Het hoofdkantoor van Hooghoudt, met rechts een hoogholtje. Foto: Sander de Jong, 7 oktober 2007 op Wikipedia. Licentie: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported licentie.
Hooghoudt en Fladderak
Hooghoudt is een Groningse destilleerderij, die al 130 jaar bestaat en diverse gedistilleerde dranken en limonadesiroop produceert. Het bedrijf produceert enkele alcoholica die nergens anders worden gemaakt, zoals Fladderak, een heel oud drankje dat nog steeds bestaat. Mogelijke heeft jouw slijterij het niet meer op voorraad, maar het is nog wel altijd te bestellen.
Het familiebedrijf is in 1888 door de toenmalige bakker Hero Jan Hooghoudt opgericht. Nadat hij in 1898 aan een longontsteking is overleden, zet zijn vrouw Grietje de zaak voort.
Het bedrijf is jarenlang in de Nieuwe Ebbingestraat in de Groninger binnenstad gevestigd, maar verhuist aan het eind van de twintigste eeuw naar een nieuw complex op het bedrijventerrein Euvelgunne. In 1989, als het bedrijf 100 jaar bestaat, is de officiële opening van het nieuwe pand en ontvangt de distilleerderij een Koninklijke onderscheiding.
De naam Hooghoudt is afgeleid van de hoge houten voetgangersbruggetjes, hooghout of hoogholtje genaamd, die typisch zijn voor de Groningse kanalen. Voor het huidige complex heeft Hooghoudt speciaal een hoogholtje laten aanleggen. Lange tijd fungeert het Proeflokaal Hooghoudt aan het Zuiderdiep in de Groninger binnenstad als het marketinginstrument van de Groningse distilleerderij. Het is een drukbezocht café waarin politici, advocaten, zakenlui, vertegenwoordigers en journalisten elkaar ontmoeten. Hoewel de naam Hooghoudt in het huidige café voortleeft, vindt de 'jeneverproeverij' inmiddels plaats in een als café ingericht deel van het complex op het industrieterrein. Daarnaast is er nog het Café Hooghoudt aan de Groningse Grote Markt, dat wel banden heeft met de destilleerderij en, niet exclusief maar wel met enige nadruk, Hooghoudtdranken serveert.
Lichtreclame voor Hooghoudt aan de Grote Markt op het vorige Vindicat-gebouw in Groningen. Foto: Wutsje, 27 januari 2012, Wikipedia. Licentie: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported licentie.
Fladderak
Fladderak is een tegenwoordig als typisch Groningse beschouwde sterkedrank. De brandewijnachtige drank wordt gemaakt met onder andere citroen en kaneel. Fladderak zou genoemd zijn naar de familienaam van een Groningse belastingophaler uit Onderdendam. Daar zou het ook uitgevonden zijn. Het is echter op veel plaatsen te koop geweest, ook buiten Groningen, dus de herkomst van de naam is onzeker. Een alternatieve schrijfwijze is ‘fladderac’, zoals gebezigd door de Firma Wevers & Zoon (WEZO) uit Enschede en de Firma De Haas uit Stadskanaal [1][2].
Vroeger wordt fladderak vooral om de jaarwisseling gedronken [3]. Ingrediënten zijn o.a.: (kandij)suiker, citroenschillen, kaneel, kardemom, kruidnagel en saffraan.
Tegenwoordig wordt Fladderak nog uitsluitend gemaakt door destilleerderij Hooghoudt in de stad Groningen. De likeur is gedistilleerd volgens een geheim recept van de familie Hooghoudt, dat ontstaan is aan het einde van de negentiende eeuw. Rond 1900 wordt jaarlijks nog 10.000 liter fladderak geproduceerd. Het drankje wordt aan het einde van de 20ste eeuw nauwelijks meer gedronken. Als de fabrikant in 1997 meedeelt dat men met de productie wil stoppen, en er een veiling van de laatste Fladderak wordt gehouden, ontstaat er enige beroering [4]. Veel met name oude en oud- Groningers willen het nog eens proeven. Deze iets gegroeide vraag heeft de ondergang van het product tegengehouden. Ook het feit dat men het als regionaal product op de markt brengt, heeft meegeholpen.
1888, passie van het begin
Na de bakkersopleiding woont een zekere Hero Jan Hooghoudt een tijdje in Amsterdam. Daar ontdekt hij dat hij zich liever stort op het stoken van alcoholische dranken, dan op het bakken van brood. Hij kiest zijn geboorteregio Groningen, Hero Jan komt uit Slochteren, om iets moois op te bouwen met zijn vrouw Grietje [5].
