Oorsprong De kerk van Zandeweer stamt uit het begin van de 13e eeuw. De toren is vrijstaand en is gebouwd in de 15e eeuw. Deze heeft twee klokken die dateren uit 1467. Het vermoeden bestaat dat de kerk is gebouwd door de monniken van de abdij van Aduard, maar anderen menen dat dit is gebeurd door de monniken van het klooster Bloemhof van Wittewierum(2).
De opbouw van de kerk
De kerk is gebouwd in de eerste helft van de 13e eeuw en heeft een laat-romaanse stijl. Toch vertoont de kerk al de overgang naar de gotiek. In de 17e eeuw is het gebouw naar het westen uitgebreid met twee traveeën die jonger zijn. De muren van het schip zijn met vijf lisenen geleed en hebben spitsboogvensters. Net onder het dak zitten een lijst van siermetselwerk en een rondboogfries. Het koor is halfrond gesloten. In de koorsluiting bevinden zich enkele spaarvelden met rondbogen. De kerk is in de jaren 1931-1932 gerestaureerd naar plannen van A.R. Wittop Koning.
Het gewelf van de kerk bestaat deels uit meloengewelven met ronde ribben en deels uit kruisribgewelven.
Aan de zuidzijde staat tegen de kerk een zandstenen zerk die vroeger in het gangpad voor de preekstoel heeft gelegen. Het opschrift luidt:
A° MVc LINDE XL, UP DEN DARDEN DACH JUNY, RUSTEDE IN DEN HEREN DE ERBARE FROUWE EYSKA SCELTCUMA, CUIUS ANIMA REQESCAT I. PACE AMEN.
Wapen. Een omgewende adelaar, beladen met een borstschild, waarvan de emblemen zijn afgesleten. [Scheltkema]. Helmteken: een vlucht, waartussen een ster. Kwartieren: I drie rozen, in het schildhart vergezeld van een hol [Eysens]. II Hillebrants. III een dubbele adelaar [Nittersum?] IV Gedeeld: 1 een halve adelaar; II een roos, een mannenhoofd en een roos onder elkaar [Froma 3?]. N.B. Afgebeeld: GDW, plaat IX. J. Belonje. Steenen charters. 3 dr. Amsterdam 1943. Blz. 24, afb. nr. 12. Drie laatste woorden van tekst, onder wapen en nu onherkenbaar. Zie: RAG, foto 1908. Vergelijk wapen Eysens met: GDW, nrs. 291 en 372, de dubbele adelaar met GDW, nrs. 368 en 483. Zie: OBS, blz. 509. GDW, blz. 141, nr. [505]. .
De losstaande toren en de klokken
De losstaande toren met zadeldak dateert van de eerste helft van de 15e eeuw. De toren heeft een sober voorkomen en heeft geen geledingen. Wel heeft de hij enige klimmende spaarvelden in de toppen net onder het zadeldak. De toren voorzien van wijzerplaten, een in een topgevel en een op een dakkapel. Bovenop het zadeldak staat een zeer spitse dakruiter, net als bij de kerken van Baflo, Garmerwolde en 't Zandt. In de toren zelf hangen twee klokken uit 1467. De grootste klok, Maria genaamd, is gegoten door Henrik Kokenbacker. Het opschrift luidt:
MARIE TO ERE. DO OTTO TER HANSOWE UNDE HILBRANT SCHINKEL, HOISE OPWEREN UNDE DODE UNDE GAIKE VOGDE, HENRICK KOKENBACKER MI GOTEN HAT. ANNO DNI MCCCCLXVII. MARIA BIN ICK GHEHETEN, DAT KERSPEL TO SANTWER LET MI GHETEN. GDW, blz. 141, nr. [503].
De kleinere klok is waarschijnlijk ook gegoten door Henrik Kokenbacker en heeft twee randschriften. Een daarvan luidt:
DOMINUS HENKERDUS, CURATUS IN SANTWER. DEFUNCTOS PLANGO, VIVOS VOCO, FULGURA FRANCO. VOX MEA VOX VITE, VOCO AD SACRA, VENITE. ANNO DNI MCCCCLXVII. KATERINA BIN IK GHEHETEN, DAT KERSPEL TO SANTWER LEIT MI GHETEN. GDW, blz. 141, nr. [504].
Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft de Duitse bezetter de klokken uit de toren gehaald om ze om te smelten. Na de oorlog zijn ze echter in ongeschonden staat teruggevonden in Giethoorn (2). Kerk en toren staan op een omheind kerkhof aan de hoofdstraat nummer 7 (red).
