens 75 jaar oud) te Leermens [Gr] op maandag 27 okt 1794.

tr. (minstens 18 jaar oud) te Kantens [Gr] op woensdag 13 jun 1770
met

Hyktien Eysses.


Bronnen:

1.	Groninger gedenkwaardigheden, teksten, wapenen en huismerken., Boek, A. Pathuis

• Vader:
  Jurrien Reinders Eeuwes, zn. van Popke Eeuwes en Swaantien Jurriens, geb. te Leermens [Gr] in 1725, landbouwer op de Jacobusmaheerd te Leermens [Gr], hoveling, schepper en kerkvoogd, ovl. (ongeveer 70 jaar oud) te Leermens [Gr] op dinsdag 10 mrt 1795, tr. (resp. ongeveer 22 en minstens 27 jaar oud) te Leermens [Gr] op donderdag 11 mei 1747.

• Moeder:
  Jantien Cornelis, geb. te Kantens [Gr] voor woensdag 4 okt 1719, ged. op woensdag 4 okt 1719, ovl. (minstens 75 jaar oud) te Leermens [Gr] op maandag 27 okt 1794.

Bronnen:

1.	Groninger gedenkwaardigheden, teksten, wapenen en huismerken., Boek, A. Pathuis

• Vader:
  Jurrien Reinders Eeuwes, zn. van Popke Eeuwes en Swaantien Jurriens, geb. te Leermens [Gr] in 1725, landbouwer op de Jacobusmaheerd te Leermens [Gr], hoveling, schepper en kerkvoogd, ovl. (ongeveer 70 jaar oud) te Leermens [Gr] op dinsdag 10 mrt 1795, tr. (resp. ongeveer 22 en minstens 27 jaar oud) te Leermens [Gr] op donderdag 11 mei 1747.

• Moeder:
  Jantien Cornelis, geb. te Kantens [Gr] voor woensdag 4 okt 1719, ged. op woensdag 4 okt 1719, ovl. (minstens 75 jaar oud) te Leermens [Gr] op maandag 27 okt 1794.

Bronnen:

1.	Groninger gedenkwaardigheden, teksten, wapenen en huismerken., Boek, A. Pathuis

tr. (Swaantyen (Swaantje) Jurjens 20 jaar oud) op zondag 7 mei 1769
met

Swaantyen (Swaantje) Jurjens (Jurryns) Eeuwes, dr. van Jurrien Reinders Eeuwes en Jantien Cornelis, geb. te Leermens [Gr] op zondag 30 mrt 1749, ovl. (84 jaar oud) te Uithuizen [Gr] op woensdag 18 sep 1833, tr. (2) met Klaas Berents Westerdijk. Uit dit huwelijk een zoon.

• Vader:
  Berend Pieters Westerdijk, ovl. in 1776, tr.

• Moeder:
  Elysabeth Syrts, ovl. in 1752.

tr. (resp. ongeveer 32 en 24 jaar oud) te Usquert [Gr] op woensdag 23 mrt 1774 (getuigen: Bij de huwelijkse voorwaarden voor dit huwelijk zijn getuigen aan bruidegomszijde: Pieter Berents en Anje Alberts, Berent Pieters, Siert Berents, Jan Berents volle broeders en schoonzuster, Aaltie Berents halfzuster. Getuigen aan bruidszijde: Schepper Jurjen Reinders en Jantie Cornelis vader en moeder, Cornelis Euwes volle broer, Antie Jurjens volle suster, Jan Cornelis volle oom, Edzardina Eeuwes wed. Geert Schepel volle moei, Otte Clazen en Wobge Eeuwes aangetr. oom en volle moei, Jurjen Reinders nu als sibbevoogd, Tonnis Harms voormond en Jochum Jans vreemde voogd over de twee minderjarige kinderen van de bruid bij wijlen Jan Sikkes (R.A. Fiveling, inv.nr. 141, oud XX d 2, fol. 48, 16-3-1774). Een HC wordt afgesloten op 16 maart 1774 te Usquert)
met

Swaantyen (Swaantje) Jurjens (Jurryns) Eeuwes, dr. van Jurrien Reinders Eeuwes en Jantien Cornelis, geb. te Leermens [Gr] op zondag 30 mrt 1749, ovl. (84 jaar oud) te Uithuizen [Gr] op woensdag 18 sep 1833, tr. (1) met Jan Sickes. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Berent Klaassens	*1775	Usquert [Gr]				2	1

• Vader:
  Klaas Berents Westerdijk, zn. van Berend Pieters Westerdijk en Elysabeth Syrts, geb. te Uithuizen [Gr] in 1742, landbouwer op de Praebendeheerd te Uithuizen [Gr], Groenlandvaarder (walvisvaarder), ovl. (ongeveer 83 jaar oud) te Uithuizen [Gr] op zaterdag 12 nov 1825, tr. (resp. ongeveer 32 en 24 jaar oud) te Usquert [Gr] op woensdag 23 mrt 1774 (getuigen: Bij de huwelijkse voorwaarden voor dit huwelijk zijn getuigen aan bruidegomszijde: Pieter Berents en Anje Alberts, Berent Pieters, Siert Berents, Jan Berents volle broeders en schoonzuster, Aaltie Berents halfzuster. Getuigen aan bruidszijde: Schepper Jurjen Reinders en Jantie Cornelis vader en moeder, Cornelis Euwes volle broer, Antie Jurjens volle suster, Jan Cornelis volle oom, Edzardina Eeuwes wed. Geert Schepel volle moei, Otte Clazen en Wobge Eeuwes aangetr. oom en volle moei, Jurjen Reinders nu als sibbevoogd, Tonnis Harms voormond en Jochum Jans vreemde voogd over de twee minderjarige kinderen van de bruid bij wijlen Jan Sikkes (R.A. Fiveling, inv.nr. 141, oud XX d 2, fol. 48, 16-3-1774). Een HC wordt afgesloten op 16 maart 1774 te Usquert).

• Moeder:
  Swaantyen (Swaantje) Jurjens (Jurryns) Eeuwes, dr. van Jurrien Reinders Eeuwes en Jantien Cornelis, geb. te Leermens [Gr] op zondag 30 mrt 1749, ovl. (84 jaar oud) te Uithuizen [Gr] op woensdag 18 sep 1833, tr. (1) met Jan Sickes. Uit dit huwelijk geen kinderen.

tr. (resp. ongeveer 27 en ongeveer 29 jaar oud) (1) in 1803
met

Antje Eppes Boukema, geb. in 1774, ovl. (ongeveer 30 jaar oud) in 1804.

tr. (resp. 30 en ongeveer 28 jaar oud) (2) te Usqert op zondag 7 apr 1805
met

Hilje Luurts Ikema, geb. in 1777, ovl. (ongeveer 71 jaar oud) in 1848.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Berend	*1817		†1882		65	0	0

tr. (Cornelis minstens 18 jaar oud) te Kantens [Gr] op woensdag 13 jun 1770
met

Cornelis Eeuwes, zn. van Jurrien Reinders Eeuwes en Jantien Cornelis, geb. te Leermens [Gr] voor zondag 21 mei 1752, ged. te Leermens [Gr] op zondag 21 mei 1752, ovl. (minstens 27 jaar oud) op donderdag 2 sep 1779.

