Vader: Ruprecht van de Palts, zn. van Ruprecht II van de Palts en Beatrix van Sicilië, tr.

• Moeder:
  Elisabeth van Neurenberg.

tr. (resp. ongeveer 21 en ongeveer 26 jaar oud) in 1400
met

Adolf IV van Kleef-Mark, zn. van Adolf III van Kleve-Mark (van der Mark) en Margaetha van Gulik, geb. op maandag 2 aug 1373, ovl. (75 jaar oud) op vrijdag 22 sep 1448, tr. (2) met Maria van Bourgondië. Uit dit huwelijk een zoon.

Aantekeningen bij Adolf IV van Kleef-Mark.

Adolf IV van Kleef-Mark (Fragment van een onbekende schilder. Bron: WP).
Adolf IV (2 augustus 1373 - 23 september 1448) is de oudste zoon van graaf Adolf III van der Mark en Margaretha van Gulik. In 1394 volgt hij zijn vader Adolf III van der Mark op als graaf van Kleef. In 1397 voert hij oorlog tegen zijn oom Willem II van Berg en verovert Kaiserswerth, Remagen en Sinzig, de helft van Gennep en de heerlijkheid Ravenstein. Op het concilie van Konstanz wordt hij in 1417 tot hertog uitgeroepen. Binnenlands voert hij strijd tegen de adel en de standen, die evenwel aan invloed winnen. In de Gelderse opvolginsstrijd kiest Adolf partij voor Egmont, hetgeen hem Emmerik, Gennep en het Reichswald oplevert. In zijn gevechten tegen de aartsbisschop van Keulen in 1444-1448 verovert hij Soest en Xanten, maar staat hij Kaiserswerth en Remagen af.

Vader: Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419, tr.

Moeder: Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), dr. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423, tr. (2) met Johann van Bourgondië. Uit dit huwelijk een dochter.

tr. (resp. ongeveer 22 en 41 jaar oud) in mei 1415
met

Adolf IV van Kleef-Mark, zn. van Adolf III van Kleve-Mark (van der Mark) en Margaetha van Gulik, geb. op maandag 2 aug 1373, ovl. (75 jaar oud) op vrijdag 22 sep 1448, tr. (1) met Agnes van Palts, dr. van Ruprecht van de Palts en Elisabeth van Neurenberg. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Adolf IV van Kleef-Mark.

Adolf IV van Kleef-Mark (Fragment van een onbekende schilder. Bron: WP).
Adolf IV (2 augustus 1373 - 23 september 1448) is de oudste zoon van graaf Adolf III van der Mark en Margaretha van Gulik. In 1394 volgt hij zijn vader Adolf III van der Mark op als graaf van Kleef. In 1397 voert hij oorlog tegen zijn oom Willem II van Berg en verovert Kaiserswerth, Remagen en Sinzig, de helft van Gennep en de heerlijkheid Ravenstein. Op het concilie van Konstanz wordt hij in 1417 tot hertog uitgeroepen. Binnenlands voert hij strijd tegen de adel en de standen, die evenwel aan invloed winnen. In de Gelderse opvolginsstrijd kiest Adolf partij voor Egmont, hetgeen hem Emmerik, Gennep en het Reichswald oplevert. In zijn gevechten tegen de aartsbisschop van Keulen in 1444-1448 verovert hij Soest en Xanten, maar staat hij Kaiserswerth en Remagen af.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Johan I	*1419		†1481		62	1	6

Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië
Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419.

Aantekeningen bij Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië.

Jan zonder Vrees, Hertog van Bourgondië, Graaf van Vlaanderen, Graaf van Artgesië.
Jan zonder Vrees (Frans: Jean sans Peur; 28 mei 1371 – 10 september 1419) is hertog van Bourgondië. Hij wordt geboren te Dijon en is de eerste zoon van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en Margaretha van Male. In 1419 wordt hij vermoord te Montereau-Fault-Yonne. Hij dankt zijn bijnaam aan zijn deelname van de kruistocht tegen de Ottomaanse sultan Bayezid I, die het Hongaarse koninkrijk bedreigt. In de Slag bij Nicopolis (1396) wordt hij gevangen genomen en voor een enorm bedrag vrijgekocht door zijn vader.
•.
Familiezaken.
Na de dood van Filips de Stoute wordt het Bourgondische grondgebied verdeeld onder zijn drie zoons. Hierdoor is het oorspronkelijke grondgebied erg versnipperd geraakt. Jan zonder Vrees, zijn broer Antoon en hun zwager, Willem VI, graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen, besluiten daarom een familieverbond te sluiten. Jans andere broer Filips van Nevers doen hier niet aan mee.
•.
Politieke activiteiten.
Als Jan zonder Vrees in 1404 zijn vader opvolgt treedt hij in zijn voetsporen in het gevecht om de macht in Frankrijk. De strijd tussen de aanhangers van Jan (de Bourguingons) en die van Lodewijk I van Orléans (de Armagnacs) wordt steeds grimmiger. Beiden proberen ze de macht naar zich toe te trekken: Lodewijk wordt openlijk de geliefde van koningin Isabella (de vrouw van Karel VI) en Jan lukt het om zich uit te laten roepen tot beschermer van de kroonprins en de andere kinderen van de koning. De situatie staat op scherp. Ondanks verzoeningspogingen van hun oom Jan van Berry, laat Jan Lodewijk vermoorden. Jan geeft de opdracht voor de moord toe en zegt dat het een ‘tiranmoord’ is geweest. De moord is volgens hem dus nodig en wettig.
Na de moord wordt graaf Bernard VII van Armagnac de leider van de anti-Bourgondische partij (de ‘Armagnacs’). Jan verovert in 1413 Parijs, maar een jaar later herovert Bernard de stad en verdedigt haar vervolgens met succes. Het jaar daarop sluiten zij een overeenkomst die tot stand is gekomen door bemiddeling van Jan’s broer Antoon en Margaretha van Holland-Henegouwen. Jan moet afzien van elk bondgenootschap met Engeland en alle Franse steden en sterkten teruggeven.
•.
Ondertussen zijn de Engelsen weer begonnen aan een invasie van Frankrijk onder leiding van Hendrik V van Engeland. Bourgondië houdt zich neutraal en laat de invasie toe. Na mislukte vredesbesprekingen volgt in 1415 de Slag bij Azincourt. Wederom wordt het Franse leger verslagen. Jan zonder Vrees houdt zich afzijdig, terwijl zijn broers Antoon en Filips wel meevechten met de Fransen. Beiden sneuvelen.
In de jaren daarna grijpt Jan zonder Vrees de kans om in Frankrijk weer de macht in handen te krijgen. Het noorden van Frankrijk wordt veroverd en in 1418 verovert hij Parijs, de Dauphin (de latere Karel VII) ontsnapt echter. Bernard VII van Armagnac wordt gevangen genomen en kort daarop vermoord. Bourgondië is geen openlijke bondgenoot van Engeland, maar doet ook niets voor en na de val van Rouen. Het Noorden van Frankrijk is nu in handen van de Engelsen en Parijs in de handen van Bourgondië. De Dauphin wil dan vrede sluiten met Jan zonder Vrees, aldus geschiedt in 1419. Echter, tijdens het tweede overleg, om de zaak officieel te maken, wordt Jan samen met zijn lijfwacht vermoord.
Hij wordt opgevolgd door zijn zoon Filips de Goede.

• Vader:
  Filips de Stoute, tr.

• Moeder:
  Margaretha van Male.

tr.
met

Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), dr. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423, tr. (2) met Johann van Bourgondië. Uit dit huwelijk een dochter.

Aantekeningen bij Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren).

Grafkist van Jan zonder Vrees en Margaretha van Beieren (Dijon : musée des Beaux-Arts : tombeau de Jean Sans Peur et Marguerite de Bavière (salle des gardes). Bron: WP.
Margaretha van Beieren-Straubing (wrsch. Den Haag, 1363 - Dijon, 23 januari 1423), is de dochter van Hertog Albrecht van Beieren (in Duitsland bekend als Albrecht van Straubing-Holland) en Margaretha van Brieg. Zij huwt met Jan zonder Vrees, een zoon van Filips de Stoute. Haar broer Graaf Willem VI van Holland trouwt met een dochter van Filips de Stoute. Door dit dubbelhuwelijk wordt het graafschap Holland sterk aan het hertogdom Bourgondië gebonden.

Uit dit huwelijk 7 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Maria	*1393		†1463		70	1	1
2	Margaretha	*1393		†1441		48	3	0
3	Filips III	*1396		†1467		70	4	21
4	Anna	*1404		†1432	Parijs	28	1	0
5	Agnes	*1407		†1476		69	0	0
6	Isabella			†1412			0	0
7	Katharina			†1414			0	0

Dossier:

Margaretha van Beieren-Straubing
Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423.

