Een schitterende foto van de Petruskerk in het landschap van Woldendorp vanuit de lucht.
Foto: ©Jur Kuipers.

Klik op de foto voor een vergroting (wordt in een nieuw venster/tabblad geopend). Klik vervolgens nogmaals op de afbeelding voor een nog grotere en mooiere afbeelding!
Je kunt het venster met de bovenstaande foto weer sluiten door op het kruisje rechtsboven in het venster te klikken.

Algemeen
Gelegen op een kwelderwal is Woldendorp in de vroege middeleeuwen als wierdedorp ontstaan. De wierde kent een radiale structuur (zie foto links).

Bij de gevechten van eind 1945 rond de ‘Delfzijl pocket’ wordt het dorp grotendeels verwoest. Na de oorlog wordt het dorp herbouwd en uitgebreid langs de uitvalswegen.
De Petruskerk (A.E. Gorterweg 11) is gelegen aan de westzijde van het dorp en gebouwd op een afzonderlijke wierde.

Gewelfschilderingen. In het midden: Maiestas Domini. Foto: ©Jur Kuipers.

Gewelfschilderingen. Foto: ©Jur Kuipers.

Gewelfschilderingen. Kampvechters. Foto: ©Jur Kuipers.

Gewelfschilderingen. Foto: ©Jur Kuipers.

Gewelfschilderingen. In het midden: Maria met kind. Foto: ©Jur Kuipers.

Gevelsteen boven de huidige ingang. 'Verwoest 1945 gerestaureerd 1949', Foto: ©Jur Kuipers.

Aan de buitenkant liggen nog diverse kloostermoppen. Foto: ©Jur Kuipers, oktober 2022.

Een dichtgemetselde ingang. Foto: ©Jur Kuipers, oktober 2022.

Interieur met orgel. Foto: ©Jur Kuipers, oktober 2022.

Interieur van de kerk. Foto: ©Jur Kuipers, oktober 2022.

De windvaan (haan op de dakruiter). Foto: ©Jur Kuipers, oktober 2022.

De verwoesting na de Tweede Wereldoorlog. Het is een wonder dat de kerk nog in de tegenwoordige tijd hersteld kon worden.

Exterieur

Bouwjaar 1250-1275. In 1855 aanbouw met dakruiter. In 1945 verwoesting en in 1955-1959 restauratie onder architectuur van A.R. Wittop & Koning en R. Offringa.

De kerk is een rijksmonument (nr. 35008).

Mechanisch torenuurwerk Van Bergen, Heiligerlee, 1948.

De (nu) hervormde kerk, oorspronkelijk gewijd aan St. Petrus, is een eenbeukige kerk met recht gesloten koor en lage geveltoren.

Het huidige gebouw is het schip van een romano-gotische kruiskerk uit het derde kwart van de 13e eeuw.

De muur wordt geleed door enkele hoge nissen met gedrukte spitsbogen, waarin smalle rondboogvensters zijn opgenomen.

Het koor en het transept van de kerk zijn al voor 1700 gesloopt. In 1855 krijgt de kerk aan de westzijde een aanbouw met dakruiter.

In april 1945 wordt de kerk door oorlogshandelingen zwaar beschadigd.

In 1949 wordt de kerk gerestaureerd naar plannen van A.R. Wittop Koning en R. Offringa. Daarbij zijn de huidige geveltoren en de apsis-vormige uitbouw voor de preekstoel aan de oostzijde ontstaan.

Het orgel is in 1952 door M. Ruiter gebouwd.

Interieur
Het interieur wordt overdekt door twee meloenvormige koepelgewelven met acht ribben.

Op deze gewelven zijn bij de restauratie grondtekeningen van schilderingen tevoorschijn gekomen. Het is een wonder dat deze tekeningen na de enorme verwoesting in 1945 bij de restauratie terug zijn gevonden.

Op deze gewelven zijn bij restauratie grondtekeningen van schilderingen te voorschijn gekomen, op het westelijke gewelf uit omstreeks 1350, op het oostelijke uit omstreeks 1450.

De acht ribben van het koepelvormige gewelf van de oosttravee komen bij de sluitring samen. Ze zijn voorzien van een krans van schijfvormige knopen. Ribben, schijfvormige knopen en sluitring zijn gedecoreerd met  rood-witte geometrische patronen. De gewelfvelden van de oosttravee tonen schilderingen uit de tweede helft van de 15e eeuw.

De kerk bestaat nog slechts uit het schip van een 13e eeuwse kruiskerk; het schip is overwelfd met koepelgewelven waarop schilderingen geconserveerd zijn van Maiestas Domini, kampvechters, een vechtscène, Catharina van Alexandrié, Sebastiaan, Maria met Kind, Margaretha en o.m. een ongeïdentificeerde heilige. Het betreft een tekening aan de noordzijde van het westelijk gewelfveld van de oosttravee: deze bebaarde heilige is in mantel weergegeven. Het attribuut in zijn rechterhand biedt helaas geen nadere aanknopingspunten voor zijn identificatie. Evenals de andere afbeeldingen op de oosttravee zal ook deze voorstelling dateren uit de tweede helft van de 15e eeuw.

