Genealogie van NazatenDeVries en anderen
Caspar van der Wenghe
 
in
Genealogie van Folckermarus (Folcmar) Onsatha.
Parenteel van Abel Tamminga.
Parenteel van Ewe Ewesma.
Parenteel van Johan Rengers.
Parenteel van Lubbert Lewe.

Caspar van der Wenghe1,1, hoofdeling te Oldersum.



Aantekeningen bij Caspar van der Wenghe.


De Onstaborg te Sauwerd.

De Onstaborg te Sauwerd.
Roelof van Munster en zijn vrouw verkopen in een niet bekend jaar Sauwerd aan Caspar van der Wenghe, hoofdeling te Oldersum in Oost-Friesland, in 1582 getrouwd met Oede Onsta, een dochter van Aepco Onsta en Gela van Ewsum. Gedurende de 80-jarige oorlog heeft het huis veel te lijden. Door de Spaanse soldaten is het 'destruert und niedergelecht, das nur ein geringes ausserhalb ein hoff oder gartte davon ubrigh', zo schrijft in 1587 de graaf van Oost-Friesland in een brief aan de hoofdmannen van Stad en Lande waarin hij er ten behoeve van zijn onderdaan Caspar van der Wenge op aandringt, dat de soldaten het huis ontruimen.

Omstreeks 1628 is de behuizing nog 'ruineus' en bewoond door een arbeider. Het huis is dan eigendom van Boiocko (Boyo Ocko) van der Wenghe, in 1583 geboren als zoon van Caspar van der Wenghe en Oede Onsta. Deze komen in 1609 nog voor als hoofdeling en vrouwe te Sauwerd wanneer een klok gegoten wordt. Wanneer Caspar is overleden, is niet bekend. Dat zal in ieder geval na 1598 geweest zijn, zijn vrouw stierf niet lang voor mei 1615. Boyo Ocko sneuvelt als ritmeester in Staatse dienst in 1640 bij Hulst. Zijn erfgenamen verkopen de borg aan Bernard Coenders van Helpen, die op zijn beurt in 1658 hem overdraagt aan kapitein Hendrik Ruse. Het goed wordt dan aangeduid als een oud adellijk huis met staande hoge jurisdictie en gerechtigheden, het halve zijl- en dijkrecht met jacht en visserij, de enigste collatie van de pastorie en kosterie te Sauwerd alsmede gestoelten en graven met de blauwe stenen in de kerk, met de collatie van de prebende (fonds voor liefdadigheid), met hovingen en ruim 97 grazen land, het borgterrein inbegrepen. Het prebende-land is groot 15 en kwart gras en 31 jukken. In de borg woont dan de weduwe van een zekere Geert Lambers. De koopsom van het geheel bedroeg 40.600 gulden.

De koper, Hendrik Ruse, te Ruinen als zoon van een predikant geboren, wordt beroemd omdat hij goed vestingen kan bouwen. Bekend is hij met name geworden door de aanleg van de vesting Harburg, waarvoor hij wordt vereerd met een gouden draagpenning, in 1660. Ook schrijft hij een boek over de vestingbouwkunde. De koning van Denemarken, in wiens dienst hij treedt, verheft hem tot baron van Rusensteen. Hij overlijdt in 1679 en wordt in de kerk van Sauwerd bijgezet. Ook zijn moeder en zijn vrouw Susanne Dubbengiesser liggen daar begraven. Zijn enige dochter en erfgename Johanna Maria is in tweede echt gehuwd in 1678 met de Deense officier Christian Juel (Juul). Na zijn dood hertrouwt zij met generaal Gregers Dae, die in 1712 sneuvelt bij Gadebusch. Zijn vrouw is drie dagen tevoren gestorven. Beide liggen in de dom te Viborg in koperen sarcofagen begraven. Zowel de baronie Rusensteen, noordelijk van Ringkoebing, als het huis Sauwerd vererven op Ove Henrik Juel. Deze verkoopt de borg aan Johan Herman Keiser, die nog in 1716 als zijn geconstitueerde redger optreeedt. Keiser overlijdt in 1718, waarna zijn erfgenamen in 1725 een erfwissel aangaan met Alegonda Maria Tjarda van Starkenborgh, geboren Clant, waarbij deze de borg verkrijgt met met de behangsels, stallingen, schathuizen, appel- en andere hoven, 11,5 gras groot, met grachten, singels, bomen en plantages; verder een staande jurisdictie, staande collatie, de halve schepperij van Sauwerd en Wetsinge, waarvan de vrouwe van Wetsinge de andere helft in bezit heeft, de staande zijlrechtereden van Sauwerd en Tijum en andere rechten en landerijen.