tr.
met

Elysabeth Syrts, ovl. in 1752.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Klaas Berents	*1742	Uithuizen [Gr]	†1825	Uithuizen [Gr]	83	1	1

tr.
met

Berend Pieters Westerdijk, ovl. in 1776.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Klaas Berents	*1742	Uithuizen [Gr]	†1825	Uithuizen [Gr]	83	1	1

tr. (resp. ongeveer 29 en ongeveer 27 jaar oud) in 1803
met

Berent Klaassens Westerdijk, zn. van Klaas Berents Westerdijk en Swaantyen (Swaantje) Jurjens Eeuwes, geb. te Usquert [Gr] op zondag 29 jan 1775, tr. (2) met Hilje Luurts Ikema. Uit dit huwelijk een zoon.

tr. (resp. ongeveer 28 en 30 jaar oud) te Usqert op zondag 7 apr 1805
met

Berent Klaassens Westerdijk, zn. van Klaas Berents Westerdijk en Swaantyen (Swaantje) Jurjens Eeuwes, geb. te Usquert [Gr] op zondag 29 jan 1775, tr. (1) met Antje Eppes Boukema. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Berend	*1817		†1882		65	0	0

• Vader:
  Berent Klaassens Westerdijk, zn. van Klaas Berents Westerdijk en Swaantyen (Swaantje) Jurjens Eeuwes, geb. te Usquert [Gr] op zondag 29 jan 1775, tr. (1) met Antje Eppes Boukema. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (resp. 30 en ongeveer 28 jaar oud) (2) te Usqert op zondag 7 apr 1805.

• Moeder:
  Hilje Luurts Ikema, geb. in 1777, ovl. (ongeveer 71 jaar oud) in 1848.

• Vader:
  Pieter Harmens, tr.

• Moeder:
  Syberich Berents.

tr. (resp. ongeveer 17 en ongeveer 24 jaar oud) te Westeremden [Gr] op donderdag 10 mei 1725
met

Wrister Eeuwes1, zn. van Focke Eeuwes en Bouke Reinders, geb. te 't Zand [Gr]1 circa 17011,1, landbouwer op de Bottemaheerd te Westeremden [Gr], kerkvoogd, boekhoudend diaken te Westeremden [Gr] tussen 1730 en 1731, ovl. (ongeveer 49 jaar oud) te Westeremden [Gr]1 circa 17501,1, tr. (2) met Trijntje Pieters. Uit dit huwelijk 4 kinderen, tr. (3) met Jantje Clasen Eikema. Uit dit huwelijk 4 zonen.

Aantekeningen bij Wrister Eeuwes.

Sluitsteen in de Bottemaheerd, herbouwd 1870-1871.
Writzer Eeuwes is lidmaat geweest; samen met zijn eerste vrouw staat hij op de lijst van 16 maart 1732, maar op 24 juni 1733 is zij al dood. Op 18 sept. is hij bij het avondmaal absent wegens ziekte; zijn tweede vrouw is dan (nog?) geen lidmaat. In 1730 en 1731 is hij boekhouder 'der arme middelen' ofwel boekhoudend diaken (Arch. N.H. Gem. Westeremden, inv.nr. 52, blz. 353 en 357). Daarna wordt hij kerkvoogd (Ibid, blz. 373, 378, 383, 390). Ook bij zijn overlijden is hij nog kerkvoogd. Hij heeft in 1746 problemen met de voogden van het Antonygasthuis te Appingedam (R.A. Fivelingo, inv.nr. 774, oud XXII a 2, 19-3-1746).
In 1739 blijkt dat er in zijn boerderij drie haardsteden aanwezig zijn. Terwille van belastinbesparing is één daarvan inmiddels weggebroken (S.A, inv.nr. 435, 22-4-1739).
We vinden hem een paar maal als voogd. Zo in 1734 over de twee kinderen van Elske Peters bij Evert Peters en haar ene kind bij Siabbe Berents (R.A. Fivelingo, inv.nr. 781, oud XXII d 1, fol 60v, 17-4-1734); en in 1744 over de drie minderjarige kinderen van Lippe Syrts en Aaltyn Jans (Ibid, fol. 110, 10-10-1744).
•.
Achterstallige landhuur.
Hij heeft in 1747 een conflict met wijlen Rense Freriks wed. betreffende achterstallige landhuur, en enkele jaren later wordt zijn weduwe door Pieter Aljes Zand over iets soortgelijks aangeklaagd; ook zij wordt dan gemaand om een lening van f 150 te voldoen die haar overleden man in zijn functie van kerkvoogd heeft gesloten- zij moet de verdere vordering maar met zijn opdrachtgevers afhandelen (R.A. Fivelingo, inv.nr. 775, oud XXII a 3, 14- 3-1747, 16-1-1751, 6-2-1751).
Kort voor het tweede huwelijk wordt op verzoek van 'Writser Euwes van Westeremden' verzocht dat Jacobus Medelercamp, pastoor tot Leermens, als sibbevoogd, en Klaas Tonnys als vreemde voogd, mogen worden aangewezen over zijn zoon bij wijlen Grietje Pieters (R.A. Fivelingo, inv.nr.781, oud XXII d 1, fol. 57 en 57v, 30-1-1734); Berent Peters van Krewerd blijkt dan al voormond te zijn. Ds. Metelerkamp is gehuwd met Magdalena Eeuwes en zij kan een nichtje van Writser zijn geweest: Berent Pieters is de broer van de overledene. Aansluitend, na afhandeling van alle zaken, wordt Writser Eeuwes in de plaats van Klaas Tonnys als vreemde voogd over zijn eigen zoon aangesteld (Ibid, fol. 60v, 17-4-1734).
Een half jaar voor zijn derde huwelijk wordt hij van die eed ontheven, opnieuw springt Klaas Tonnys in (Ibid, 24-10-1744). Zulks op verzoek van de vader zelf: hij heeft eerder die maand gerekestreerd bij "pastor Medelercamp om de zwakheid zijnes lichaams mogte worden ontheven' van zijn taak als sibbevoogd, en hij noemt ook meteen Claas Tonnijs als waardig plaatsvervanger (R.A. Fivelingo, inv.nr.773, oud XXII a 1, 10-10-1744).
Als hij voor de derde maal trouwt, worden over de drie kinderen uit het tweede huwelijk op zijn verzoek aangezworen Sasper Hitjes in Appingedam (hij woont dan ook buiten de jurisdictie, zodat hij een contactadres in de rechtsstoel van Stedum moet opgeven) als principale voormond, Reinder Fricks sibbevoogd en Luurt Luurts vreemde voogd: een maand later (kennelijk nadat een afhandeling gemaakt is neemt hijzelf de taak van Luirt Luirts weer over (R.A. Fivelingo, inv.nr. 781, oud XXII d 1, fol,110, 110v, 8-5-1745 en fol. 115v, 19-6-1745).
Op 29 nov. 1755, bij het opmaken van het huwelijkscontract van de pupil Bouwke Ewes, is Sasper Hitjes nog steeds voormond. Hij zal voor juni 1761 overlijden; Jacob Gerrits is dan inmiddels sibbevoogd (later blijkt hij een neef van de kinderen te zijn), Alje Aljes vreemde voogd.
Sasper Hitjes moet familie zijn geweest; de pupil Sasper Eeuwes is zonder twijfel naar hem vernoemd. hij komt zelf van Tjamsweer en trouwt aldaar op 5 dec. 1732 Mettie Pieters, j.d. van Lellens. Zij is waarschijnlijk gedoopt te Lellens op 12 maart 1708 als dochter van Pieter Jansen en Jacobjen Jacobs. Metje heeft verscheidene broers en zusters en het feit dat zij later als weduwe een huis te Appingedam aan haar zuster Hilje verkoopt - ook een kind van Pieter Janssen en Jacobjen Jacobs- bevestigd dat zij inderdaad de hier bedoelde vrouw is (R.A. Fivelingo, inv.nr. 547, oud XXIV d 1, fol. 122, 27-6-1761).