De bewoners van de borgen rond Zandeweer hebben hun sporen nagelaten in de kerk. Er staan twee herenbanken uit 1679, welke gesierd worden door opzetstukken voorzien van de wapens van de families Clant, Lewe, Coenders en Ompteda. Ook hebben de borgbewoners een eigen grafkelder in de kerk gehad. Deze grafkelder is gedicht ten tijde van de restauratiewerkzaamheden in 1932. Een grote zerk waar familiewapens op afgebeeld zijn, geeft aan waar deze grafkelder zich bevindt (2).
De rijk versierde preekstoel met traf dateert uit het derde kwart van 18e eeuw en is voorzien van een groot uitgevallen klankbord.
De kansel heeft allerlei rococo-ellementen en is voorzien van schilden van onder andere de familie Alberda.
Het doophek dat de preekstoel omgeeft, is van 1793 (2).
Klankbord
Wapens, vrijwel onherkenbaar: Rechts: Alberda. Links: Van Echten. Schildhouders: een omziende leeuw en een omziende draak met opgeheven vlucht.783 N.B. Mello Alberda, overleden 25 oktober 1764, gehuwd Gieten 16 oktober 1752 Anna Christina van Echten, overleden 9 augustus 1785. Zie: RAG, Genealogische verzameling, nr. 280. Ook: GDW, nr. 4322, 4323. GDW, blz. 782, nr. [4313].
ANNO 1731. Wapens: Rechts: Gevierendeeld: I Alberda; II Tamminga; III Ubbena; IV Rengers [2]. Hartschild: Scheltkema-Nijenstein. Schildhouders: Rechts: een omziende leeuw. Links: een omziende reiger met opgeheven vlucht. Links: Gevierendeeld: I Clant; II Lewe; III en IV Coenders [1]. Hartschild: Scheltkema-Nijenstein. Schildhouders: Rechts: een omgewende griffioen met opgeheven vlucht, de vleugel beladen met een schuinbalk, waarop drie staande vissen. Links: een omgewende leeuw. N.B. Onno Tamminga van Alberda en Josina Petronella Clant. Zie: NAB, 1940, blz. 31. GDW, blz. 783, nr. [4315].
Het orgel van de kerk
In 1731 voltooit orgelmaker Albertus Anthoni Hinsz een nieuw orgel in de kerk van Zandeweer. Het dorp ligt vlakbij Uithuizen, waar zich het bekende Arp Schnitger-orgel bevindt. Hinsz, afkomstig uit Hamburg, isin 1728 naar Groningen verhuisd, waar hij waarschijnlijk meteen aan de slag is gegaan in de werkplaats van Frans Caspar Schnitger. Als Schnitger in 1729 overlijdt, voltooit Hinsz in opdracht van diens weduwe het nieuwe rugwerk van het orgel in de Groninger Martinikerk. Het orgel van Zandeweer is het eerste in een lange reeks van prachtige instrumenten waarvan het merendeel bewaard is gebleven en getuigt van groot ambachtelijk en artistiek vakmanschap. In de provincie Groningen zijn het de orgels te Leens, Appingedam, Meeden, Midwolda en Uithuizermeeden, daarbuiten fraaie instrumenten in Kampen, Wassenaar, Harlingen, Bolsward en Roden. Het Zandeweerster instrument telt zestien registers, gelijk verdeeld over hoofd- en rugwerk, het pijpwerk stamt deels nog uit de werkplaats van Frans Caspar Schnitger. De ornamentiek, ook van de vaste kastdelen en de beeldjes, vervaardigd door Caspar Struiwig, zijn van een ongekende verfijning. Het geheel is een fraai specimen van de Lodewijk XIV-stijl.
