• Vader:
  Doe Augustinus, zn. van Nn Nn en Augustinus Nn, ovl. na zaterdag 12 jan 1574 (en voor 29 december 1620), tr. (2) met Ebke (Doens). Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (1) in 1550.

• Moeder:
  Nn Nn.

tr. (resp. hoogstens 35 en hoogstens 32 jaar oud) te Meeden [Gr] voor 1600
met

Nancke Hemmes, geb. circa 1568³, ovl. (ongeveer 64 jaar oud) te Meeden [Gr] op vrijdag 9 jul 1632².


Aantekeningen bij Nancke Hemmes.
731-7106- Meeden -20 oktober 1634: De erfgenamen of kinderen van Nancke, gew. huisvrouw van Luwerdt Doens, a1s: Doe Luijrdts, Hemmo Luirdts, Tiaerdt Luirdts, broers, met Eggo Harmens, voor Ike, zijn vrouw, en de voor monden over wijlen Haijcke's onmondige kind, a1s Ubbo Tiards, Jacob Dercks en Johan Jaspers, en Hayo Janssens voor Doe, zijn vrouw, maken een afhandeling. AIleen de manier waarop verdeeld wordt, wordt beschreven.
731-7106- Meeden - 4 mei 1635: De kinderen van Luirdt Doedes, a1s Doe Luijrdts, Tiaerdt Luirdts en Haijo Jansen, caverende voor Doe Luijrdts, zijn vrouw. Ieder krijgt een deel van het deel van wijlen Nancke Luirdts, alles gelegen in de heerd waarop Luirdt Doedes nog woont. 'In den eers ten sal Doe Luirdts anveerden ende arflijken possideren so voor sijn part alse ooc voor sijn broeders ende susters Hemme ende Juke Luirdts haer parten so Doedo ende Jantien voormaels van haer gecoft heeft; itim ooc voor sijn pupillen pardt so hijrinne mede gerekent ende tot des pupillen be sten tot aller tijden sal verblijven de oosterste ende westerste ackers boven de wegh in dese heerdt. Buiten de wegh averst sal Doedo genieten de beide oosterste ackers in dese selve heerdt. Hijr tegens sullen Tiardt en de Haijo Doe zijn huisfr. voor haer pardt genieten ten eigendoom ende ooc arflijcken beholden boven de wegh de middelste acker ende buiten de we gh de westerste acker ofte de gerechte derde part so boven als buiten de wegh. Ende van dese acker sal Tiardt de oostsijdt ende Haijo ende Doe de westzijdt beholden. Edoch sal Tiardt boven de wegh beholden ten eigendom de gehele breete van dese acker beginnende van het padt ende streckende bet an de boute. Hijrtegens sullen Haoijo ende Doe hebben te genieten buit en de weghen ooc de gehele breete van dese acker beginnende van de wegh ende dat streckende int noorden so langhe alse Tiardts part boven de wegh is streckende.

Uit dit huwelijk 7 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nantke	*1588	Meeden [Gr]	†1619	Meeden [Gr]	31	1	0
2	Doe	*1590	Meeden [Gr]	†1653	Meeden [Gr]	63	2	4
3	Haeicke	*1598	Groningen [Gr]	†1635		37	1	0
4	Doedo	*1600	Meeden [Gr]	†1678	Meeden [Gr]	78	6	10
5	Tiaerdt	*1605		†1660		55	3	0
6	Hemmo						1	0
7	Yke						1	0

Bronnen:

1.	Pauwel Jager website. Gruoninga -, S612
2.	Harm Selling; Abels, Sebo - Doopsgezinde Families in het Oldambt; 192, S613
3.	Pauwel Jager website, S611

• Vader:
  Asinge Ripperda, zn. van Focko Hayo Ripperda van Peyse en Anna van Ewsum van Peize, geb. circa 1530, H, heer te Winsum, ovl. (hoogstens 44 jaar oud) te Winsum voor okt 1574, tr. (beiden ongeveer 30 jaar oud) in 1560.

• Moeder:
  Bauwe Cater, dr. van Luert Cater en Margaretha Addinga van Westerwolde, geb. te Westerwolde circa 1530, H.

relatie
met

Ida Lewe van Zandeweer, dr. van Jurgen Lewe Thoe Zandeweer en Teteke Jarges, geb. circa 1584.

Uit deze relatie 7 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Heer Wigbolt	*1613		†1699		85	1	5
2	Georg Jurrien	*1617		†1687		70	1	2
3	Elisabeth			†1638			1	2
4	Jurjen	*1638					1	1
5	Asinga			†1651			1	0
6	Maria Johanna			†1691			1	0
7	Focco						1	0

• Vader:
  Detmer Rengers van ten Post¹, zn. van Johan Rengers van ten Post en Frouck Schulthinge, woont op de borg Ten Dijke, redger te Uithuizen [Gr], tr.