De Bottemaheerd van Westeremden.
Voogd Sasper Hitjes.
Onder deze broers en zuster vindt P.J.C. Elema geen Trijntje zodat niet bewezen is dat Metje Pieters een zuster van Writzers vrouw is. Noch Metje, noch Trijntje laten overigens een dochter Jacobje dopen. Trijntje Pieters is bij haar huwelijk van Garrelsweer afkomstig, en Pieter Jans en Jakobje Jakobs kunnen daar tussen 1702 en 1708 wel gewoond hebben, maar het doopboek aldaar begint te laat om van nut te kunnen zijn. Saspers eigen akomst is ondanks alle pogingen daartoe nog steeds niet bekend; minstens twee van zijn kinderen komen later met de familienaam Bolhuis voor.
Overigens zal Sasper Hitjes zeker geen goede voormond zijn geweest. Op een aantal rechtdagen te Stedum in de eerste helft van 1754 zien we Jacob Gerritz en Alje Aljes in qlte als voogden over de 'minderjarige kinder van Writzer Eeuwes bij Tryentje Pieters in egte verwekt hebbende' naarstige pogingen doen om de bezittingen van de kinderen bij de voormond weg te halen (R.A. Fivelingo, inv.nr.776, oud XXII a4, rechtdag Stedum 26-1-1754, 2-3-1754, 29-3-1754, 11-5, 29-6-1754); Jacob Gerritz is inmiddels administrerend voogd geworden, mogelijk ook omdat, zoals gemeld, Sasper niet in Westeremden zelf woont. Het gerecht van Stedum ordonneert enkele malen dat Sasper over 14 dagen voor het gerecht moet verschijnen om rekening en overlevering te doen; Sasper zegt eerst toe dat hij zal meewerken, levert daarna bij de wedman Jan Roelfs enig zilver in, later nog meer goederen, ten slotte manker nog slechts twee oude 'rijxdaalders' en de afkoopbrief zelf. Na de aanwijzing dat hij ook deze laatste aan het gericht wordt overhandigd, wordt het eindelijk stil in deze zaak.
Writzer Euwes neemt na zijn vaders dood de huur (ad f 2 per jaar) over van 'het hooge heem' te Westeremden.
(Arch. N.H. Gem. Westeremden, inv.nr. 52, blz. 322,346 e.v.; blz. 420, 428; in 1730 wordt dit gelijkgesteld met 'een gras lant'. Deze huur loopt door tot en met 1746, voldaan op 17 april 1748; de erstvolgende betaling is van 20 jan. 1752 en wel door zijn schoonzoon Jan Reinders, de echtgenoot van Bauwke Ewes. ook wordt aan Writser direct na zijn vaders dood door de kerk 4% rente betaald over een bedrag van 87 daalder, dat overigens in 1726 alweer wordt afbetaald (Ibid, blz. 323. 329, 331, 333).
•.
Meidenland onder Ten Post.
Writser Ewes te Westeremden huurt regorij 1737 voor drie jaar 7 grasen vrij meideland onder Ten Post van Ludolph Tjarda van Starckenborgh en Cecylia Rengers, heer en vrouw van Wee etc (F.A. Tjarda van Starckenborgh, inv.nr. 315, 2-5-1737). Dit tegen f 3 per jaar; op dezelfde voorwaarden wordt de huur in 1740 door Claes Tonnys en Eysse Jans overgenomen. Hij is bij de inmonstering der landdagcomparanten in 1749 geaccepteerd onder Hogelandsteradeel (F.A. Trip, inv.nr. 587, no. 317). Wrister zal zijn peroide niet uitgezeten hebben; in de loop van 1750 sterft hij. De door hem nagelaten boedel is klaarblijkelijk al vrij snel na zijn dood publiek verkocht, en Jantje Klaassen heeft (in haar functie van legitima tutrix over haar kind, en zo nodig als erfgename van haar - na de echtgenoot overleden - 'verstorven kind', klaarblijkelijk de posthuum geboren Wrister) goederen uit de boedel gemijnd. Zij wordt op 4 april 1752 door het gericht geauthoriseerd om deze kosten te mogen verrekenen met wat zij te vorderen heeft van de voormond en voogden, en van de wedman te Stedum (R.A. Fivelingo, inv.nr. 775, oud XXII a 3).

Uit dit huwelijk 3 zonen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Bouwke	*1726	Westeremden [Gr]	†1732		5	0	0
2	Pieter Eeuwes	*1730	Westeremden [Gr]	†1786	Zeerijp [Gr]	55	2	6
3	Bauwke	*1732	Westeremden [Gr]	†1735		2	0	0

Bronnen:

1.	Stamboom A.Redmeijer-Zuur, Redmeijer

tr. (Wrister ongeveer 33 jaar oud) te Westeremden [Gr] op zondag 7 mrt 1734
met

Wrister Eeuwes1, zn. van Focke Eeuwes en Bouke Reinders, geb. te 't Zand [Gr]1 circa 17011,1, landbouwer op de Bottemaheerd te Westeremden [Gr], kerkvoogd, boekhoudend diaken te Westeremden [Gr] tussen 1730 en 1731, ovl. (ongeveer 49 jaar oud) te Westeremden [Gr]1 circa 17501,1, tr. (1) met Grietje Pieters, dr. van Pieter Harmens en Syberich Berents. Uit dit huwelijk 3 zonen, tr. (3) met Jantje Clasen Eikema. Uit dit huwelijk 4 zonen.

Aantekeningen bij Wrister Eeuwes.