Enkele malen vinden ingrijpende wijzigingen plaats en wordt het orgel aangepast aan de tijdgeest. Zo vervangt Geert Pieters Dik in 1853 drie vulstemmen van het rugwerk door een Viola di Gamba 8 vt en een Carillon 3 st. In 1902 moeten de drie spaanbalgen plaatsmaken voor een magazijnbalg en wordt de Quintadena 16 vt tot een Bourdon 16 vt vermaakt. Vanaf 1980 zijn er pogingen ondernomen het orgel voor verder verval te behoeden. Ook worden voorbereidingen getroffen voor een integrale restauratie. Adviseur Klaas Bolt stelt, samen met Stef Tuinstra, in 1984 een restauratieplan op. Omdat de benodigde geldmiddelen vooralsnog ver weg lijken, wordt deelherstel uitgevoerd waarbij uiteindelijk, door een samenloop van omstandigheden, drie orgelmakers betrokken worden. Mense Ruiter Orgelmakers maakt een nieuwe, opliggende tremulant, orgelmaker Albert de Graaf reconstrueert in 1985 twee rugwerkregisters, de Quinta en de Sexquialtera. In hetzelfde jaar voorziet Bernhard Edskes namens de firma Metzler uit Zwitserland de Vox Humana (Hinsz) van nieuwe kelen en tongen.
In 2004 wordt de opdracht tot een integrale restauratie verleend aan Reil Orgelmakers BV te Heerde. Adviseur is Stef Tuinstra geweest. Op vrijdag 13 juni 2008 vindt de feestelijke ingebruikname plaats. Verrassend is de vaststelling, dat Hinsz het orgel in een (gemodificeerde) middentoonstemming heeft opgeleverd. Verrassend, omdat over de stemming van de vroege Hinsz-orgels tot nu toe weinig bekend is geweest. Al met al heeft de restauratie van het Zandeweerster orgel vanaf 2008 de ‘orgeltongen’ behoorlijk losgemaakt. Aan het toch al rijke orgelbezit van de provincie Groningen, met het Duitse Ost-Friesland wel de ‘Orgeltuin van Europa’ genoemd, is in elk geval een opmerkelijk pareltje toegevoegd (1).
DE HOOCHWELGEBOREN VROUW, MEVROUW JOSINA PETRONELLA ALBERDA, GEB. CLANT, VROUW VAN SCHELTKEMA NIENSTEIN EN ONDERHORIGE DORPEN ETC. ETC. ETC. NATA ANNO 1676. OBIIT 10 MAIL 1743.
Wapen: Clant. Helmteken: een uitkomende roodgetongde gouden draak met opgeheven vlucht, de linkervleugel beladen met een rechterschuinbalk, waarop drie zilveren vissen rechtop. Schildhouders: twee omziende gouden draken met opgeheven vlucht, elke vleugel beladen met een groene schuinbalk, waarop drie zilveren vissen rechtop, de schuinbalken samen in de vorm van een keper. Kwartieren: CLANT COENDERS [1] LEWE COENDERS [1] RENGERS [2] ENTENS COENDERS [1] CLANT ADDINGA TAMMINGA LEWE ROLTMANS HOLLINGA ENTENS ENTENS HINCKART [2] N.B. Afgebeeld: GVA, 1921, blz. 56/57. Josina Petronella Clant, overleden Groningen 1 maart 1746, weduwe Onno Tamminga van Alberda, overleden Zandeweer 10 mei 1743. Zie: NAB, 1940, blz. 31. Onderdeel, waarop sterfdatum, is afkomstig van bord voor haar man. Zie: GDW, nr. 4320. GDW, blz. 784, nr. [4321].
We zien daarop linksboven de wapens van Clant, Coenders, Rengers en Entens; rechtsboven Lewe, Coenders, (2x) en Clant; linksonder: Addinga, Tamminga, Hollonga en Entens; rechtsonder: Lewe, Roltman, Entens en Hinckert. Het bord draagt het jaartal 1676 (Red).
N.B. Zerk, boven grafkelder van Onnema, waarop teksten en wapens: GDW, nrs. 4325-4336. Grafschriften 1571, 1610 en 1617 in gelijke stijl en bewerking. Tijd van vervaardiging c. 1617. Afgebeeld: GVA, 1921, blz. 56/57.
A° 1571, DEN 20 FEBRU., IS DEN EEDELEN EERENTF. HAYO ADDINGHA VAN WESTERWOLDE, JR. ENDE HOVELINCK TOT SANDTWEER,785 SYNDE DE LAESTE VANT GESLACHTE, IN GODT DEN HEERE ONTSLAPEN, VERWACHTENDE EEN ZAL. OPEERSTANDINGHE IN CHRISTO.
A° 1610, DEN 8 JULY, IS DEN EDELEN ERENTFESTEN JR. JURGHEN LEWE OP ONNEMA, TOE SANDWEER HOEVELINCK, DESER WERELT OVERLEDEN, VERHOPET TEN JONGESTEN DAGE MET ALLE GODTZALIGEN WEDER TE VERRISEN.