Wetsinge en Sauwerd zijn nu weer in één hand. Dat betekent het eind van de Onstaborg te Sauwerd. Het huis, dat in de 17e eeuw herbouwd is, wordt nu gesloopt, de rechten gevoegd bij het huis te Wetsinge. In 1765 en 1766 verkoopt douairiere Rengers met het huis te Wetsinge ook het schathuis te Sauwerd en het binnenhof met de daarom lopende gracht.

De tegewoordige situatie.
Het borgterrein is diep afgegraven en de grachten zijn geheel gedempt. Daardoor is een steile wand ontstaan tussen het terrein en de wierde van Sauwerd waar vroeger de kerk heeft gestaan. Ook het huisje op het terrein is verdwenen. Bij de ingang van het terrein staat een nieuw huisje waarop 'schathuis' staat.

tr. in 1582
met

Oede Onsta Tho Oldersum, dr. van Aepco Onsta en Gela Van Ewsum, hoofdeling van Oldersum, relatie (1) met Bojocco van Oldersum. Uit deze relatie geen kinderen.


Aantekeningen bij Oede Onsta Tho Oldersum.

Verdeling van land.
In een akte van twee jaar later, van 1587, vindt men het gemeenschappelijk land van Aepco Onsta en Gela van Ewsum verdeeld onder de drie zusters: Oede Onsta tho Oldersum, met haar man Caspar van der Wenghe, Hidde Onsta getrouwd met Ludolf Tjarda van Starkenborgh (4) en Abele Onsta getrouwd met Albert van Starkenborgh, een neef van Ludolf. Laatstgenoemden krijgen o.a. 'datt huesz Wetsinge mitt die vervallen Schathuisen'. Eerstgenoemden krijgen o.a.: 'ene heertt landes tho Wetsinge, genoempt Valkum, groctt sijnde 123 grasen.'.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Boiocko (Boyo Ocko)*1583     1 0 



Bronnen:
1.De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Dr. W.J Formsma, Stol en Pathuis, Van Corcum & Comp. B.V., ISBN 90 232 1047 6, Assen [Dr], 1973

Dossier:

Frederik van Huininga
in
Genealogie van Folckermarus (Folcmar) Onsatha.
Genealogie van Johan Rengers.
Parenteel van Johan Rengers.

Frederik van Huininga1.

tr.
met

Haice (Haico) Onsta2, dr. van Eylco Onsta en Oede Rengers van ten Post, ovl. zij sterft kinderloos, tr. (2) met Frederick Tot Hinem Over Eems2. Uit dit huwelijk geen kinderen.


Bronnen:
1.Nobiliarium Groninganum van Wilhelm Coenders van Helpen, Boek, M.H.O. Feith, Genealogisch-Heraldisch Archief, Den Haag [Zh], 1886 (blz. 5)
2.Nobiliarium Groninganum van Wilhelm Coenders van Helpen, Boek, M.H.O. Feith, Genealogisch-Heraldisch Archief, Den Haag [Zh], 1886 (blz. 4)

Willem van Mathenesse
in
Parenteel van Johan Rengers.
Parenteel van Rypert Ripperda.

Willem van Mathenesse.

relatie
met

Maria Manninga, dr. van Luert Manninga Tot Dijksterhuis en Emerantia van Sonoy.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Willem     0 0 

Willem van Mathenesse
in
Parenteel van Johan Rengers.
Parenteel van Rypert Ripperda.

Willem van Mathenesse.

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

Rijnnolt Tho Lutke Munten, geb. in 1500, ovl. (hoogstens 90 jaar oud) voor 1590.

Uit deze relatie 2 zonen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Diurcko*1545  †1603  581 1 
2 Sebo*1535  †1633  982 2 

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

NN Nn.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Ubbo*1415     1 1 

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

NN Nn.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Ubbo*1415     1 1 

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

Elteke Eltekens, dr. van Elteko Ubbens en NN Nn, geb. circa 1480.

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

Ello Wibbens.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Rinnolt*1530     1 1 

NN Ewens
NN Ewens.

tr.
met

Arent ter Braecke.