Sluitsteen in de Bottemaheerd, herbouwd 1870-1871.
Writzer Eeuwes is lidmaat geweest; samen met zijn eerste vrouw staat hij op de lijst van 16 maart 1732, maar op 24 juni 1733 is zij al dood. Op 18 sept. is hij bij het avondmaal absent wegens ziekte; zijn tweede vrouw is dan (nog?) geen lidmaat. In 1730 en 1731 is hij boekhouder 'der arme middelen' ofwel boekhoudend diaken (Arch. N.H. Gem. Westeremden, inv.nr. 52, blz. 353 en 357). Daarna wordt hij kerkvoogd (Ibid, blz. 373, 378, 383, 390). Ook bij zijn overlijden is hij nog kerkvoogd. Hij heeft in 1746 problemen met de voogden van het Antonygasthuis te Appingedam (R.A. Fivelingo, inv.nr. 774, oud XXII a 2, 19-3-1746).
In 1739 blijkt dat er in zijn boerderij drie haardsteden aanwezig zijn. Terwille van belastinbesparing is één daarvan inmiddels weggebroken (S.A, inv.nr. 435, 22-4-1739).
We vinden hem een paar maal als voogd. Zo in 1734 over de twee kinderen van Elske Peters bij Evert Peters en haar ene kind bij Siabbe Berents (R.A. Fivelingo, inv.nr. 781, oud XXII d 1, fol 60v, 17-4-1734); en in 1744 over de drie minderjarige kinderen van Lippe Syrts en Aaltyn Jans (Ibid, fol. 110, 10-10-1744).
•.
Achterstallige landhuur.
Hij heeft in 1747 een conflict met wijlen Rense Freriks wed. betreffende achterstallige landhuur, en enkele jaren later wordt zijn weduwe door Pieter Aljes Zand over iets soortgelijks aangeklaagd; ook zij wordt dan gemaand om een lening van f 150 te voldoen die haar overleden man in zijn functie van kerkvoogd heeft gesloten- zij moet de verdere vordering maar met zijn opdrachtgevers afhandelen (R.A. Fivelingo, inv.nr. 775, oud XXII a 3, 14- 3-1747, 16-1-1751, 6-2-1751).
Kort voor het tweede huwelijk wordt op verzoek van 'Writser Euwes van Westeremden' verzocht dat Jacobus Medelercamp, pastoor tot Leermens, als sibbevoogd, en Klaas Tonnys als vreemde voogd, mogen worden aangewezen over zijn zoon bij wijlen Grietje Pieters (R.A. Fivelingo, inv.nr.781, oud XXII d 1, fol. 57 en 57v, 30-1-1734); Berent Peters van Krewerd blijkt dan al voormond te zijn. Ds. Metelerkamp is gehuwd met Magdalena Eeuwes en zij kan een nichtje van Writser zijn geweest: Berent Pieters is de broer van de overledene. Aansluitend, na afhandeling van alle zaken, wordt Writser Eeuwes in de plaats van Klaas Tonnys als vreemde voogd over zijn eigen zoon aangesteld (Ibid, fol. 60v, 17-4-1734).
Een half jaar voor zijn derde huwelijk wordt hij van die eed ontheven, opnieuw springt Klaas Tonnys in (Ibid, 24-10-1744). Zulks op verzoek van de vader zelf: hij heeft eerder die maand gerekestreerd bij "pastor Medelercamp om de zwakheid zijnes lichaams mogte worden ontheven' van zijn taak als sibbevoogd, en hij noemt ook meteen Claas Tonnijs als waardig plaatsvervanger (R.A. Fivelingo, inv.nr.773, oud XXII a 1, 10-10-1744).
Als hij voor de derde maal trouwt, worden over de drie kinderen uit het tweede huwelijk op zijn verzoek aangezworen Sasper Hitjes in Appingedam (hij woont dan ook buiten de jurisdictie, zodat hij een contactadres in de rechtsstoel van Stedum moet opgeven) als principale voormond, Reinder Fricks sibbevoogd en Luurt Luurts vreemde voogd: een maand later (kennelijk nadat een afhandeling gemaakt is neemt hijzelf de taak van Luirt Luirts weer over (R.A. Fivelingo, inv.nr. 781, oud XXII d 1, fol,110, 110v, 8-5-1745 en fol. 115v, 19-6-1745).
Op 29 nov. 1755, bij het opmaken van het huwelijkscontract van de pupil Bouwke Ewes, is Sasper Hitjes nog steeds voormond. Hij zal voor juni 1761 overlijden; Jacob Gerrits is dan inmiddels sibbevoogd (later blijkt hij een neef van de kinderen te zijn), Alje Aljes vreemde voogd.
Sasper Hitjes moet familie zijn geweest; de pupil Sasper Eeuwes is zonder twijfel naar hem vernoemd. hij komt zelf van Tjamsweer en trouwt aldaar op 5 dec. 1732 Mettie Pieters, j.d. van Lellens. Zij is waarschijnlijk gedoopt te Lellens op 12 maart 1708 als dochter van Pieter Jansen en Jacobjen Jacobs. Metje heeft verscheidene broers en zusters en het feit dat zij later als weduwe een huis te Appingedam aan haar zuster Hilje verkoopt - ook een kind van Pieter Janssen en Jacobjen Jacobs- bevestigd dat zij inderdaad de hier bedoelde vrouw is (R.A. Fivelingo, inv.nr. 547, oud XXIV d 1, fol. 122, 27-6-1761).