ANNO 1617, DEN 4 JANNU. IS DE WELEEDELE EERENTRICKE FROUW BYWE SCHAFFERS, WEDUWE VAN DEN EE. JR. JURGHEN LEEWE, IN DEN HEERE GERUSTET, WIENS ZIELE GODT IN EEWICHEIT WIL VERBLIDEN.
IN FEBRU° TWEE MAEL TYN DAEGEN / INT SESTYNHONDERT VYFTIGHST JAER / EN VIER MYN OOGEN 'T LICHT EERST ZAEGEN / OP DEN VIERTYNDEN MAY HIER NAER / STIERF ICK; SOO VROEGH WIERD DAN BEREIT / VOOR BERNHARD CONDERS D'EEUWICHEYT.
N.B. Zie: GDW, nr. 4324. Joost Lewe op Onnema, overleden na 14 mei 1654, zoon van Jurrien Lewe en Bywe Schaffer. Zie: GHB, 1909, blz. 11. NLW, 1940, k. 130. GDW, nr. 4328.
N.B. Zie: GDW, nr. 4324. Anno 1675, den 14 november, is de hoochedele en lovenswaerde nymph, juffer Anna Conders van Helpen, dochter tot Onnema, tot Sandeweer etc., synde een dochter van j. Abel Conders van Helpen, seer rustich ontslaepen tot Onnema en tot haer rustplaets opgedraegen den 25 desselven maents. Zie: CVH, blz. 22.
N.B. Zie: GDW, nr. 4324, 4317. Bywe Lewe, erfdochter op Onnema, overleden voor of in 1679, vrouw van Abel Coenders van Helpen. Zie: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie, 1963, blz. 187.
N.B. Zie: GDW, nr. 4324. Titia Rengers, overleden Groningen 25 juni 1683, vrouw van Joost Lewe Coenders. Zie: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie, 1963, blz. 188. Ook: DTB, nr. 568, blz. 134.786
N.B. Zie: GDW, nr. 4324. Ebelina Johanna Clant, bijgezet 28 april 1686, vrouw van Joost Lewe Cocnders. Zie: DTB, nr. 568. Ook: Jaarboek van het Centraal Bureau voor Genealogie, 1963, blz. 188.
ANNO 1720, DEN 30 NOVEMBER, IS DE AGTBARE ULFERT WRITZERS VAN ONNEMA, HOVELING TOT ZANDEWEER, OLDENZYL MET ANNEXEN, IN DEN HERE GERUST IN HET 77STE JAAR ZYNES OUDERDOMS, VERWAGTENDE EEN VROLIKE OPSTANDINGE MET ALLE DE GELOVIGE 1N CHRISTUS JESUS.
Wapens: Rechts: Drie leliën, in het schildhart vergezeld van een klaverblaadje. Links: Op een terras een aanziende man niet gepluimde helm, houdend achter het hoofd een zwaard, de andere hand in de zijde, dragend aan de koppelriem een schede. Helmteken: een lelie.
ANNO 1725, DEN 11 JANUARIUS, IS DE DEUGTZAME VROU AYLKE REINDERS, WEDUWE WYLEN ULFERT WRITZERS, HOVELING OP ONNEMA, IN DEN HERE GERUST IN HET 77STE JAAR HARES OUDERDOMS, VERWAGTENDE EEN VROLIKE OPSTANDINGE MET ALLE DE GELOVIGE IN CHRISTUS JESUS.
Wapens: Rechts: Op een terras een huis met drie puntdaken, elk bestoken met een naar rechts waaiende ingehoekte windvaan. Links: Op een terras een aanziende man met gepluimde helm, houdend achter het hoofd een zwaard, de andere hand in de zijde, dragend aan de koppelriem een schede. Helmteken: een huis niet drie puntdaken, elk bestoken met een naar rechts waaiende ingehoekte windvaan.
EGBERTUS CLANT ET ANNA LEWE, CONIUGES, HANC FIGURAM IN MONUMENTUM SEPULTURAE VOLUERUNT A° 1702.
Wapen: Gevierendeeld: I en IV Clant; II en III Lewe. Hartschild: Scheltkema. Schildhouders: Rechts: Een omziende draak, de opgeheven vlucht beladen met een linkerschuinbalk, waarop drie rechtopstaande vissen Clant. Links: Een omziende leeuw Lewe.