Aantekeningen bij Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren).

Grafkist van Jan zonder Vrees en Margaretha van Beieren (Dijon : musée des Beaux-Arts : tombeau de Jean Sans Peur et Marguerite de Bavière (salle des gardes). Bron: WP.
Margaretha van Beieren-Straubing (wrsch. Den Haag, 1363 - Dijon, 23 januari 1423), is de dochter van Hertog Albrecht van Beieren (in Duitsland bekend als Albrecht van Straubing-Holland) en Margaretha van Brieg. Zij huwt met Jan zonder Vrees, een zoon van Filips de Stoute. Haar broer Graaf Willem VI van Holland trouwt met een dochter van Filips de Stoute. Door dit dubbelhuwelijk wordt het graafschap Holland sterk aan het hertogdom Bourgondië gebonden.

Vader: Albrecht I (Albrecht) van Beieren, geb. te München [Deu] op woensdag 25 jul 1336, opvolger van Lodewijk IV als Hertog van Beieren-Straubing van 1347 tot 1404, opvolger van Willem V als Graaf van Holland en Zeeland van 1358 tot 1404, opvolger van Willem III als Graaf van Henegouwen van 1358 tot 1404, ovl. (68 jaar oud) te 's-Gravenhage [Zh] op donderdag 13 dec 1404, tr. (2) met Margaretha van Kleef, dr. van Adolf III van Kleve-Mark (van der Mark) en Margaetha van Gulik. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (resp. 17 en ongeveer 17 jaar oud) (1) op zaterdag 28 jul 1353.

• Moeder:
  Margaretha (Margarete) van Brieg, dr. van Lodewijk I van Silezië-Liegnitz en Angens van Glogau, geb. in 1336, ovl. (ongeveer 50 jaar oud) op zaterdag 18 feb 1386 of 22 febr. 1386.

tr. (1)
met

Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419.

Aantekeningen bij Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië.

Jan zonder Vrees, Hertog van Bourgondië, Graaf van Vlaanderen, Graaf van Artgesië.
Jan zonder Vrees (Frans: Jean sans Peur; 28 mei 1371 – 10 september 1419) is hertog van Bourgondië. Hij wordt geboren te Dijon en is de eerste zoon van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en Margaretha van Male. In 1419 wordt hij vermoord te Montereau-Fault-Yonne. Hij dankt zijn bijnaam aan zijn deelname van de kruistocht tegen de Ottomaanse sultan Bayezid I, die het Hongaarse koninkrijk bedreigt. In de Slag bij Nicopolis (1396) wordt hij gevangen genomen en voor een enorm bedrag vrijgekocht door zijn vader.
•.
Familiezaken.
Na de dood van Filips de Stoute wordt het Bourgondische grondgebied verdeeld onder zijn drie zoons. Hierdoor is het oorspronkelijke grondgebied erg versnipperd geraakt. Jan zonder Vrees, zijn broer Antoon en hun zwager, Willem VI, graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen, besluiten daarom een familieverbond te sluiten. Jans andere broer Filips van Nevers doen hier niet aan mee.
•.
Politieke activiteiten.
Als Jan zonder Vrees in 1404 zijn vader opvolgt treedt hij in zijn voetsporen in het gevecht om de macht in Frankrijk. De strijd tussen de aanhangers van Jan (de Bourguingons) en die van Lodewijk I van Orléans (de Armagnacs) wordt steeds grimmiger. Beiden proberen ze de macht naar zich toe te trekken: Lodewijk wordt openlijk de geliefde van koningin Isabella (de vrouw van Karel VI) en Jan lukt het om zich uit te laten roepen tot beschermer van de kroonprins en de andere kinderen van de koning. De situatie staat op scherp. Ondanks verzoeningspogingen van hun oom Jan van Berry, laat Jan Lodewijk vermoorden. Jan geeft de opdracht voor de moord toe en zegt dat het een ‘tiranmoord’ is geweest. De moord is volgens hem dus nodig en wettig.
Na de moord wordt graaf Bernard VII van Armagnac de leider van de anti-Bourgondische partij (de ‘Armagnacs’). Jan verovert in 1413 Parijs, maar een jaar later herovert Bernard de stad en verdedigt haar vervolgens met succes. Het jaar daarop sluiten zij een overeenkomst die tot stand is gekomen door bemiddeling van Jan’s broer Antoon en Margaretha van Holland-Henegouwen. Jan moet afzien van elk bondgenootschap met Engeland en alle Franse steden en sterkten teruggeven.
•.
Ondertussen zijn de Engelsen weer begonnen aan een invasie van Frankrijk onder leiding van Hendrik V van Engeland. Bourgondië houdt zich neutraal en laat de invasie toe. Na mislukte vredesbesprekingen volgt in 1415 de Slag bij Azincourt. Wederom wordt het Franse leger verslagen. Jan zonder Vrees houdt zich afzijdig, terwijl zijn broers Antoon en Filips wel meevechten met de Fransen. Beiden sneuvelen.
In de jaren daarna grijpt Jan zonder Vrees de kans om in Frankrijk weer de macht in handen te krijgen. Het noorden van Frankrijk wordt veroverd en in 1418 verovert hij Parijs, de Dauphin (de latere Karel VII) ontsnapt echter. Bernard VII van Armagnac wordt gevangen genomen en kort daarop vermoord. Bourgondië is geen openlijke bondgenoot van Engeland, maar doet ook niets voor en na de val van Rouen. Het Noorden van Frankrijk is nu in handen van de Engelsen en Parijs in de handen van Bourgondië. De Dauphin wil dan vrede sluiten met Jan zonder Vrees, aldus geschiedt in 1419. Echter, tijdens het tweede overleg, om de zaak officieel te maken, wordt Jan samen met zijn lijfwacht vermoord.
Hij wordt opgevolgd door zijn zoon Filips de Goede.

Uit dit huwelijk 7 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Maria	*1393		†1463		70	1	1
2	Margaretha	*1393		†1441		48	3	0
3	Filips III	*1396		†1467		70	4	21
4	Anna	*1404		†1432	Parijs	28	1	0
5	Agnes	*1407		†1476		69	0	0
6	Isabella			†1412			0	0
7	Katharina			†1414			0	0

tr. (2)
met

Johann van Bourgondië, zn. van Philipps II van Bourgondië en Margaretha IV van Vlaanderen.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Marie						0	0

Dossier:

Albrecht I van Beieren
Albrecht I (Albrecht) van Beieren, geb. te München [Deu] op woensdag 25 jul 1336, opvolger van Lodewijk IV als Hertog van Beieren-Straubing van 1347 tot 1404, opvolger van Willem V als Graaf van Holland en Zeeland van 1358 tot 1404, opvolger van Willem III als Graaf van Henegouwen van 1358 tot 1404, ovl. (68 jaar oud) te 's-Gravenhage [Zh] op donderdag 13 dec 1404.

Aantekeningen bij Albrecht I van Beieren.