Hero Jan en Grietje Hooghoudt krijgen ineens een bijzonder idee. Eentje van smaak, kleur en geur. In een keldertje aan de Oosterstraat, in het centrum van Groningen, krijgt het idee vorm. De geliefden bereiden er vol overgave likeuren en regionale dranken. Ze ontdekken een rijke wereld aan smaken.
De oude destilleerderij, waarop ook Grietje staat afgebeeld. Bron: Hooghoudt.nl.
Trots
Een paar dager, na 'Gronings Ontzet' op 28 augustus 1888, een feest dat de val van de oorlogszuchtige bisschop van Münster in 1672 viert, openen Grietje en Hero Jan Hooghoudt trots de deuren van een winkel, proeverij en stokerij [6].
Experimenteren
Ze experimenteren naar hartenlust met nieuwe recepten. Door gecontroleerde vergisting van zetmeelrijke gewassen ontstaat alcohol om fruit, schillen, zaden en kruiden te laten trekken. Op basis van natuurwetenschap maken ze de lekkerste dranken [7].
Grote Kromme Elleboog 1889
Het gaat zo snel goed dat Hero Jan en Grietje in 1989 het keldertje in de Oosterstraat verruilen voor een mooi, diep pand aan de Grote Kromme Elleboog, het pand waar nu Slijterij van Erp zit. Hooghoudt is gauw een begrip voor een lekkere en vooral originele, zelfgestookte likeur.
Hero Jan en Grietje kunnen hun likeur direct aanpassen aan de wensen van de bezoekers van de winkel. Achterin werken de likeurstokers, voorin proeven en kopen liefhebbers hun drankjes. Vruchten, schillen, pitten, zaden en kruiden zorgen voor een verfijnde geur en smaak. Hooghoudt is gauw een begrip voor een lekkere en vooral originele, zelfgestookte likeur.
|
  |
| Op de bovenste fles staat 'Hoogholtje Groningen Fladderak'. De onderste fles is van een meer recente datum. Bron: Hooghoudt.nl |
Rozijnen op brandewijn, morellen op brandewijn en Fladderak
Bekendheid krijgt Hooghoudt in die eerste jaren vooral met Boerenjongens van rozijnen op brandewijn en de morellen op brandewijn. De zure kers die daarvoor wordt gebruikt, ligt tijdens warme zomers te drogen op het dak boven de likeurstokerij. Ze worden stuk voor stuk ontpit met een schone haarspeld.
De beroemde half om half likeur ontstaat per ongeluk. Een bitter valt in een zoete likeur en het smaakt verrassend goed. Ook erg geliefd is de Fladderak, gemaakt van citrusvruchten als citroen en een geheim recept van onder meer anijs en een snufje kaneel.
Gevoel en passie
Bert Hooghoudt, de vierde generatie Hooghoudt zegt:
"Met gevoel en passie met dranken bezig zijn, behoort tot de waarden van Hooghoudt. Dat raken wij nooit kwijt. We zijn trots op wal er in de afgelopen eeuw tot stand is gebracht. Dat hangen we vervolgens niet uitbundig aan de grote klok. Daar zijn we dan weer te bescheiden en nuchter voor. Bij ons draait hel vooral om het product dat we maken. " [8].
Fladderakdag
Met de Fladderakdag op 22 oktober 1997 redt Eert Hooghoudt een geliefd drankje. Hooghoudt bereidt nu ruim een eeuw Fladderak, het geliefde drankje van citrusvruchten als citroen en een geheim recept van, zoals al gezegd, onder meer anijs en een snufje kaneel. Maar de verkoop stagneert en Eert Hooghoudt besluit tot een Fladderakdag. Op die dag kunnen liefhebbers nog een laatste keer genieten van een Fladderak. De massale belangstelling en aandacht van lokale en landelijke media, zorgt ervoor dat de vraag naar Fladderak weer toeneemt [9].
Liefde voor het traditionele
Nog in 1997 laat Bert Hooghoudt weten dat Fladderak toch in het assortiment blijft: "Door u is het product Fladderak een geheel nieuw leven begonnen." De Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken in Groningen ontvangt de opbrengst van de Fladderakdag. Daarmee onderstreept het familiebedrijf de band met provincie en stad. "Voor veel mensen heeft het een historische waarde", vertelt Eert aan een verslaggever van de Telegraaf: "Ineens was er veel belangstelling en kreeg je een sfeer van: dat product willen we redden! Zo zie je dat de liefde voor het traditionele Nederlands gedistilleerd wel degelijk leeft" [10].
Een verzameling Hooghoudt-flessen, oud en nieuw, vol en leeg. Foto: Zanderz, 15 januari 2012. Bron: Wikipedia, Hooghoudt (destilleerderij). Licentie: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported licentie.
|