Kwartieren:
DEN 26 JANUARY 1657 IS DE DUECHTSAME WEMELTIEN ARENTS, HUISVROUW VAN DE E. PASTOR LAMBERTUS HENRICI TOT SANDWEER, IN DEN HEERE GERUSTELICK ONTSLAPEN, VERWACHTENDE DE ZALIGE OPSTANDINGE TEN JONGSTEN DAGE.
DOMINUS LAMBERTUS HENRICI NITRINCK, SINDE GEWEEST 32 JAEREN 6 MAENDEN YVERICH EN GHETROUW LEERAER 1N DESE GEMEYNTE TOT SANDEWEER, IS DEN 1 DECEMBER. ANNO 1678, OUT 55 JAEREN, 11 MAENDEN EN EENIGHE DAEGEN, IN DEN HEEREN ONTSLAEPEN, WIENS LICHAEM HIER RUST ENDE VERWACHT EEN SALIGE OPSTANDINGE DOOR JESUM CHRISTUM. 787
ANNO 1683, DEN 31 DECEMBER, IS LIEFKE DERKS, DE DEUCHTSAME HUISVROU VAN D.E. JAN BERENTS, IN DEN HEERE GERUST, VERWACHTENDE EEN SALIGE OPSTANDINGE IN CHRISTO.
Helmteken: een lelie.
N.B. Niet meer aanwezig. Vermeld: GSL, blz. 443. Ook: HVH.
OP DEN 4 SEPTEMBER 1750 STIERF ZEER VOORBEELDIG DEN WELGEL. EN GODZALIGEN HEER HILDEBRANT JANSSONIUS, 1N LEVEN LAAST GETROU LERAAR IN J. C. GEMEINTE TE ZANDEWEER IN 'T 74 JAAR ZYNES OUDERDOMS, LIGGENDE HIER NEVENS ZIJN VROU ELISABETH KRYNS, REETS IN EEN LEVEND GELOVE GESTORVEN DEN 15 JANUARI 1729, OUT 40 JAREN, MET ZES KINDEREN BEGRAVEN.
Wapen: Doorsneden: A. gedeeld: 1 een omgewende leeuw; 2 een tegen de deellijn klimmend hert; B. een versneden ganzeveer schuinlinks, vergezeld rechtsboven en linksbeneden van een lelie.
EEN MAN, VERVULT MET WYSHEIT EN BELEIT / EEN MAN VAN GROTEN GEEST IN NEDRIGHEIT / EEN MAN, GETROU VOOR GODT EN ZYN GEMEENT / EEN MAN, VAN VELEN NA ZYN DOOT BEWEENT / EEN MAN VAN ONBEZWEKEN HELDE MOET / EEN MAN, OPREGT EN IN VERKERING ZOET / EEN MAN, EEN WORSTELAAR VOOR LANT EN KERK / LEGT HIER, O LEZER! ONDER DEZE ZERK.
TER GEDAGTENISSE VAN DEN WELEERWAARDEN HEER MICHAEL VAN DER TUUK, LEERAAR EERST TE GARSHUISEN 15 JAAREN, LAAST HIER TE ZANDWEER BYNA 25 JAAREN, GEBOREN DEN 12 FEBR. 1712, OVERLEDEN DEN 17 JULY 1776, EN DESSELFS EERSTE HUISVROUW ELIZABET MIGNON, GEBOREN DEN 10 APRIL 1712, ONTSLAPEN DEN 22 NOVEMBR 1752.
Wapens: Rechts: Gedeeld: I doorsneden: a. een omgewende staande haan; b. drie klaverbladen, 1.2; II op een terras een tegen een boom klimmend omgewend omziend hert. Links. Op een terras een boom met in de kruin een staande vogel.
IN 'T GODDELYKE RECHT EN AARDSCHE WETTEN MAGTIG / IN EVANGELIELEER ZO KORT ALS KLAAR EN KRACHTIG / DE RAAD VAN VREEMDE EN VRIEND WAS DESE MICHAEL / HIER RUST HY BY ZYN GAE, HUN KROOST GAF DIT BESTEL.
TER GEDACHTENIS VAN DEN WELEDELEN VROUWE CATHARINA THEODORA VAN WEERDEN, ZEER GELIEFDE HUISVROUW VAN DEN HEER J. D. MIGNON, GECOMMITEERDE RAAD EN ARBITER DER OMMELANDEN TUSSCHEN DE EEMS EN DE LAUWERS, GEBOREN DE 2 MEERT 1749, OVERLEDEN DEN 4 JUNI 1790.