Albrecht van Beieren (25 juli 1336 - 16 dec. 1404) (Bron: WP).
Albrecht van Beieren, ook wel Aalbrecht (München, 25 juli 1336 - 's-Gravenhage, 16 december 1404) is graaf van Holland, Henegouwen en Zeeland en hertog van Beieren-Straubing uit het Huis Wittelsbach.
Hij gaat de Nederlandse geschiedenis in door het ingrijpende privilege dat hij verleent aan het bestuur van de stad Amsterdam, waardoor de burgemeesters van de stad bijna 4 eeuwen lang een grote mate van onafhankelijkheid verkrijgen. Ook heeft hij een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van Den Haag.
Albrecht komt aan de macht nadat zijn broer graaf Willem V in 1358 op een feestavond krankzinnig wordt en één van zijn vazallen doodsteekt. Volgens bronnen uit de tijd is graaf Willem V al langer geestesziek. Omdat de graaf niet langer in staat is zijn gebieden te besturen wordt Albrecht naar Holland geroepen. Albrecht neemt als ruwaard de macht over en laat zijn broer opsluiten in het grafelijk kasteel van Le Quesnoy in Henegouwen (tegenwoordig in Frankrijk).
Albrecht woont voor een groot deel van zijn leven aan het hof in Den Haag, dat zich van een klein dorp ontwikkelt tot een echte hofstad(je). Omdat Leiden en Delft geen toestemming geven, krijgt Den Haag geen stadsrechten, maar desondanks neemt hij enkele maatregelen die ervoor zorgen dat Den Haag een stads karakter krijgt. Zo geeft hij belastingvoordeel aan iedereen die zich in Den Haag vestigt: hierdoor stijgt het aantal inwoners van het dorp. Ook benoemt hij een eigen bestuur en gezagshandhavers en krijgen inwoners van Den Haag vrijstelling van tolheffingen.
Verder laat Albrecht de Hofvijver, dat in die tijd nog een duinmeertje is, rechthoekig maken. Ook is hij verantwoordelijk voor het uitdiepen en het opknappen van het Spui, dat zich in zijn bewindsperiode ontwikkelt van een armoedige veengebiedje ten zuiden van Den Haag waar vissers en jagers wonen, tot één van de meest aanzienlijke grachten van Den Haag.
Albrecht geeft ook toestemming tot de oprichting van een klooster. Het gebied dat hij hiervoor aanwijst, zal zich ontwikkelen tot het Lange Voorhout, één van de meest voorname en belangrijke straten van Den Haag. Het klooster bestaat niet meer, maar de bijbehorende Kloosterkerk is nog steeds in gebruik.
Op 22 september 1392 wordt zijn minnares Aleid van Poelgeest tijdens een wandeling bij de Gevangenpoort vermoord. Het motief is nooit onomstotelijk vastgesteld, maar verondersteld wordt wel dat Aleid van Poelgeest is vermoord door politieke tegenstanders (Hoeken). Als wraak laat Albrecht kastelen van edelen die partij hebben gekozen voor de Hoeken veroveren en afbreken. Ook verovert hij de stad Delft, die eveneens de Hoekse kant heeft gekozen. Hij laat de stadsmuur van Delft afbreken en gebruikt de stenen om de muren rond het Binnenhof in Den Haag te versterken. Ook laat hij duizend Delftse mannen blootvoets naar Den Haag lopen om daar vergiffenis voor de stad te vragen. Deze mannen worden gevolgd door 500 vrouwen die in hun mooiste jurk en met losse haren moeten smeken om het leven van de mannen.
Albrecht trouw op 28 juli 1353 met Margaretha van Brieg (1336 - 18 of 22 februari 1386), dochter van graaf Lodewijk I van Silezië-Liegnitz en Agnes van Glogau en krijgt met haar zeven kinderen.

Albrecht en het noorden.
Albrecht van Beieren, aan wiens voorgeslacht de Duitse keizer het oppergezag in de Friese landen ooit heeft geschonken, doet vanaf 1396 pogingen die gebieden ook feitelijk onder zijn gezag te brengen. Tegen het eind van de eeuw erkennen de voormannen in belangrijke delen van Westerlauwers Friesland hem als hun landsheer.

Zegel van Albrecht van Beieren. Dit zegel behoort bij een oorkonde van 19 apr 1396, waarin de graaf een school schenkt aan de stad Hoorn (Bron: Gemeentearchief van Hoorn, inv. nr. 47 B request. 76).
Niet ten onrechte ervan uitgaande dat de stad Groningen ook tot de Friese landen behoort, tracht Albrecht van Beieren ook de stad voor zich te winnen. De meerderheid van het stadsbestuur verzet zich daartegen.
Albrecht van Beieren trekt Friesland ook binnen met het oogmerk een einde te maken aan de kaapvaart op de Zuiderzee door de zgn. 'Likedelers' (hun buit wordt verdeeld in gelijke porties), die opereren vanuit de Lemmer. De zeerovers hebben oorspronkelijk hun domicilie met name in Oost-Friesland, waar zij bekend staan als Vitaliënbrüder. Deze laatste naam voert terug op eerdere (deels legale) activiteiten in de Oostzee. In het kader van het Hanzeverbond is ook de stad Groningen rond 1400 betrokken bij de bestrijding van piraterij op de Noordzee en de Wadden. In 1422 vindt nog een expeditie plaats tegen kapers uit Dokkum en Ezumazijl, maar dit maakt Albrecht niet meer mee.
De positie van de prefect komt in het begin van de 14e eeuw opnieuw ter discussie. Rond 1309 woedt een hevige strijd tussen de prefect en zijn aanhangers ('die van de Herestraat') en de families Folkerdinghe en Harderinge (de zgn. Westerpartie). Daarbij wordt het dan juist gereedgekomen nieuwe stadhuis op de Grote Markt vanwege de prefect afgebroken. Het wordt in 1311 herbouwd. (Mogelijk staat al in 1255 een raadhuis op de Grote Markt.).
Na 1321 komt de titel 'prefect' in de stadsgeschiedenis niet meer voor.
De autonomie van de stad blijkt in deze periode o.m. uit de codificatie van de rechten van het stadsbestuur in het 'stadboek' (1311 en 1330). Wel geeft in 1310 de landsheer (dan bisschop Gwijde van Avesnes) nog de aanwijzing dat in het stadboek de rol van de raad als rechtbank voor alle Groningers, dus zonder uitzonderingen, moet worden vastgelegd.
In de loop van de 14e eeuw wordt de relatie met de formele landsheren van Groningen, de bisschoppen van Utrecht, in de praktijk een louter financiële. In 1380 erkent de stad nog eens het belastingrecht van de bisschop.
Het bisdom is echter dan al, om economische redenen (geldgebrek is doorgaans het belangrijkste probleem van het bisdom), er toe overgegaan het Gorecht met de heerlijkheid Selwerd te verpachten aan leden van het prefectenge-slacht Ten Hove van Selwerd. Na een periode van wanbetaling door de Ten Hoves verkrijgt de stad in 1392 een groot deel van de prefectuur zelf in pacht. De rechtspraak (het gericht van Selwerd) en het muntrecht gaan over naar de stad. De munten dragen het randschrift 'Moneta Nova Groniensis': nieuw Gronings geld.
Groningen voert ook het wapen van de prefectuur: een schild met een groene baan en dito wimpel. Een eerste afbeelding van het wapen dateert uit 1263. De betekenis van de kleur groen in het wapen is onbekend; mogelijk is er een relatie met de eerdere status van de prefectuur als domein van de Salische keizers. De groene baan is in later eeuwen opgenomen in de stedelijke vlag. De wit-groen-witte vlag is nooit officieel vastgesteld, maar is voor het eerst uitgestoken - door particulieren - in 1869, door het stadsbestuur op een enkel gebouw in 1907 en volop eerst vanaf 1952. De kleuren wit en groen vormen daarnaast het centrale kruis in de provinciaal Groningse vlag (vastgesteld in 1950). De financiële problemen van het bisdom zijn onder meer het gevolg van de hoge afkoopsommen die een nieuw te benoemen bisschop moet betalen aan concurrerende kandidaten voor het ambt, aan hoge ambtenaren, steden, e.d.: alles in ruil voor hun steun. Ook voor de wijding door de paus moet worden betaald. Tenslotte zijn er de kosten van het bisschoppelijk leger.
In 1393 wordt de bisschopszetel van Utrecht ingenomen door Frederik van Blankenheim. Het domkapittel draagt hem bij die gelegenheid alle rechten en goederen van het bisdom over. De bestaande pachtovereenkomst met Groningen blijft daarbij in stand. Ook overigens streeft de bisschop - om machtspolitieke redenen - althans voorlopig naar goede verhoudingen met de stad. In 1399 komt een verdrag tot stand waarin Groningen belooft geen andere heer te zullen aannemen als dat zou strekken tot nadeel van de bisschoppen of het bisdom van Utrecht. De bisschop op zijn beurt belooft Groningen te zullen steunen in de strijd tegen vreemde heren (in casu de graven van Holland).

In Drenthe moet de kastelein van Coevorden zich in 1395 opnieuw onderwerpen aan het gezag van de bisschop.
De houding van de bischop verandert als uit de stad verdreven Vetkopers zijn hulp inroepen. Frederik van Blanken-heim ziet nu mogelijkheden Groningen meer aan zich te binden. Hij slaat in 1400 een kortdurend beleg voor de stad. Deze militaire actie staat in de historie bekend als de Groninger oorlog.
De belegering vindt o.m. plaats vanaf de Kempkensberg (in het huidige Sterrebos). Schansen, met van de naam van de bisschop afgeleide namen als Blankeweer (bij Noordlaren) en Blankevoorde (bij Glimmen in een bocht van de A) blijven na het opbreken van het beleg dienen om de toegangsroutes naar Groningen te kunnen blokkeren, om zodoende strooptochten van de Groningers in Drenthe te voorkomen.
Het grensgebied tussen het Groningen en Drenthe wordt in de Middeleeuwen gemarkeerd door wederzijdse verster-kingen. Ook de namen Weerdenbras en Nutspete worden in dit verband genoemd.

tr. (resp. 17 en ongeveer 17 jaar oud) (1) op zaterdag 28 jul 1353
met

Margaretha (Margarete) van Brieg, dr. van Lodewijk I van Silezië-Liegnitz en Angens van Glogau, geb. in 1336, ovl. (ongeveer 50 jaar oud) op zaterdag 18 feb 1386 of 22 febr. 1386.