De Bottemaheerd van Westeremden.
Voogd Sasper Hitjes.
Onder deze broers en zuster vindt P.J.C. Elema geen Trijntje zodat niet bewezen is dat Metje Pieters een zuster van Writzers vrouw is. Noch Metje, noch Trijntje laten overigens een dochter Jacobje dopen. Trijntje Pieters is bij haar huwelijk van Garrelsweer afkomstig, en Pieter Jans en Jakobje Jakobs kunnen daar tussen 1702 en 1708 wel gewoond hebben, maar het doopboek aldaar begint te laat om van nut te kunnen zijn. Saspers eigen akomst is ondanks alle pogingen daartoe nog steeds niet bekend; minstens twee van zijn kinderen komen later met de familienaam Bolhuis voor.
Overigens zal Sasper Hitjes zeker geen goede voormond zijn geweest. Op een aantal rechtdagen te Stedum in de eerste helft van 1754 zien we Jacob Gerritz en Alje Aljes in qlte als voogden over de 'minderjarige kinder van Writzer Eeuwes bij Tryentje Pieters in egte verwekt hebbende' naarstige pogingen doen om de bezittingen van de kinderen bij de voormond weg te halen (R.A. Fivelingo, inv.nr.776, oud XXII a4, rechtdag Stedum 26-1-1754, 2-3-1754, 29-3-1754, 11-5, 29-6-1754); Jacob Gerritz is inmiddels administrerend voogd geworden, mogelijk ook omdat, zoals gemeld, Sasper niet in Westeremden zelf woont. Het gerecht van Stedum ordonneert enkele malen dat Sasper over 14 dagen voor het gerecht moet verschijnen om rekening en overlevering te doen; Sasper zegt eerst toe dat hij zal meewerken, levert daarna bij de wedman Jan Roelfs enig zilver in, later nog meer goederen, ten slotte manker nog slechts twee oude 'rijxdaalders' en de afkoopbrief zelf. Na de aanwijzing dat hij ook deze laatste aan het gericht wordt overhandigd, wordt het eindelijk stil in deze zaak.
Writzer Euwes neemt na zijn vaders dood de huur (ad f 2 per jaar) over van 'het hooge heem' te Westeremden.
(Arch. N.H. Gem. Westeremden, inv.nr. 52, blz. 322,346 e.v.; blz. 420, 428; in 1730 wordt dit gelijkgesteld met 'een gras lant'. Deze huur loopt door tot en met 1746, voldaan op 17 april 1748; de erstvolgende betaling is van 20 jan. 1752 en wel door zijn schoonzoon Jan Reinders, de echtgenoot van Bauwke Ewes. ook wordt aan Writser direct na zijn vaders dood door de kerk 4% rente betaald over een bedrag van 87 daalder, dat overigens in 1726 alweer wordt afbetaald (Ibid, blz. 323. 329, 331, 333).
•.
Meidenland onder Ten Post.
Writser Ewes te Westeremden huurt regorij 1737 voor drie jaar 7 grasen vrij meideland onder Ten Post van Ludolph Tjarda van Starckenborgh en Cecylia Rengers, heer en vrouw van Wee etc (F.A. Tjarda van Starckenborgh, inv.nr. 315, 2-5-1737). Dit tegen f 3 per jaar; op dezelfde voorwaarden wordt de huur in 1740 door Claes Tonnys en Eysse Jans overgenomen. Hij is bij de inmonstering der landdagcomparanten in 1749 geaccepteerd onder Hogelandsteradeel (F.A. Trip, inv.nr. 587, no. 317). Wrister zal zijn peroide niet uitgezeten hebben; in de loop van 1750 sterft hij. De door hem nagelaten boedel is klaarblijkelijk al vrij snel na zijn dood publiek verkocht, en Jantje Klaassen heeft (in haar functie van legitima tutrix over haar kind, en zo nodig als erfgename van haar - na de echtgenoot overleden - 'verstorven kind', klaarblijkelijk de posthuum geboren Wrister) goederen uit de boedel gemijnd. Zij wordt op 4 april 1752 door het gericht geauthoriseerd om deze kosten te mogen verrekenen met wat zij te vorderen heeft van de voormond en voogden, en van de wedman te Stedum (R.A. Fivelingo, inv.nr. 775, oud XXII a 3).

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Bouwke	*1735		†1766	Westeremden [Gr]	31	1	2
2	Hindrikje	*1742	Westeremden [Gr]				0	0
3	Focco	*1738	Westeremden [Gr]	†1771	Loppersum [Gr]	32	1	3
4	Sasper	*1741	Westeremden [Gr]	†1786		44	2	2

Bronnen:

1.	Stamboom A.Redmeijer-Zuur, Redmeijer

• Vader:
  Claes Syrts (Sierts), tr.

• Moeder:
  Nn .

tr. (resp. ongeveer 33 en ongeveer 44 jaar oud) te Westeremden [Gr] op zondag 25 apr 1745
met

Wrister Eeuwes1, zn. van Focke Eeuwes en Bouke Reinders, geb. te 't Zand [Gr]1 circa 17011,1, landbouwer op de Bottemaheerd te Westeremden [Gr], kerkvoogd, boekhoudend diaken te Westeremden [Gr] tussen 1730 en 1731, ovl. (ongeveer 49 jaar oud) te Westeremden [Gr]1 circa 17501,1, tr. (1) met Grietje Pieters. Uit dit huwelijk 3 zonen, tr. (2) met Trijntje Pieters. Uit dit huwelijk 4 kinderen.

Aantekeningen bij Wrister Eeuwes.

Sluitsteen in de Bottemaheerd, herbouwd 1870-1871.
Writzer Eeuwes is lidmaat geweest; samen met zijn eerste vrouw staat hij op de lijst van 16 maart 1732, maar op 24 juni 1733 is zij al dood. Op 18 sept. is hij bij het avondmaal absent wegens ziekte; zijn tweede vrouw is dan (nog?) geen lidmaat. In 1730 en 1731 is hij boekhouder 'der arme middelen' ofwel boekhoudend diaken (Arch. N.H. Gem. Westeremden, inv.nr. 52, blz. 353 en 357). Daarna wordt hij kerkvoogd (Ibid, blz. 373, 378, 383, 390). Ook bij zijn overlijden is hij nog kerkvoogd. Hij heeft in 1746 problemen met de voogden van het Antonygasthuis te Appingedam (R.A. Fivelingo, inv.nr. 774, oud XXII a 2, 19-3-1746).
In 1739 blijkt dat er in zijn boerderij drie haardsteden aanwezig zijn. Terwille van belastinbesparing is één daarvan inmiddels weggebroken (S.A, inv.nr. 435, 22-4-1739).
We vinden hem een paar maal als voogd. Zo in 1734 over de twee kinderen van Elske Peters bij Evert Peters en haar ene kind bij Siabbe Berents (R.A. Fivelingo, inv.nr. 781, oud XXII d 1, fol 60v, 17-4-1734); en in 1744 over de drie minderjarige kinderen van Lippe Syrts en Aaltyn Jans (Ibid, fol. 110, 10-10-1744).
•.
Achterstallige landhuur.
Hij heeft in 1747 een conflict met wijlen Rense Freriks wed. betreffende achterstallige landhuur, en enkele jaren later wordt zijn weduwe door Pieter Aljes Zand over iets soortgelijks aangeklaagd; ook zij wordt dan gemaand om een lening van f 150 te voldoen die haar overleden man in zijn functie van kerkvoogd heeft gesloten- zij moet de verdere vordering maar met zijn opdrachtgevers afhandelen (R.A. Fivelingo, inv.nr. 775, oud XXII a 3, 14- 3-1747, 16-1-1751, 6-2-1751).
Kort voor het tweede huwelijk wordt op verzoek van 'Writser Euwes van Westeremden' verzocht dat Jacobus Medelercamp, pastoor tot Leermens, als sibbevoogd, en Klaas Tonnys als vreemde voogd, mogen worden aangewezen over zijn zoon bij wijlen Grietje Pieters (R.A. Fivelingo, inv.nr.781, oud XXII d 1, fol. 57 en 57v, 30-1-1734); Berent Peters van Krewerd blijkt dan al voormond te zijn. Ds. Metelerkamp is gehuwd met Magdalena Eeuwes en zij kan een nichtje van Writser zijn geweest: Berent Pieters is de broer van de overledene. Aansluitend, na afhandeling van alle zaken, wordt Writser Eeuwes in de plaats van Klaas Tonnys als vreemde voogd over zijn eigen zoon aangesteld (Ibid, fol. 60v, 17-4-1734).
Een half jaar voor zijn derde huwelijk wordt hij van die eed ontheven, opnieuw springt Klaas Tonnys in (Ibid, 24-10-1744). Zulks op verzoek van de vader zelf: hij heeft eerder die maand gerekestreerd bij "pastor Medelercamp om de zwakheid zijnes lichaams mogte worden ontheven' van zijn taak als sibbevoogd, en hij noemt ook meteen Claas Tonnijs als waardig plaatsvervanger (R.A. Fivelingo, inv.nr.773, oud XXII a 1, 10-10-1744).
Als hij voor de derde maal trouwt, worden over de drie kinderen uit het tweede huwelijk op zijn verzoek aangezworen Sasper Hitjes in Appingedam (hij woont dan ook buiten de jurisdictie, zodat hij een contactadres in de rechtsstoel van Stedum moet opgeven) als principale voormond, Reinder Fricks sibbevoogd en Luurt Luurts vreemde voogd: een maand later (kennelijk nadat een afhandeling gemaakt is neemt hijzelf de taak van Luirt Luirts weer over (R.A. Fivelingo, inv.nr. 781, oud XXII d 1, fol,110, 110v, 8-5-1745 en fol. 115v, 19-6-1745).
Op 29 nov. 1755, bij het opmaken van het huwelijkscontract van de pupil Bouwke Ewes, is Sasper Hitjes nog steeds voormond. Hij zal voor juni 1761 overlijden; Jacob Gerrits is dan inmiddels sibbevoogd (later blijkt hij een neef van de kinderen te zijn), Alje Aljes vreemde voogd.
Sasper Hitjes moet familie zijn geweest; de pupil Sasper Eeuwes is zonder twijfel naar hem vernoemd. hij komt zelf van Tjamsweer en trouwt aldaar op 5 dec. 1732 Mettie Pieters, j.d. van Lellens. Zij is waarschijnlijk gedoopt te Lellens op 12 maart 1708 als dochter van Pieter Jansen en Jacobjen Jacobs. Metje heeft verscheidene broers en zusters en het feit dat zij later als weduwe een huis te Appingedam aan haar zuster Hilje verkoopt - ook een kind van Pieter Janssen en Jacobjen Jacobs- bevestigd dat zij inderdaad de hier bedoelde vrouw is (R.A. Fivelingo, inv.nr. 547, oud XXIV d 1, fol. 122, 27-6-1761).