Wapen: Twee eikebladeren, waartussen afhangend uit een takje in het schildhoofd, een zich in tweeën splitsende stengel, dragend aan elk uiteinde een eikel.
ZY WAS DE BRAAFSTE VROUW / DIE DEUGD MET GODSVRUGT PAARDE / ZO LIEFDERYK, ZO TROUW / ZAGTZINNIG VAN GEMOED / OPREGT IN AL HAAR DOEN / WELDADIG, NEDRIG, GOED / EEN TEDERE ECHTVRIENDIN / DER OUDREN VREUGD OP AARDE.
TER GEDACHTENIS VAN DEN EERZAMEN ROELF BERENDS, IN LEVEN OUD GECOMMITTEERDE RAAD DER OMMELANDEN TUSSCHEN DE EEMS EN DE LAUWERS, MITSGAADERS SCHEPPER VAN ZANDEWEER EN OUD OUDERLING DER GEREFORMEERDE GEMEENTE, OVERLEEDEN OP BARMERHEERD IN DEN OUDERDOM VAN 77 JAAREN EN 11 MAANDEN OP DEN 30STEN AUGUSTUS 1808.
DE DEUGTZAME VROUW PIETERKE MEINARDI, IN LEVEN DERZELVEN HUISVROUW, OVERLEEDEN OP BARMERHEERD IN DEN OUDERDOM VAN BYNA 28 JAAREN NA EENE ECHTVEREENIGING VAN 2 JAAREN EN 7 MAANDEN OP DEN 24STEN JUNI 1782.788
Wapens: Rechts: Een lelie. Links: Een lelie.
DE DOOD DEED AL TE VROEG DEES ECHTGENOOTEN SCHEIDEN / DIT GRAF VEREENT HET STOFFELYK DEEL VAN BEIDEN / HUN ZOON, HUN EENIGST KIND STICHT UIT ERKENTENIS / DER OUDERLYKE TROUW DEEZ TER GEDACHTENIS.
D. WELGEBOREN HEER EGBERT CLANT EN VR. ANNA CLANT GEB. LEWE, HEER EN VROUW VAN SCHELTKEMA NYENSTEIN, HEBBEN DESE BEKER MET EEN KANNE AN DE KERCKE VAN SANDEWEER VEREERT IN 'T BEGIN VAN 'T JAER 1694.
Wapen: Gevierendeeld: I en IV Clant; II en III Lewe. Hartschild: Scheltkema-Nijenstein. N.B. Tekst en wapen afgebeeld: APG, blz. 96/97. Schenkkan zou tijdens ds. Johannes Dekens, 1785-1788, verloren zijn gegaan. Zie: APG, blz. 97. NGP, blz. 52.784 GDW, blz. 783, nr. [4318].
Banken
EGBERT CLANT VAN SCHELKEMA NYENSTEYN, TOT SANDWEER ETC. JONCKR ENDE HOVL. ANNA CLANTS GEBOOREN LEWE SYN HUISVROUW. AN° 1679.
Wapen: Gevierendeeld: I en IV Clant; II en III Lewe. Hartschild: Scheltkema-Nijenstein. Schildhouders: twee omziende draken met opgeheven vlucht. N.B. Afgebeeld: Het noorden, 1904, blz. 328. Ook: C.H. Peters. Oud Groningen. Stad en Lande. Groningen 1921, Blz. 172. Afb. 228. GDW, blz. 783, nr. [4316]. [4317]
ABEL COENDERS VAN VERVOUW, TOT SANDWEER ETC. JONCKR ENDE HOVL. BYWE COENDERS GEBOOREN LEWE SYN OVERLEDEN HUIVROU. AN° 1679.
Wapen: Gevierendeeld: I en III Coenders [1]; II Lewe; IV Ompteda. Schildhouders: Rechts: een omgewende aanziende leeuw. Links: een omziende leeuw. N.B. Afgebeeld: GVA 1921, blz. 56/57. GDW, blz. 783, nr. [4317].
Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen......... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres (zie rode balk boven). Wij hebben ons uiterste best gedaan om de auteurs van teksten/citaten en copyrightbepalingen van afbeeldingen te achterhalen. Mocht je rechthebbende zijn en hierover vragen of opmerkingen hebben, neem dan contact op via e-mail. Lees ook de 'Disclaimer' en 'Privacy' voor méér informatie en laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek, dan weet ik waarvoor ik het doe.