Uit dit huwelijk 7 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Margaretha	*1363	Den Haag	†1423		60	2	8
2	Willem VI	*1364		†1417		52	1	0
3	Johanna	*1356		†1386		30	1	0
4	Catharina	*1361		†1400	Hattem [Ge]	39	2	0
5	Albrecht II	*1368		†1397		29	0	0
6	Johanna	*1373	München [Deu]	†1410	Wenen, Oostenrijk	37	0	0
7	Jan	*1374		†1425	's-Gravenhage [Zh]	51	0	0

tr. (resp. 57 en ongeveer 19 jaar oud) (2) op zondag 30 mrt 1394
met

Margaretha van Kleef, dr. van Adolf III van Kleve-Mark (van der Mark) en Margaetha van Gulik, geb. circa 1375, ovl. (ongeveer 36 jaar oud) in 1411.

Dossier:

• Vader:
  Lodewijk I van Silezië-Liegnitz, tr.

• Moeder:
  Angens van Glogau.

tr. (resp. ongeveer 17 en 17 jaar oud) op zaterdag 28 jul 1353
met

Albrecht I (Albrecht) van Beieren, geb. te München [Deu] op woensdag 25 jul 1336, opvolger van Lodewijk IV als Hertog van Beieren-Straubing van 1347 tot 1404, opvolger van Willem V als Graaf van Holland en Zeeland van 1358 tot 1404, opvolger van Willem III als Graaf van Henegouwen van 1358 tot 1404, ovl. (68 jaar oud) te 's-Gravenhage [Zh] op donderdag 13 dec 1404, tr. (2) met Margaretha van Kleef. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Albrecht I van Beieren.

Albrecht van Beieren (25 juli 1336 - 16 dec. 1404) (Bron: WP).
Albrecht van Beieren, ook wel Aalbrecht (München, 25 juli 1336 - 's-Gravenhage, 16 december 1404) is graaf van Holland, Henegouwen en Zeeland en hertog van Beieren-Straubing uit het Huis Wittelsbach.
Hij gaat de Nederlandse geschiedenis in door het ingrijpende privilege dat hij verleent aan het bestuur van de stad Amsterdam, waardoor de burgemeesters van de stad bijna 4 eeuwen lang een grote mate van onafhankelijkheid verkrijgen. Ook heeft hij een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van Den Haag.
Albrecht komt aan de macht nadat zijn broer graaf Willem V in 1358 op een feestavond krankzinnig wordt en één van zijn vazallen doodsteekt. Volgens bronnen uit de tijd is graaf Willem V al langer geestesziek. Omdat de graaf niet langer in staat is zijn gebieden te besturen wordt Albrecht naar Holland geroepen. Albrecht neemt als ruwaard de macht over en laat zijn broer opsluiten in het grafelijk kasteel van Le Quesnoy in Henegouwen (tegenwoordig in Frankrijk).
Albrecht woont voor een groot deel van zijn leven aan het hof in Den Haag, dat zich van een klein dorp ontwikkelt tot een echte hofstad(je). Omdat Leiden en Delft geen toestemming geven, krijgt Den Haag geen stadsrechten, maar desondanks neemt hij enkele maatregelen die ervoor zorgen dat Den Haag een stads karakter krijgt. Zo geeft hij belastingvoordeel aan iedereen die zich in Den Haag vestigt: hierdoor stijgt het aantal inwoners van het dorp. Ook benoemt hij een eigen bestuur en gezagshandhavers en krijgen inwoners van Den Haag vrijstelling van tolheffingen.
Verder laat Albrecht de Hofvijver, dat in die tijd nog een duinmeertje is, rechthoekig maken. Ook is hij verantwoordelijk voor het uitdiepen en het opknappen van het Spui, dat zich in zijn bewindsperiode ontwikkelt van een armoedige veengebiedje ten zuiden van Den Haag waar vissers en jagers wonen, tot één van de meest aanzienlijke grachten van Den Haag.
Albrecht geeft ook toestemming tot de oprichting van een klooster. Het gebied dat hij hiervoor aanwijst, zal zich ontwikkelen tot het Lange Voorhout, één van de meest voorname en belangrijke straten van Den Haag. Het klooster bestaat niet meer, maar de bijbehorende Kloosterkerk is nog steeds in gebruik.
Op 22 september 1392 wordt zijn minnares Aleid van Poelgeest tijdens een wandeling bij de Gevangenpoort vermoord. Het motief is nooit onomstotelijk vastgesteld, maar verondersteld wordt wel dat Aleid van Poelgeest is vermoord door politieke tegenstanders (Hoeken). Als wraak laat Albrecht kastelen van edelen die partij hebben gekozen voor de Hoeken veroveren en afbreken. Ook verovert hij de stad Delft, die eveneens de Hoekse kant heeft gekozen. Hij laat de stadsmuur van Delft afbreken en gebruikt de stenen om de muren rond het Binnenhof in Den Haag te versterken. Ook laat hij duizend Delftse mannen blootvoets naar Den Haag lopen om daar vergiffenis voor de stad te vragen. Deze mannen worden gevolgd door 500 vrouwen die in hun mooiste jurk en met losse haren moeten smeken om het leven van de mannen.
Albrecht trouw op 28 juli 1353 met Margaretha van Brieg (1336 - 18 of 22 februari 1386), dochter van graaf Lodewijk I van Silezië-Liegnitz en Agnes van Glogau en krijgt met haar zeven kinderen.

Albrecht en het noorden.
Albrecht van Beieren, aan wiens voorgeslacht de Duitse keizer het oppergezag in de Friese landen ooit heeft geschonken, doet vanaf 1396 pogingen die gebieden ook feitelijk onder zijn gezag te brengen. Tegen het eind van de eeuw erkennen de voormannen in belangrijke delen van Westerlauwers Friesland hem als hun landsheer.

Zegel van Albrecht van Beieren. Dit zegel behoort bij een oorkonde van 19 apr 1396, waarin de graaf een school schenkt aan de stad Hoorn (Bron: Gemeentearchief van Hoorn, inv. nr. 47 B request. 76).
Niet ten onrechte ervan uitgaande dat de stad Groningen ook tot de Friese landen behoort, tracht Albrecht van Beieren ook de stad voor zich te winnen. De meerderheid van het stadsbestuur verzet zich daartegen.
Albrecht van Beieren trekt Friesland ook binnen met het oogmerk een einde te maken aan de kaapvaart op de Zuiderzee door de zgn. 'Likedelers' (hun buit wordt verdeeld in gelijke porties), die opereren vanuit de Lemmer. De zeerovers hebben oorspronkelijk hun domicilie met name in Oost-Friesland, waar zij bekend staan als Vitaliënbrüder. Deze laatste naam voert terug op eerdere (deels legale) activiteiten in de Oostzee. In het kader van het Hanzeverbond is ook de stad Groningen rond 1400 betrokken bij de bestrijding van piraterij op de Noordzee en de Wadden. In 1422 vindt nog een expeditie plaats tegen kapers uit Dokkum en Ezumazijl, maar dit maakt Albrecht niet meer mee.
De positie van de prefect komt in het begin van de 14e eeuw opnieuw ter discussie. Rond 1309 woedt een hevige strijd tussen de prefect en zijn aanhangers ('die van de Herestraat') en de families Folkerdinghe en Harderinge (de zgn. Westerpartie). Daarbij wordt het dan juist gereedgekomen nieuwe stadhuis op de Grote Markt vanwege de prefect afgebroken. Het wordt in 1311 herbouwd. (Mogelijk staat al in 1255 een raadhuis op de Grote Markt.).
Na 1321 komt de titel 'prefect' in de stadsgeschiedenis niet meer voor.
De autonomie van de stad blijkt in deze periode o.m. uit de codificatie van de rechten van het stadsbestuur in het 'stadboek' (1311 en 1330). Wel geeft in 1310 de landsheer (dan bisschop Gwijde van Avesnes) nog de aanwijzing dat in het stadboek de rol van de raad als rechtbank voor alle Groningers, dus zonder uitzonderingen, moet worden vastgelegd.
In de loop van de 14e eeuw wordt de relatie met de formele landsheren van Groningen, de bisschoppen van Utrecht, in de praktijk een louter financiële. In 1380 erkent de stad nog eens het belastingrecht van de bisschop.
Het bisdom is echter dan al, om economische redenen (geldgebrek is doorgaans het belangrijkste probleem van het bisdom), er toe overgegaan het Gorecht met de heerlijkheid Selwerd te verpachten aan leden van het prefectenge-slacht Ten Hove van Selwerd. Na een periode van wanbetaling door de Ten Hoves verkrijgt de stad in 1392 een groot deel van de prefectuur zelf in pacht. De rechtspraak (het gericht van Selwerd) en het muntrecht gaan over naar de stad. De munten dragen het randschrift 'Moneta Nova Groniensis': nieuw Gronings geld.
Groningen voert ook het wapen van de prefectuur: een schild met een groene baan en dito wimpel. Een eerste afbeelding van het wapen dateert uit 1263. De betekenis van de kleur groen in het wapen is onbekend; mogelijk is er een relatie met de eerdere status van de prefectuur als domein van de Salische keizers. De groene baan is in later eeuwen opgenomen in de stedelijke vlag. De wit-groen-witte vlag is nooit officieel vastgesteld, maar is voor het eerst uitgestoken - door particulieren - in 1869, door het stadsbestuur op een enkel gebouw in 1907 en volop eerst vanaf 1952. De kleuren wit en groen vormen daarnaast het centrale kruis in de provinciaal Groningse vlag (vastgesteld in 1950). De financiële problemen van het bisdom zijn onder meer het gevolg van de hoge afkoopsommen die een nieuw te benoemen bisschop moet betalen aan concurrerende kandidaten voor het ambt, aan hoge ambtenaren, steden, e.d.: alles in ruil voor hun steun. Ook voor de wijding door de paus moet worden betaald. Tenslotte zijn er de kosten van het bisschoppelijk leger.
In 1393 wordt de bisschopszetel van Utrecht ingenomen door Frederik van Blankenheim. Het domkapittel draagt hem bij die gelegenheid alle rechten en goederen van het bisdom over. De bestaande pachtovereenkomst met Groningen blijft daarbij in stand. Ook overigens streeft de bisschop - om machtspolitieke redenen - althans voorlopig naar goede verhoudingen met de stad. In 1399 komt een verdrag tot stand waarin Groningen belooft geen andere heer te zullen aannemen als dat zou strekken tot nadeel van de bisschoppen of het bisdom van Utrecht. De bisschop op zijn beurt belooft Groningen te zullen steunen in de strijd tegen vreemde heren (in casu de graven van Holland).