De Bottemaheerd van Westeremden.
Voogd Sasper Hitjes.
Onder deze broers en zuster vindt P.J.C. Elema geen Trijntje zodat niet bewezen is dat Metje Pieters een zuster van Writzers vrouw is. Noch Metje, noch Trijntje laten overigens een dochter Jacobje dopen. Trijntje Pieters is bij haar huwelijk van Garrelsweer afkomstig, en Pieter Jans en Jakobje Jakobs kunnen daar tussen 1702 en 1708 wel gewoond hebben, maar het doopboek aldaar begint te laat om van nut te kunnen zijn. Saspers eigen akomst is ondanks alle pogingen daartoe nog steeds niet bekend; minstens twee van zijn kinderen komen later met de familienaam Bolhuis voor.
Overigens zal Sasper Hitjes zeker geen goede voormond zijn geweest. Op een aantal rechtdagen te Stedum in de eerste helft van 1754 zien we Jacob Gerritz en Alje Aljes in qlte als voogden over de 'minderjarige kinder van Writzer Eeuwes bij Tryentje Pieters in egte verwekt hebbende' naarstige pogingen doen om de bezittingen van de kinderen bij de voormond weg te halen (R.A. Fivelingo, inv.nr.776, oud XXII a4, rechtdag Stedum 26-1-1754, 2-3-1754, 29-3-1754, 11-5, 29-6-1754); Jacob Gerritz is inmiddels administrerend voogd geworden, mogelijk ook omdat, zoals gemeld, Sasper niet in Westeremden zelf woont. Het gerecht van Stedum ordonneert enkele malen dat Sasper over 14 dagen voor het gerecht moet verschijnen om rekening en overlevering te doen; Sasper zegt eerst toe dat hij zal meewerken, levert daarna bij de wedman Jan Roelfs enig zilver in, later nog meer goederen, ten slotte manker nog slechts twee oude 'rijxdaalders' en de afkoopbrief zelf. Na de aanwijzing dat hij ook deze laatste aan het gericht wordt overhandigd, wordt het eindelijk stil in deze zaak.
Writzer Euwes neemt na zijn vaders dood de huur (ad f 2 per jaar) over van 'het hooge heem' te Westeremden.
(Arch. N.H. Gem. Westeremden, inv.nr. 52, blz. 322,346 e.v.; blz. 420, 428; in 1730 wordt dit gelijkgesteld met 'een gras lant'. Deze huur loopt door tot en met 1746, voldaan op 17 april 1748; de erstvolgende betaling is van 20 jan. 1752 en wel door zijn schoonzoon Jan Reinders, de echtgenoot van Bauwke Ewes. ook wordt aan Writser direct na zijn vaders dood door de kerk 4% rente betaald over een bedrag van 87 daalder, dat overigens in 1726 alweer wordt afbetaald (Ibid, blz. 323. 329, 331, 333).
•.
Meidenland onder Ten Post.
Writser Ewes te Westeremden huurt regorij 1737 voor drie jaar 7 grasen vrij meideland onder Ten Post van Ludolph Tjarda van Starckenborgh en Cecylia Rengers, heer en vrouw van Wee etc (F.A. Tjarda van Starckenborgh, inv.nr. 315, 2-5-1737). Dit tegen f 3 per jaar; op dezelfde voorwaarden wordt de huur in 1740 door Claes Tonnys en Eysse Jans overgenomen. Hij is bij de inmonstering der landdagcomparanten in 1749 geaccepteerd onder Hogelandsteradeel (F.A. Trip, inv.nr. 587, no. 317). Wrister zal zijn peroide niet uitgezeten hebben; in de loop van 1750 sterft hij. De door hem nagelaten boedel is klaarblijkelijk al vrij snel na zijn dood publiek verkocht, en Jantje Klaassen heeft (in haar functie van legitima tutrix over haar kind, en zo nodig als erfgename van haar - na de echtgenoot overleden - 'verstorven kind', klaarblijkelijk de posthuum geboren Wrister) goederen uit de boedel gemijnd. Zij wordt op 4 april 1752 door het gericht geauthoriseerd om deze kosten te mogen verrekenen met wat zij te vorderen heeft van de voormond en voogden, en van de wedman te Stedum (R.A. Fivelingo, inv.nr. 775, oud XXII a 3).

Uit dit huwelijk 4 zonen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nicolaas	*1746	Westeremden [Gr]				0	0
2	Jacobus	*1747	Westeremden [Gr]				0	0
3	Claas	*1748	Westeremden [Gr]	†1786		37	1	1
4	Wrister	*1750	Westeremden [Gr]	†1815	Meedhuizen [Gr]	64	1	4

Bronnen:

1.	Stamboom A.Redmeijer-Zuur, Redmeijer

Vader: Wrister Eeuwes1, zn. van Focke Eeuwes en Bouke Reinders, geb. te 't Zand [Gr]1 circa 17011,1, landbouwer op de Bottemaheerd te Westeremden [Gr], kerkvoogd, boekhoudend diaken te Westeremden [Gr] tussen 1730 en 1731, ovl. (ongeveer 49 jaar oud) te Westeremden [Gr]1 circa 17501,1, tr. (2) met Trijntje Pieters. Uit dit huwelijk 4 kinderen., tr. (3) met Jantje Clasen Eikema, dr. van Claes Syrts (Sierts) en Nn. Uit dit huwelijk 4 zonen., tr. (resp. ongeveer 24 en ongeveer 17 jaar oud) (1) te Westeremden [Gr] op donderdag 10 mei 1725.