NN Nn
NN Nn, geb. na 1332.

relatie
met

Eggerich (Eggerik) Ewen van Jemgum, zn. van Ewo Tammena van Jemgum en NN Addinga, geb. circa 1355, ovl. (minstens 56 jaar oud) na 1411, relatie (1) met zijn halfzus Theda von Rheide. Uit deze relatie geen kinderen, geen kinderen.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Ewo*1360 Jemgum, Oost-Friesland, Dld. †1458  981 3 

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

Ocko von Oldersum, geb. circa 1300, hoofdeling te Jemgum, Oost-Friesland, Dld. hoofdeling te Oldersum.

Uit deze relatie een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 N N*1320     1 3 

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

Gerd von Petkum, zn. van Wiard Ewinga Zu Nortmoor en Ige von Ditzum, geb. na 1402, hoofdeling, ovl. (hoogstens 76 jaar oud) op maandag 25 mrt 1478, relatie (1) met Ocka Kankena Von Dornum. Uit deze relatie geen kinderen.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Wiard     0 0 

NN Kankena
NN Kankena.

relatie
met

NN Nn.

Uit deze relatie een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Ocka Kankena*1413  †1497  841 0 

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

NN Kankena.

Uit deze relatie een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Ocka Kankena*1413  †1497  841 0 

NN Nn
NN Nn, geb. na 1371, ovl. (hoogstens 27 jaar oud) voor 1398 Zij is in ieder geval overleden tussen 1371 en 1398.

relatie
met

Wyleff Nn, geb. na 1356, ovl. (hoogstens 40 jaar oud) voor 1396 Deze persoon is in ieder geval overleden tussen 1356 en 1396.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Erd (Eerd)*1400 Bingum †1449 Bingum 492 7 

NN Crumminga
NN Crumminga (Nn).

relatie
met

Haike Erdsna (Wylfzena), zn. van Erd (Eerd) Wylfzena Ost Tho der Soltborg en Ocka Ewen, geb. te Bingum circa 1430, kerkvoogd te Bingum tussen 1464 en 1466, ovl. (minstens 36 jaar oud) te Bingum na 1466, geen kinderen.


Aantekeningen bij Haike Erdsna (Wylfzena).
Zijn naam heeft ooit op een klok gestaan uit het jaar 1464. Hij vordert het erfrecht terug van zijn broer Wyleff van het klooster te Jemgum en verkrijgt rond 1466 daarvan slechts een deel. Het klooster behoudt de landerijen van Holtborg en Bentumer Hammrich, die onder water staat.

Uit deze relatie 3 zonen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Sywke*1465 Bingum †1530  651 7 
2 Sybo*1465 Bingum †1532  671 5 
3 Erd*1460  †1503  430 0 

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

Sywke Hoytets1, zn. van Haike Erdsna (Wylfzena) en NN Crumminga (Nn), geb. te Bingum circa 14651,1, Sywke komt voor als "Herdbesitzer zu Borgen", ovl. (ongeveer 65 jaar oud) in 15301,1.

Uit deze relatie 7 kinderen:1

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Wiard*1495  †1535  400 0 
2 Ebele     0 0 
3 Johann Siwken     0 0 
4 Hinrich  †1574   1 1 
5 Igge     0 0 
6 Hayke     0 0 
7 Wiard*1490 Weener (Dld) †1535 Weener (Dld) 451 3 



Bronnen:
1.Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

NN von Coldeborg
NN von Coldeborg.

relatie
met

Amso Crumminga, zn. van Evert Krumme, geb. te Weener (Dld) circa 1415,
Grondbezitter van 1439 tot 1460,
In deze periode wordt Amso genoemd als grondbezitter in Bingum ten westen van Leer aan de overkant van de Eems.
Ovl. (Minstens 45 jaar oud) te Weener (Dld) na 1460.


Aantekeningen bij Amso Crumminga.
Weener is nu een stad en gemeente in de Duitse deelstaat Nedersaksen, gel egen in het district Leer. De gemeente heeft ongeveer 16.000 inwoners. We ener vormt samen met de gemeenten Jemgum (Jemmingen), Bunde en het dorp B ingum van de gemeente Leer het Duitse deel van het Reiderland in Oost-Fri esland.

Uit deze relatie een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Enneke*1465 Weener (Dld) †1531  661 5 

NN Nn
NN Nn.

relatie
met

NN Nn.

Uit deze relatie een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Hissa     1 1 

')}