In Drenthe moet de kastelein van Coevorden zich in 1395 opnieuw onderwerpen aan het gezag van de bisschop.
De houding van de bischop verandert als uit de stad verdreven Vetkopers zijn hulp inroepen. Frederik van Blanken-heim ziet nu mogelijkheden Groningen meer aan zich te binden. Hij slaat in 1400 een kortdurend beleg voor de stad. Deze militaire actie staat in de historie bekend als de Groninger oorlog.
De belegering vindt o.m. plaats vanaf de Kempkensberg (in het huidige Sterrebos). Schansen, met van de naam van de bisschop afgeleide namen als Blankeweer (bij Noordlaren) en Blankevoorde (bij Glimmen in een bocht van de A) blijven na het opbreken van het beleg dienen om de toegangsroutes naar Groningen te kunnen blokkeren, om zodoende strooptochten van de Groningers in Drenthe te voorkomen.
Het grensgebied tussen het Groningen en Drenthe wordt in de Middeleeuwen gemarkeerd door wederzijdse verster-kingen. Ook de namen Weerdenbras en Nutspete worden in dit verband genoemd.

Uit dit huwelijk 7 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Margaretha	*1363	Den Haag	†1423		60	2	8
2	Willem VI	*1364		†1417		52	1	0
3	Johanna	*1356		†1386		30	1	0
4	Catharina	*1361		†1400	Hattem [Ge]	39	2	0
5	Albrecht II	*1368		†1397		29	0	0
6	Johanna	*1373	München [Deu]	†1410	Wenen, Oostenrijk	37	0	0
7	Jan	*1374		†1425	's-Gravenhage [Zh]	51	0	0

tr.
met

Margaretha van Male.

Uit dit huwelijk 3 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Jan (Zonder Vrees)	*1371		†1419		48	1	7
2	Margaretha						1	0
3	Filips	*1389		†1415		25	2	3

tr.
met

Filips de Stoute.

Uit dit huwelijk 3 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Jan (Zonder Vrees)	*1371		†1419		48	1	7
2	Margaretha						1	0
3	Filips	*1389		†1415		25	2	3

Vader: Albrecht I (Albrecht) van Beieren, geb. te München [Deu] op woensdag 25 jul 1336, opvolger van Lodewijk IV als Hertog van Beieren-Straubing van 1347 tot 1404, opvolger van Willem V als Graaf van Holland en Zeeland van 1358 tot 1404, opvolger van Willem III als Graaf van Henegouwen van 1358 tot 1404, ovl. (68 jaar oud) te 's-Gravenhage [Zh] op donderdag 13 dec 1404, tr. (2) met Margaretha van Kleef. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (resp. 17 en ongeveer 17 jaar oud) (1) op zaterdag 28 jul 1353.

• Moeder:
  Margaretha (Margarete) van Brieg, dr. van Lodewijk I van Silezië-Liegnitz en Angens van Glogau, geb. in 1336, ovl. (ongeveer 50 jaar oud) op zaterdag 18 feb 1386 of 22 febr. 1386.

tr.
met

Margaretha van Bourgondië, dr. van Filips de Stoute en Margaretha van Male.

• Vader:
  Filips de Stoute, tr.

• Moeder:
  Margaretha van Male.

tr.
met

Willem VI van Holland, zn. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. op zaterdag 5 mei 1364, ovl. (ongeveer 52 jaar oud) in 1417.

Vader: Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419, tr.

Moeder: Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), dr. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423, tr. (2) met Johann van Bourgondië. Uit dit huwelijk een dochter.

otr. (resp. ongeveer 2 en ongeveer 3 jaar oud) (1) in 1395
met

Karel , geb. in 1392, ovl. (ongeveer 9 jaar oud) in 1401.

tr. (resp. ongeveer 19 en ongeveer 14 jaar oud) (2) in 1412
met

Lodewijk van Guyenne, zn. van Karel VI van Frankrijk en Isabella van Beieren, geb. te Parijs op zondag 22 jan 1397, ovl. (18 jaar oud) te Parijs op maandag 18 dec 1415.


Aantekeningen bij Lodewijk van Guyenne.
Lodewijk van Guyenne (Parijs, 22 januari 1397 - aldaar, 18 december 1415) is de derde zoon van Karel VI van Frankrijk en Isabella van Beieren. Door het overlijden van zijn oudere broers wordt hij in 1398 dauphin van Frankrijk, maar sterft op zijn beurt in 1415. Hij huwt op 31 augustus 1412 in Parijs met Margaretha van Bourgondië (1393-1441), maar heeft met haar geen kinderen.

tr. (resp. ongeveer 30 en 30 jaar oud) (3) op vrijdag 10 okt 1423
met

Arthur III van Bretagne, geb. (te Sarzeau) op zaterdag 24 aug 1393, ovl. (65 jaar oud) te Nantes [Fra] op zondag 26 dec 1458, tr. (49 jaar oud) (2) op maandag 29 aug 1442 met Johanna van Albret, dr. van Karel II van Albret en Nn, ovl. in 1444. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (51 jaar oud) (3) op woensdag 2 jul 1445 met Catharina , dr. van Peter I van Saint-Pol en Nn, ovl. in 1492. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Arthur III van Bretagne.

Arthur III van Bretagne (Bron: WP).
Arthur III van Bretagne (Château de Suscinio (Sarzeau), 24 augustus 1393 - Nantes, 26 december 1458) is een jongere zoon van Jan IV van Bretagne en diens derde echtgenote Johanna van Navarra. Voordat hij hertog van Bretagne wordt, is hij connétable van Frankrijk. Hij is tevens graaf van Touraine, Dreux, Étampes, Montfort en Ivry en heer van Richmond. Bij de slag bij Azincourt in 1415 is hij krijgsgevangen genomen en verblijft hij nadien 5 jaar in Engelse gevangenschap. Arthur staat aan de zijde van Jeanne d'Arc en leidt het Franse leger in 1429 en verslaat de Engelsen in Beaugency en Patay. Vervolgens verdrijft hij de Engelsen uit Normandië en een deel van Guyenne. Na het overlijden van zijn achterneef Peter II, wordt Arthur in 1457 hertog van Bretagne, maar hij sterft al het jaar nadien.