• Moeder:
  Grietje Pieters, dr. van Pieter Harmens en Syberich Berents, geb. in 1708, ovl. (ongeveer 25 jaar oud) in 1733.

Bronnen:

1.	Stamboom A.Redmeijer-Zuur, Redmeijer

Pieter Bottema
Pieter Eeuwes Bottema1, geb. te Westeremden [Gr]1 op zondag 30 apr 17301,1,1, landbouwer op de Hinckamaheerd te Zeerijp [Gr], woont op de Bottemaheerd te Westeremden, ovl. (minstens 55 jaar oud) te Zeerijp [Gr]1 na 17861,1.

Aantekeningen bij Pieter Eeuwes Bottema.

De Bottemaheerd van Westeremden.

Hinkemaheerd.
Ten tijde van het huwelijk zullen Pieter en Antje zich te Zeerijp gevestigd hebben; vanaf 1759 pachten zij Hinkemaheerd in de Groeve aldaar, groot 70 grazen, van het Heilige-Geestgasthuis, in de stad. Hun voorganger -afgaand meier- is Pieter Mennes en ook dit is een verre familierelatie: hij is in 1729 enkele maanden gehuwd geweest met Nantje Reinders, een dochter van Reinder Hayes en Aafke Jans, en dus een halfzuster van Antje Pieters. Zij betalen per jaar 300 gulden, met uiteraard aankomend geschenk. De huur van een aanvullende vier grazen 'in de Groeve in de Zeerijp gelegen' wordt, op 1 mei 1759, van dezelfde Pieter Mennes overgenomen op een zesjarig pachtcontract; zij betalen jaarlijks f 18.18.0 aan pacht en op dat moment bovendien nog een afgaand- en aankomend geschenk van dezelfde grootte aan het Armhuiszittendconvent (G.A.G,rnr 43, Staatboek Armhuiszittendconvent, inv.nr. 53, fol. 14; ibid, inv.nr. 54, fol. 17).
Pieter is overigens meteen al twee betalingen achter (G.A.G, rnr 43, Rekeningen Armhuiszittendconvent, 1759, fol. 20v; ibid, inv.nr. 55, fol. 18). Het echtpaar blijft tot het einde in de rekeningen geboekt staan, al is Pieter dan allang weduwnaar geworden en hertrouwd. Een resolutie van B&R d.d. 4 april 1788 moet de nieuwe meiers hebben geauthoriseerd: de overgang op Harmannus Jacobs en Geertien Jacobs staat in de rekening van 1789 (fol. 12) geboekt en tevens in het staatsboek.

Hermannus Jacobs en Geertje Jacobs.
In 1786 wordt Pieter opgevolgd door Harmannus Jacobs en Geertje Jacobs. Veel andere relaties heeft hij verder niet met het gasthuis onderhouden, alleen levert Pieter Euwes hen in 1779 een keer twee zakken appels, voor f 1.6.9 (G.A.G,rnr 53, Rekeningen Heilige-Geestgasthuis, 1759, fol. 8 en 47; 1876, fol. 6 en 49; 1779, fol. 69).
Hoewel er geen gegeven gevonden zijn dat Pieters tweede vrouw als beklemde meierse wordt ingeboekt, is Antje in 1765 gestorven en hertrouwt hij in 1769 met Tietje Jacobs. In het huwelijkscontract (R.A. Fivelingo, inv. nr. 641, oud XXIII b2, fol. 64, 30-6-1769) getuigen aan bruidegomszijde zijn halfbroer Fokke Euwes en diens vrouw Antje Klaassen, Roelf Pieters als oom en voormond (mede voor Fokke Euwes sibbevoogd en Pieter Tjaarts vreemde voogd) over de twee voorkinderen, en Jantje Klaassen als zijn stiefmoeder. Aan bruidszijde haar ouders Jacob Sierts en Martjen Andries, Anje Jacobs zuster, Andries Heynes en Hilje Geerts halfbroeder en vrouw, Egge Egges en Trijnje Heynes zwager en halfzuster.
Op hetzelfde moment wordt ook opgemaakt de inventaris van de goederen die Pieter Euwes in de Groeve met zijn kinderen bij wijlen Anje Pieters mandelig bezit, ondertekend door Pieter Ewes vader, Roelf Pieters voormond, Fokke Eeuwes sibbevoogd, Pieter Tjaarts vreemde voogd (R.A. Fivelingo, inv.nr. 635, oud XXIII c 1, Loppersum, blz. 254-268, 21-6/30-6-1769). Het blijkt te betreffen een plaats met beklemming van 70 graasen land doende jaarlijks f 300 aan het Heilige- geest- of Pelstergasthuis te Groningen; met nog 4 1/4 gr. land doende aan het Armhuiszittend Gasthuis f 18.18.0, getaxeerd op f3125. Daarnaast is er een aandeel in de landerijen onder de plaats van Jan Reinders wed. tot Westeremden, mandelig met Fokke Eeuwes en cons. waarvan voor Pieter Eeuwes doende f 72 huur, getaxeerd op f 1800. Dan nog 1/6 deel in 15 gr. door Alle Everts tot Bierum voor f 45 jaarlijks gebruikt en 1/4/ deel in 3 1/2 gr. land door Luije Derks te Garsthuizen jaarlijks voor f 16.10.0 gebruikt, f 100. Tenslotte huisraad , boerengerei, levendige have: 6 koeien in diverse kleuren, een gelde veerse, twee jonge ossen, een heukeling, 5 kalver, 2 oude peerden, 1 vijfjarige, 1 driejarige, 2 twenters, een enter vool, een oud zwijn en drie jonge dito. Moederlijk lijfstoebehoren met (weinig) zilver en goud; een zilveren beker gemerkt P.H. S.B. 1710 (= Pieter Harmens en Sybrich Berents), 6 lepels, en een kop gemerkt F.E. B.R. (= Focke Eeuwes en Bouke Reinders).
Aan schulden is er: f 600 landhuur, obligatie aan Fokke Ewes f 700, aan Pieter Jans Box f 1000, aan Klaas Ewes 'als pupille gelt' f 70, en verder nog wat kleinere schulden. Profijtelijke staat f 6685.18.4, schadelijke staat f 2871.17.0, rest f 3 814.1.3.
Zij lenen in 1775 f 300 van Cornellis Pieters Toppen op Jukema te Zeerijp (deze is later ook vreemde voogd over de twee voor dochters) (R.A. Fivelingo, inv.nr. 547, oud XXIV d 1, fol. 216, 27-5-1775), en in 1781 bekent Pieter Eeuwes mede voor zijn vrouw Tietje Jacobs schuldig te zijn aan hun kinderen Jan Kornelis Bruins en Grietje Pieters ehel. f 555 a 4 % wegens opgeschotene penningen, boekschulden en renten, en meerder ontvang volgens rekening en overlevering van heden, blijvende de afkoopsbrief nopens het kapitaal in volle waarde (R.A. Fivelingo, inv.nr. 643, oud XXIII b 4, fol. 72, Loppersum, 30-8-1781). Of dit alles een voorbode van slechte tijden is, is niet zeker; zij blijven nog tot 1786 op de boerderij woonachtig. Daarna geraken zij echter wel 'onder de macht van hun creditoren'. Genoemde Cornellis Pieters Toppen, der wedman Jan Fiebens en de wedman Jacob Lues als gevolmachtigden van Pieter Eeuwes en Tietje Jacobs hebben op 10 jan. 1786 de boerderij verkocht aan Harmannus Jacobs en Geertje Jacobs (R.A. Fivelingo, inv.nr. 924, oud XXVI b 3, blz. 70, Zeerijp, 15-8-1787). Het betreft een boerenplaats met de beklemming van 70 gr. land 'in de Groev' (doende tot vaste huur f 300 aan het Heilige-Geestgasthuis in de stad), alsmede 2 banken en 2 graven in de kerk van Zeerijp. In de tussenliggende anderhalf jaar zijn er 'enige discrepanties ontstaan nopende de beklemming' en daarom wordt dan de prijs, met toestemming der creditoren van het echtpaar, met f 150 verlaagd. De kopers voldoen vervolgens eerst f 2692.
Wat er daarna met het gezin gebeurt is moeilijk na te gaan. De dochter uit het eerste huwelijk wordt enkel Grietje Pieters genoemd; de zoon uit het tweede huwelijk heette Wrister Euwes Bottema, en de dochter Bouwke ook. Volgens de overlijdensakte van laatstgenoemde (pas in 1862!) zijn haar beide ouders - Pieter Ywes Bottema en Tytje Jacobs - te Zeerijp overleden.