Maiestas Domini-voorstelling

Binnen de sluitring van het westelijke schipgewelf bevindt zich een Maiestas Domini-, ofwel een Tronende Christusvoorstelling. De schildering dateert uit ca. 1350. Christus is afgebeeld met kruisnimbus en baard gezeten op een troon. Hij is omgeven door een mandorla. Met zijn linkerhand maakt hij het zegenende gebaar en in zijn rechterhand houdt hij het boek. Hij wordt omringd door de gevleugelde evangelisten-symbolen: engel, leeuw, stier en adelaar, als representaties van de vier evangelisten, resp. Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes. Het bijzondere aan deze voorstelling is dat links en rechts verwisseld zijn.

Normaliter maakt Christus het zegenende gebaar met zijn rechter- en heeft hij het boek in zijn linkerhand. Deskundigen houden het erop dat de maker zijn voorbeeld spiegelbeeldig heeft gehanteerd. De Maiestas Domini-voorstelling gaat terug op het visioen zoals dat in Openbaringen 4 door Johannes is beschreven. De Almachtige op de troon omringd door vierentwintig oudsten en de vier gevleugelde dieren: mens of engel, leeuw, stier en arend. Laatste zijn de symbolen voor de vier evangelisten. Oorspronkelijk komen zij voor in het roepingsvisioen van Ezechiël, zie: Ezechiël 1:4-10.3 De Tronende Christusvoor-stelling komt behalve in Woldendorp ook in de kerken van Bierum en Wirdum voor.

De grondtekeningen op het

westelijke gewelf dateren uit omstreeks 1350, die op het oostelijke gewelf uit omstreeks 1450.

Opvallend in het interieur is de wijze waarop door middel van zuilen de nissen rond de vensters worden ondersteund.

Vóór de toren liggen diverse zerken, waarvan de oudste uit 1625. Ook in de kerk kunnen we diverse oude zerken bewonderen.

Algemeen

Tot 1990 vormt Woldendorp samen met Wagenborgen, Termunten, Termunterzijl en Borgsweer de gemeente Termunten.

Het gemeentehuis van deze gemeente staat dan in Woldendorp. In het voormalige gemeentehuis is nu Hotel Wilhelmina gevestigd.

Woldendorp komt aan het eind van de Tweede Wereldoorlog onder vuur te liggen.

Canadezen en Poolse troepen proberen dan te voorkomen dat Duitse militairen via de Punt van Reide naar Duitsland vluchten. Tientallen doden en meer dan dan honderd vernielde huizen vormen de oorlogsschade:

de monumentale kerk raakt daarbij zwaar beschadigd.

Orgel in 1894
'Ook Woldendorp heeft zijne kerkelijke quaestie. Heeren kerkvoogden der Herv. Gem. aldaar, besloten voor eenigen tijd een nieuw orgel in het kerkgebouw te plaatsen en de gelden daarvoor te vinden uit den verkoop van twee tot de kerkelijke goederen behoorende eigendommen. Het college van toezicht heeft echter zijne goedkeuring daaraan onthouden en bij den kerkeraad bestaat thans het voornemen om de voogdijschap aan genoemd college op te zeggen, waartoe eerstdaags eene vergadering zal worden belegd'.(Bron: Rotterdamsch Nieuwsblad, 17 November 1894.)

Meubilair en vloer
Het midden 17e eeuwse kerkmeubilair is tijdens de zware beschietingen van Woldendorp aan het eind van de Tweede Wereldoorlog verloren gegaam. De huidige kansel met klankbord, de avondmaalstafel en het bankenmeubilair dateren uit de tijd van de restauratie in 1945-1949. 

De kerkvloer is belegd met fraaie geglazuurde plavuizen in verschillende kleuren.

Aardbevingsschade
Ook de kerk van Woldendorp is niet ontsnapt aan aardbevingsschade. Thans is de schade volledig hersteld.

Grijze Monnikenklooster
Vanuit Woldendorp lopen we door de buurtschap Baamsum richting Borgsweer, onder Termunten.

Het hoge geboomte rond de boerderij aan de Kloosterlaan is ooit aangeplant op de gedempte grachten van een klooster dat tijdens de 80-jarige oorlog is verwoest. In 1258 wordt hier een klooster gesticht. De plattegrond van dit klooster kenmerkt zich door een duidelijke trapeziumvorm. Met enige moeite is deze vorm nog van de weg af te herkennen. Het klooster behoort tot de Cisterciënzer orde. Er wonen en werken 'schiere', of te wel in het grijs geklede monniken. Vandaar de naam van de boerderij 'Grijzemonnikenklooster'. De priesters preken niet in de kerk van Termunten of Woldendorp en hebben weinig contact met de buitenwereld gehad.

Het klooster heeft bij Baamsum bij de wierde met de naam Lesterhuis gestaan.