Filips III de Goede

Filips III de Goede, geb. op zondag 31 jul 1396, Hertog van Bourgondië als opvolger van Jan Zonder Vrees van 1419 tot 1467, opvolger van Jan zonder Vrees als Graaf van Vlaanderen, Artesië en Franche-comté van 1419 tot 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Brabant en Limburg tussen 1430 en 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Neder-Lotharingen en Lothier van 1430 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Holland en Zeeland van 1433 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Henegouwen van 1433 tot 1467, opvolger van Elisabeth van Görlitz als Hertog van Luxemburg van 1443 tot 1467, ovl. (70 jaar oud) op zaterdag 15 jun 1467.

Aantekeningen bij Filips III de Goede.

Filips de Goede (1396-1467).
Filips de Goede, ook genaamd Filips III van Bourgondië (Dijon, 31 juli 1396 – Brugge, 15 juni 1467) is hertog van Bourgondië van 1419 tot aan zijn dood. Als landsheer van Vlaanderen, Brabant, Namen en Limburg heeft hij de basis gelegd van de natievorming in de Nederlanden. Gedurende korte periode is hij ook graaf van Charolais. Hij is de stichter van de Orde van het Gulden Vlies.
•.
Leven.
Na de dood van zijn vader, Jan zonder Vrees, volgt Filips die op in het hertogdom Bourgondië en in de graafschappen Vlaanderen en Artesië (Artois). Tijdens zijn bestuur verwerft hij vervolgens het graafschap Namen (1429), de hertogdommen Brabant en Limburg door erfopvolging van Filips van Saint-Pol (1430), de graafschappen Holland, Zeeland en Henegouwen (1433) alsook het hertogdom Luxemburg (1451).
Na de moord op zijn vader wendt hij zich af van Frankrijk en begint zich na de indrukwekkende expansie van zijn rijk te richten op de interne consolidatie van zijn gebieden. In zijn rol als heer van de Nederlandse gewesten voert hij veel hervormingen door die het bestuur over zijn gebied moeten vergemakkelijken. Met name begint hij aan de invoering van een centraal bestuur voor alle Nederlandse gewesten, alsmede een centrale rechtspraak (de Grote Raad) en een centrale inning van belastingen in de vorm van één enkele som voor het hele gebied, die door de gewesten opgebracht wordt volgens een door henzelf vast te stellen verdeelsleutel. Om dit centraal overleg mogelijk te maken, stelt Filips de eerste Staten-Generaal in, die hij in 1464 voor het eerst bijeen roept in Brugge. Deze centrale instellingen van Filips leggen de basis voor de Nederlanden als land (als groter geheel dan alleen de afzonderlijke gewesten) door de gewesten te confronteren met het feit dat ze gezamenlijke belangen hebben tegenover één enkele vorst.
In 1454 neemt hij na de val van Constantinopel het kruis aan tijdens het banket van de fazant waar de aanwezigen de beroemde Vœu du faisan (Eed bij de fazant) zweren, mogelijk om de nederlaag van zijn vader tijdens de Slag bij Nicopolis van 1396 te wreken. In de eerste vergadering van de Staten-Generaal wordt het regentschap besproken tijdens de afwezigheid van Filips, maar voor hij op kruistocht kan vertrekken, zakt hij in 1465 weg in seniliteit en zijn zoon Karel de Stoute neemt vanaf toen de staatszaken waar.
.
Familie.
Filips de Goede is de zoon van Jan zonder Vrees en Margaretha van Beieren-Straubing en trouwt drie keer.
Eerste huwelijk met Michelle van Valois (1395-1422), Tweede huwelijk met Bonne van Artesië (1396-1425) en Derde huwelijk op 7 januari 1430 te Sluis met Isabella van Portugal. Zij krijgen één kind: Karel de Stoute (1433-1477).
Filips heeft ook 30 gekende maîtresses en 18 toegegeven bastaardkinderen, onder wie: Corneille van Bourgondië (c. 1420 - 1452), ook gekend als Cornelis van Beveren, gedood bij de slag van Bazel (1452); Antoine van Bourgondië (1421 - 5 mei 1504), graaf van La Roche, Sainte-Menehould, Guînes, heer van Crèvecoeur en Beveren; David van Bourgondië, (c. 1427 - 1496) die bisschop van Utrecht werd; Anna van Bourgondië (c. 1435 - 1508), gouvernante van Maria van Bourgondië, gehuwd met Adriaan van Borssele en later met Adolf van Kleef-Ravenstein; Raphaël van Bourgondië ook genoemd Raphaël de Marcatellis, (c. 1437 - 1508), abt van de Sint-Baafsabdij te Gent en van de Sint-Pietersabdij te Oudenburg;.
Boudewijn van Bourgondië (c. 1446 - 1508), heer van Fallais, Peer, Boudour, Sint-Annaland, Lovendegem, Zomergem en Fromont; Filips van Bourgondië (1464 - 1524), Bisschop van Utrecht.
Antoine en Corneille worden zijn lievelings-bastaards; zij dragen (eerst Corneille, dan Antoine) de titel van Groot-bastaard van Bourgondië (Grand bâtard de Bourgogne).
•.
Buitenlandse politiek.
Filips de Goede krijgt het Remissorium Philippi, een register van het archief van de Hollandse graven, waarmee hij goed inzicht krijgt in de talloze privileges die in Holland en Zeeland van kracht zijn.
Diplomatiek gaat Filips de Goede veel voorzichtiger tewerk dan Jan zonder Vrees of zijn opvolger, Karel de Stoute. Hoewel hij handig gebruik maakt van de tweestrijd tussen Engeland en Frankrijk gedurende de Honderdjarige Oorlog neemt hij zelden direct deel aan het conflict. In een campagne tegen Compiègne arresteert hij Jeanne d'Arc, die hij uitlevert aan de Engelsen. Uiteindelijk dwingt hij in 1435 de Franse koning tot verzoening in de Vrede van Atrecht. In 1436 besluit hij tot het Beleg van Calais om deze stad op de Engelsen te veroveren, maar moet zijn pogingen staken.
Zijn verdere expansiepolitiek is vooral gebaseerd op erfenissen en het opkopen van titels. Een éénmalige ingreep in de Hoekse en Kabeljauwse twisten zorgt ervoor dat Filips bij de Zoen van Delft zowel Holland, Zeeland als Henegouwen kan annexeren op Jacoba van Beieren.
•.
Rijkdom van het hof.
Het Bourgondische rijk omvat de dichtsbevolkste en de rijkste gebieden van West-Europa. Niet toevallig laat Filips de Goede zich dan ook noemen als de "grand duc d'occitaine" (grote hertog van het westen), om hierbij zijn de facto onafhankelijkheid van Frankrijk te beklemtonen. Hoewel de burgers in de steden zich door hun economische macht steeds meer privileges beginnen toe te eigenen profiteert de aristocratie op extravagante wijze mee van de rijkdom van zijn hof, dat zich uit in halicunante uitgaven in kleding en stoffen of kunstvoorwerpen. Naar het schijnt zou het hof van Filips de Goede in de periode 1444-1446 tot 2% van de inkomensbegroting (recette génerale) hebben gespendeerd in de aankoop van goudbeklede stof en zijde. De Orde van het Gulden Vlies blinkt uit in het houden van grootse festiviteiten, waarvan de meest legendarische wel het banket van de fazant moet worden beschouwd, waarin Filips de Goede verklaard zou hebben op kruistocht te trekken tegen het Ottomaanse rijk, als vergelding op de Val van Constantinopel en het falen van een vorige expeditie onder leiding van zijn vader, Jan zonder Vrees. Filips de Goede bouwt schitterende paleizen (Coudenberg te Brussel, Palais de ducs in Dijon) en profileert zich als mecenas voor de culturele revolutie die zich ontwikkelt in deze contrijen. Hoewel Filips de Goede zelf eerder een voorstander is geweest van wandtapijten, bereikt de schilderkunst onder Van Eyck en Rogier van der Weyden een hoogtepunt. De Bourgondische school ontstaat uit een elite van musici (Gilles Binchois, Robert Morton, en later Guillaume Dufay) die dienen in de hofkapel van de hertogen.

Filips de Goede krijgt het Remissorium Philippi, een register van het archief van de Hollandse graven, waarmee hij goed inzicht kreeg in de talloze privileges die in Holland en Zeeland van kracht waren.
Dood en begraafplaats.
Filips de Goede sterft te Brugge op 15 juni 1467, en laat de hele stad in rouw. Een rouwstoet en 20.000 toeschouwers begeleiden hem naar de Sint-Donaaskerk, waar hij ceremonieel en onder ongeziene pracht en praal wordt begraven voor het altaar. In 1476 beslist Karel de Stoute om het stoffelijk overschot van zijn vader, naar diens uitdrukkelijke wens, over te brengen naar het Paleis van de hertogen van Bourgondië in Dijon. Enkel het hart en ingewanden, die reeds apart worden bewaard, zijn achtergebleven in Brugge, tot op het moment van de afbraak van de kathedraal van Sint-Donaas te Brugge in 1799. In 2005 eindigt hij op nr. 56 in de Vlaamse versie van De Grootste Belg.