De achterzijde van de Bottemaheerd in Westeremden.

Vader: Wrister Eeuwes1, zn. van Focke Eeuwes en Bouke Reinders, geb. te 't Zand [Gr]1 circa 17011,1, landbouwer op de Bottemaheerd te Westeremden [Gr], kerkvoogd, boekhoudend diaken te Westeremden [Gr] tussen 1730 en 1731, ovl. (ongeveer 49 jaar oud) te Westeremden [Gr]1 circa 17501,1, tr. (2) met Trijntje Pieters. Uit dit huwelijk 4 kinderen, tr. (3) met Jantje Clasen Eikema. Uit dit huwelijk 4 zonen, tr. (resp. ongeveer 24 en ongeveer 17 jaar oud) (1) te Westeremden [Gr] op donderdag 10 mei 1725.

• Moeder:
  Grietje Pieters, dr. van Pieter Harmens en Syberich Berents, geb. in 1708, ovl. (ongeveer 25 jaar oud) in 1733.

tr. (resp. 29 en 35 jaar oud) (1) te Westeremden [Gr]¹ op maandag 30 apr 1759¹ (getuigen: Het huwelijkscontract geeft aan bruidegomszijde Jan Reinders als halzusters man (een zoon van Aafke Jans en Reinder Hayes, gehuwd met Bouke Ewes), Jacob Gerrits sibbevoogd en neef over de minderjarige kinderen van Writzer Eeuwes en Trijntje Pieters, Roelf Pieters en Rienje Harms sibbe- en vreemde voogd over de kinderen van Writzer Eeuwes en Jantje Claasen, alsmede Focko Eeuwes (welke) neef. Aan bruidszijde Aefke Jans moeder, Roelf, Jan en Bouwke Pieters broers en zuster, Jan Reinders halfbroeder, Eppe Joosten en Trijntje Reinders zwager en halfzuster, Focko Eeuwes en Geertje Reinders eveneens (R.A. Fivelingo, inv.nr.
790, oud XXII b 2, fol. 24, 20-4-1759))¹
met

Antje Pieters Bottema, dr. van Peter Jans en Aafke Jans, geb. te Westeremden [Gr] op zondag 10 okt 1723, ged. op zondag 10 okt 1723, ovl. (42 jaar oud) te Zeerijp [Gr] op donderdag 28 nov 1765.


Aantekeningen bij Antje Pieters Bottema.
Antje Pieters (in het trouwboek krijgt ze de naam 'Bottema' mee) is een dochter van Peter Jans en Aafke Jans, woonachtig op de Bottemaheerd te Westeremden. Er zijn eerder (overigens vage) familierelaties geweest: haar moeder Aafke Jans is gehuwd geweest met Reinder Hayes, en Reinders zuster Aaltjen Boeles is gehuwd geweest met Pieter Eeuwes' grootvader Focco.

Uit dit huwelijk 2 dochters:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Grietje	*1760	Zeerijp [Gr]				1	0
2	Aafke	*1765	Zeerijp [Gr]				0	0

tr. (resp. 39 en ongeveer 27 jaar oud) (2) te Zeerijp [Gr] op zondag 23 jul 1769
met

Tietje Jacobs, dr. van Jacob Sierts en Martje Andries, ged. te Middelstum [Gr] op zondag 11 mrt 1742, ovl. te Zeerijp [Gr].

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Wrister Eeuwes	*1770	Zeerijp [Gr]	†1835	Oldenzijl [Gr]	65	0	0
2	Martje	*1773	Zeerijp [Gr]				0	0
3	Bouke	*1776	Zeerijp [Gr]	†1778		2	0	0
4	Baauwke (Bouwke) Pieters	*1778	Zeerijp [Gr]	†1862	Wirdum	84	1	1

Bronnen:

1.	Stamboom A.Redmeijer-Zuur, Redmeijer

Dossier:

Vader: Wrister Eeuwes1, zn. van Focke Eeuwes en Bouke Reinders, geb. te 't Zand [Gr]1 circa 17011,1, landbouwer op de Bottemaheerd te Westeremden [Gr], kerkvoogd, boekhoudend diaken te Westeremden [Gr] tussen 1730 en 1731, ovl. (ongeveer 49 jaar oud) te Westeremden [Gr]1 circa 17501,1, tr. (2) met Trijntje Pieters. Uit dit huwelijk 4 kinderen., tr. (3) met Jantje Clasen Eikema. Uit dit huwelijk 4 zonen., tr. (resp. ongeveer 24 en ongeveer 17 jaar oud) (1) te Westeremden [Gr] op donderdag 10 mei 1725.

• Moeder:
  Grietje Pieters, dr. van Pieter Harmens en Syberich Berents, geb. in 1708, ovl. (ongeveer 25 jaar oud) in 1733.

Bronnen:

1.	Stamboom A.Redmeijer-Zuur, Redmeijer

')}