Wapenschild van Filips de Goede na 1430. We zien in dit wapen ook die van de Tiddinga's en Huninga's uit Groningen terug, resp. de lelies en de leeuw.

Vader: Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419, tr.

Moeder: Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), dr. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423, tr. (2) met Johann van Bourgondië. Uit dit huwelijk een dochter.

tr. (resp. ongeveer 12 en ongeveer 13 jaar oud) (1) in 1409
met

Michelle van Valois, dr. van Karel VI van Frankrijk, geb. te Parijs op zondag 11 jan 1395, ovl. (27 jaar oud) te Gent op maandag 8 jul 1422.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Agnes						0	0

tr. (resp. ongeveer 27 en ongeveer 28 jaar oud) (2) in 1424
met

Bonne van Artesië, dr. van Filips van Artesië en Maria van Berry, geb. in 1396, ovl. (ongeveer 29 jaar oud) in 1425, tr. (2) met Filips van Nevers, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. in dec 1389, ovl. (25 jaar oud) op woensdag 25 okt 1415. Uit dit huwelijk een zoon.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Jan	*1415		†1491		76	4	5

tr. (beiden 32 jaar oud) (3) op zaterdag 25 jul 1429, kerk.huw. te Sluis [Ze] op donderdag 7 jan 1430
met

Isabella van Portugal1, dr. van Johan I (Jan) van Portugal en Philippa van Lancaster, geb. op dinsdag 21 feb 13971, als opvolger van Bonne van Artesië is zij Hertogin van Bourgondië van 1397 tot 1472, volgt Bonne van Artesië op als Gravin van Vlaanderen, Artesië en Franche-Comte van 1430 tot 1467, volgt Jacoba van Beieren op als Hertogin van Limburg, Lothier van 1430 tot 1467, volgt Jacoba van Beieren op als Hertogin van Neder-Lotharingen van 1430 tot 1467, is Gravin van Henegouwen, Zeeland en Holland van 1433 tot 1467, Volgt Elisabeth II van Bohemen op asl Hertogin-gemalin van Luxemburg van 1457 tot 1467, ovl. (74 jaar oud) op zondag 17 dec 1471.

Aantekeningen bij Isabella van Portugal.
Isabella van Portugal wordt geboren op 21 februari 1397 te Evora, zij overlijdt op 17 december 1471. Over haar sterfjaar en -plaats spreken de bronnen elkaar tegen: de meeste houden het op 1472 te Dieppe, andere vermelden 1471 te Aire-sur-la-Sys. Zij is de dochter van de Portugese koning Johan I en Philippa van Lancaster. Isabella is de derde vrouw van Filips de Goede. Zij trouwen voor de kerk op 7 januari 1430 te Sluis. Op 10 november 1433 (te Dijon) krijgen zij een zoon, Karel de Stoute.
ISABELLA van PORTUGAL (geb. Évora, Portugal 21-2-1397 – gest. Aire-sur-la-Lys, Frankrijk 17-12-1471), door haar huwelijk hertogin van Bourgondië. Dochter van Jan I, koning van Portugal (1357-1433) en Filippa van Lancaster (1360-1415). Isabella van Portugal trouwde op 25-7-1429 in Lissabon per procuratie met Filips III (‘de Goede’), hertog van Bourgondië (1396-1467), kerkelijke bevestiging op 7-1-1430 in Sluis. Uit dit huwelijk werden 3 zoons geboren, van wie er 2 jong overleden.
Isabella (haar doopnaam luidt eigenlijk Elisabeth) wordt in 1397 geboren als zesde van de tien kinderen van koning Jan I en de Engelse prinses Filippa van Lancaster. Zij groeit op aan het hof in Lissabon, temidden van haar broers, van wie de troonopvolger Eduard I (regeert 1433-1438) en Hendrik (1391-1438, bijgenaamd ‘de Zeevaarder’) het bekendst worden.
•.
Huwelijk en politiek.
Als Isabella achttien jaar oud is, overlijdt haar moeder. Vanaf dat moment neemt zij de taken van de koningin in het hofritueel waar. Het betekent dat haar omgeving geen haast maakt met het arrangeren van haar huwelijk. Pas nadat in 1428 voor kroonprins Eduard een echtgenote is gevonden, wordt voor Isabella – inmiddels 31 jaar oud – een man gezocht. In oktober 1428 zendt hertog Filips III van Bourgondië een delegatie naar Lissabon om over een huwelijk te onderhandelen. Ook de schilder Jan van Eyck komt mee. Het portret dat hij van de prinses vervaardigt, gaat per ijlbode in tweevoud naar de hertog. Op 25 juli 1429, een dag na de ondertekening van het huwelijksverdrag, trouwt ‘la infanta Isabel’ te Lissabon met de handschoen. Het huwelijk wordt op 7 januari 1430 in Sluis ingezegend en vervolgens gevierd met een week van steekspelen en feestmalen in Brugge. Het eerste diner bij de blijde inkomst van de nieuwe hertogin is op haar eigen verzoek een vrouwenaangelegenheid. De enige heren aan de hoofdtafel zijn geestelijken.
De echtgenoot van Isabella van Portugal is niet alleen hertog van Bourgondië, maar vanaf 1430 ook hertog van Brabant en Limburg en graaf van Vlaanderen, Artois, Henegouwen en Namen, en vanaf 1433 bovendien graaf van Holland en Zeeland (zie Jacoba van Beieren). Met de geboorte van zoon Karel in november 1433 zorgt Isabella, inmiddels 35 jaar oud, voor een erfopvolger.
Isabella’s familiebanden met het Engelse koningshuis komen van pas bij de beëindiging van de Vlaams-Engelse handelsoorlog (1436-1439). De meeste onderhandelingen vinden plaats in Calais, dat dan een Engelse enclave is. In 1439 treedt de hertogin op als hoofd van de Bourgondische delegatie die onderhandelde over de lakenhandel, en zij heeft zich hierna nog lange tijd voor deze Portugees-Vlaamse handel ingespannen. De kolonisatie van de Azoren door een groep Vlamingen s een uitvloeisel van haar bemoeienissen.
Zoals veel middeleeuwse vorsten zijn Filips en Isabella voortdurend op rondreis door hun bezittingen. Beiden houden er een afzonderlijke reizende hofhouding (‘herberg’) op na, zodat de hertogin desgewenst onafhankelijk van haar gemaal kan optreden. Zij verblijven bij voorkeur in Brugge, Brussel, Dijon, Hesdin en Lille (Rijssel). In Holland en Zeeland laat het paar zich slechts zelden zien. In 1432 en 1441-1443 vertegenwoordigt Isabella haar echtgenoot in de Nederlanden: zij treedt persoonlijk op als voorzitter van de regentschapsraden, bestuurscolleges die de Bourgondische stadhouders terzijde staan. In het najaar van 1444 zendt de hertog haar naar Holland om een ‘bede’ in te dienen. Deze missie ligt bijzonder gevoelig in de steden Dordrecht, Haarlem en Amsterdam, maar de hertogin treedt ferm op. Zij beschuldigt de onwillige steden van rebellie en dreigt met militair ingrijpen. Dit doen Haarlem en Dordrecht overstag gaan. Omdat Isabella door de stad Haarlem bijzonder bot is ontvangen, komt hertog Filips in april 1445 zelf naar Holland om daarvoor formele genoegdoening in ontvangst te nemen.
•.
Devotie.
Isabella van Portugal verbindt haar naam aan een hele reeks vrome stichtingen: van gasthuizen zoals het St.-Jacobshospitaal te Lille (1432) tot cellen in kartuizerkloosters zoals Montrenaud (1430), Champmol (waar het hertogelijke familiegraf wordt onderhouden) en Gosnay (1435). In 1441-1442 ontvangt zij de voormalige kluizenares Colette Boillet, die vanaf 1410 de orde van de arme clarissen leidt. Isabella van Portugal steunt onder meer de stichting van clarissenkloosters in de Zuidelijke Nederlanden. Behalve haar voormoeder en naamgenote, de heilige Elisabeth van Thüringen, vereert zij in het bijzonder de in Portugal geboren franciscaan Antonius van Padua, van wie het hertogelijk paar vanaf 1439 een reliek bezit. In 1439 verzoekt zij de paus om het franciscaner klooster te Gouda tot een centrum van kloosterhervorming te maken, en in 1453 steunt zij een dergelijk centrum in Sluis. In 1458 kijgt zij van paus Pius II toestemming om zes kloosters van de derde orde van St. Franciscus te stichten. Het eerste wordt in 1462 in Amsterdam gerealiseerd. Ook hervormingsbewegingen in andere orden hebben haar steun. Bij de hervorming van de dominicanen te Haarlem werken Isabella en Filips even effectief samen als tijdens haar diplomatieke missies (Sommé (1998), 470-473). In 1457 trekt de hertogin zich met dertig vertrouwelingen, onder wie vijftien hofdames, terug op kasteel La Motte-au-Bois in Frans-Vlaanderen. Haar reizende herberg wordt in ditzelfde jaar ontbonden.
In 1445 geeft Isabella van Portugal aan de Brusselse stadschilder Rogier van der Weyden opdracht voor een memorietafel waarop zijzelf, haar gemaal en haar zoon Karel Maria aanbidden. Dit drieluik is bestemd voor de memoriekerk te Batalha in Portugal, waar onder anderen haar vader en haar broers zijn begraven. Mogelijk is dit het portret waarvan een omstreeks 1500 gemaakte kopie bewaard is gebleven (zie illustratie).
‘Isabella, koningsdochter van Portugal, bij de gratie Gods hertogin van Bourgondië, Lotrijk, Brabant, Limburg, gravin van Vlaanderen, Artois, Bourgondië-Palts, Henegouwen, Holland, Zeeland en Namen, markgravin van het Heilige Roomse Rijk, vrouwe van Friesland, Salins en Mechelen’, zoals zij zich in haar testament noemt, neemt in april 1471 haar intrek in het kasteel Aire aan de Leie, vlakbij een door haar in 1453 gesticht tertiarissenklooster. Hier overlijdt zij op 17 december, 74 jaar oud. Zij wordt begraven in een van haar andere stichtingen: het kartuizerklooster te Gosnay, maar twee jaar later laat zoon Karel zijn beide ouders bijzetten in het familiegraf in Champmol. In opdracht van Jean de Croy schrijft de Bretonse dichter Jean Meschinot in 1472 een klaagzang op haar dood (Meschinot, 1-4).
•.
Reputatie.
De Italiaanse humanist Enea Silvio Piccolomini – de latere paus Pius II – beschrijft Isabella van Portugal als een even eerzuchtige als heerszuchtige vorstendochter (Sommé (1998), 14). Haar hofhistoricus Chastellain rekent haar vooral het conflict tussen haar man en zoon aan.
In de Nederlanden gaan in de 15e eeuw veel anekdotes over Isabella van Portugal rond. Zo wordt er geroddeld dat bij het bezoek aan Haarlem stadhouder Willem van Lalaing zich onder haar rokken verborgen houdt (Blok e.a, 281). De Brabantse abdis Marie van Oss verhaalt dat de hertogin graag voor een dubbeltje op de eerste rang zit. Zij draagt slechts tien pond bij aan de bouw van het Mariaklooster in Dendermonde, maar eist niettemin de titel van stichteres voor zich op. Dit werpt een opmerkelijk nieuw licht op de vele vrome stichtingen die aan haar worden toegeschreven. Anderzijds hebben kloosterlingen hier en daar zelf de rol van de hertogin als stichteres overdreven, kennelijk om achteraf meer financiële steun van het hertogenhuis te verwerven. De omstreeks 1500 vervaardigde kopie van het portret van de hertogin draagt het opschrift: ‘Perzische sibylle’. Deze legendarische orakelpriesteres zou de veroveringen van Alexander de Grote hebben voorspeld. Isabella van Portugal stelt deze Griekse vorst aan haar zoon ten voorbeeld. Houdt het opschrift hiermee verband, of wordt de hertogin op La Motte wellicht als een politiek ‘orakel’ gezien?.
In de 20e euw ontstaat een geromantiseerd beeld van Isabella van Portugal. De aandacht gaat vooral uit naar haar vermeend ongelukkige huwelijk (Janssonius) en haar emancipatiestrijd (Taylor). Beide cliché’s sneuvelen in de nuchtere biografie die Monique Sommé in 1998 publiceert. Sommé vindt in de primaire bronnen juist tekenen van wederzijds respect. Het zelfstandig optreden van de hertogin is deels terug te voeren op haar financiële onafhankelijkheid, waarvoor het huwelijksverdrag van 1429 de basis vormt. Haar eigen herberg slokt wel een steeds groter deel van haar uitgaven op. Of de geleidelijke terugtrekking uit het hofleven alleen door devote motieven is ingegeven, blijft dan ook de vraag. De grote kostenbesparing na de ontbinding van de herberg (bijna 90%) doet ook financiële overwegingen vermoeden.
In 1991 wijdt de Koninklijke Bibliotheek Albert I te Brussel een grote tentoonstelling aan Isabella van Portugal. Haar naam leeft nog voort in een jaarlijkse prijs van 750 euro voor de beste student scheepsbouwkunde aan de Universiteit Gent.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Karel	*1433		†1477	Nancy [Fra]	43	3	1

relatie (4)
met

30 Maîtresses .

Uit deze relatie 18 kinderen, waaronder:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Corneille	*1420		†1452		32	0	0
2	Antoine	*1421		†1504		83	0	0
3	David	*1427		†1496	Wijk Bij Duurstede [Ut]	69	0	0
4	Anna	*1435		†1508		73	2	0
5	Raphaël	*1437		†1508		71	0	0
6	Boudewijn	*1446		†1508		62	0	0
7	Filips	*1464	Brussel	†1524	Wijk Bij Duurstede [Ut]	60	0	0

Bronnen:

1.	Isabella van Portugal (In DVN), URL, Kees Kuiken, DVN, woensdag 27 aug 2008

Dossier:

Vader: Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419, tr.

Moeder: Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), dr. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423, tr. (2) met Johann van Bourgondië. Uit dit huwelijk een dochter.

tr.
met

Jan van Bedford, zn. van Hendrik IV van Engeland en Nn.

Vader: Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419, tr.

Moeder: Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), dr. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423, tr. (2) met Johann van Bourgondië. Uit dit huwelijk een dochter.

Vader: Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419, tr.

Moeder: Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), dr. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423, tr. (2) met Johann van Bourgondië. Uit dit huwelijk een dochter.

Vader: Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië, zn. van Filips de Stoute en Margaretha van Male, geb. op dinsdag 28 mei 1371, Graaf van Vlaanderen en Artesië als opvolger van Filips de Stoute van 1404 tot 1419, Hertog van Bourgondië van 1414 tot 1419, ovl. (48 jaar oud) op vrijdag 10 sep 1419, tr.

Moeder: Margaretha (Margarete) van Beieren-Straubing (van Beieren), dr. van Albrecht I van Beieren en Margaretha van Brieg, geb. te Den Haag vermoedelijk 1363, ovl. (60 jaar oud) op donderdag 23 jan 1423, tr. (2) met Johann van Bourgondië. Uit dit huwelijk een dochter.

• Vader:
  Hendrik IV van Engeland, tr.

• Moeder:
  Nn .

tr.
met

Anna , dr. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. in 1404, ovl. (ongeveer 28 jaar oud) te Parijs op woensdag 14 nov 1432.

tr.
met

Nn .

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Jan						1	0

tr.
met

Hendrik IV van Engeland.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Jan						1	0

• Vader:
  Karel VI van Frankrijk, een dochter, tr.

• Moeder:
  Isabella van Beieren.

tr. (resp. ongeveer 14 en ongeveer 19 jaar oud) in 1412
met

Margaretha , dr. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. in 1393, ovl. (ongeveer 48 jaar oud) op dinsdag 2 feb 1441, otr. (1) met Karel . Uit deze relatie geen kinderen, tr. (3) met Arthur III van Bretagne. Uit dit huwelijk geen kinderen.


Aantekeningen bij Margaretha .
Margaretha van Bourgondië (1393 - 2 februari 1441) is de oudste dochter van Jan zonder Vrees en Margaretha van Beieren-Straubing. Zij wordt al in 1395 verloofd met de Franse dauphin Karel (1392-1401), die nog voor hun huwelijk overlijdt. Zij huwt dan in 1412 met Lodewijk van Guyenne (1397-1415), een jongere broer van haar verloofde, die ook Dauphin van Frankrijk wordt, maar eveneens jong overlijdt. Zij hertrouwt op 10 oktober 1423 in Dijon met hertog Arthur III van Bretagne. Haar huwelijken zijn kinderloos gebleven.
')}