• Moeder:
  Hille (Hidde) Onsta, dr. van Abel Onsta Van Sauwerd en Hille Jargers, geb. te Sauwerd [Gr] in 1444, ovl. stierf voor zijn moeder, zonder erfgenamen.

relatie
met

Ode Tamminga.

Uit deze relatie 2 dochters:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Detmara						1	2
2	Anna						1	1

Bronnen:

1.	De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Dr. W.J Formsma, Stol en Pathuis, Van Corcum & Comp. B.V., ISBN 90 232 1047 6, Assen [Dr], 1973

Luert Manninga Tot Dijksterhuis
in Genealogie van Johan Rengers. Parenteel van Johan Rengers. Parenteel van Rypert Ripperda. Luert Manninga Tot Dijksterhuis1, geb. circa 1568, zijn schoonvader Diederik Sony, komt ook op Dijksterhuis wonen te Pieterburen [Gr], heer op de borg borg Dijksterhuis, Appingedam [Gr], de borg Dijksterhuis komt in het bezit van Luurt in 1578, ovl. (ongeveer 31 jaar oud) circa 1599.

Aantekeningen bij Luert Manninga Tot Dijksterhuis.
DE BORG DIJKSTERHUIS.
De borg Dijksterhuis staat tot 1903 even ten noorden van het dorp Pieterburen in de gemeente De Marne. Een restant van het oorspronkelijke borgterrein is nog steeds in het landschap terug te vinden.
Geschiedenis.

Afbeelding van de voormalige borg Dijksterhuis bij Pieterburen
Aangenomen wordt dat de oorspronkelijke borg wordt gebouwd in de 14e eeuw. De borg, vroeger aangeduid als Huis ten Dijke wordt gebouwd op een zandplaat op het Wad. Hij staat daarom oorspronkelijk buitendijks. Mede daarom wordt aangenomen dat de eerste bewoners de kost verdienen met zeeroof en tot de zogenaamde likedelers gerekend moeten worden. Nadat het Klooster van Aduard zijn voorwerk op het eiland Bosch heeft opgegeven oefent de borgheer van Dijksterhuis het recht van strandvondst uit voor het klooster.
Na het aanleggen van een nieuwe dijk komt de borg binnendijks te liggen. Vanwege de oorspronkelijke zandplaat ligt het huis hoger dan zijn omgeving van jonge zeeklei. Die ligging zorgt er voor dat de borg zowel de stormvloed van 1570 als die van 1717 ongehavend doorstaat.
Bijzonder aan Dijksterhuis is dat deze borg een van de weinige borgen is die nimmer verkocht is, maar steeds door overerving in andere handen is gekomen. De laatste eigenaar is Gerhard Alberda van Menkema en Dijksterhuis geweest. Zoals zijn naam aangeeft, is deze ook eigenaar van de Menkemaborg in Uithuizen. Op die borg woont hij, Dijksterhuis houdt hij echter tot aan zijn dood, in 1902, wel in stand. Een jaar later wordt de borg echter toch gesloopt.

Anno 2007 resteert nog de gracht om de voormalige borg Dijksterhuis
De bloedvlek.
Dijksterhuis komt in 1578 in het bezit van Luurt Maninga. Deze huwt met Emmerentiana Sonoy, enig kind van de watergeus Diederik Sonoy. Als Diederik in 1594 het krijgsleven vaarwel zegt, trekt hij in bij zijn dochter. Drie jaar later overlijdt hij, en wordt begraven in de kerk van Pieterburen.
De korte periode dat Sonoy op Dijksterhuis heeft gewoond is vooral bekend geworden door een crime passionel. Aan zijn vele reizen heeft Sonoy een Moorse bediende (die volgens de overlevering Zwarte Pier heette) overgehouden, die hem ook volgt naar Dijksterhuis. Deze bediende vat een vurige liefde op voor een van de dienstmaagden van Dijksterhuis. Zij geeft echter de voorkeur aan een blanke vrijer, wat de afgewezene niet kan verkroppen. Hij doorsteekt haar met een mes, wat zij niet overleeft. Zelf wordt de Moor van Dijksterhuis enige dagen later even ten noorden van de borg onthoofd.
Het verhaal wil, dat op de plek van de misdaad (bekend als de 'Moriaanse kamer') een grote bloedvlek is ontstaan. Hoe men ook heeft geboend, de vlek komt steeds terug. Nog in 20e eeuw zijn er in Pieterburen getuigen te vinden die beweren met eigen ogen de bloedvlek te hebben gezien.

Deze leeuw behoort oorspronkelijk tot de borg Dijksterhuizen te Pieterburen.

• Vader:
  Hayo (Haye) Manninga Tot Dijksterhuis, zn. van Doede Manninga en Sophia (Ripperda van Farmsum), geb. in 1520, hoofdeling te Lutetsborg [Deu], heer op de borg Dijksterhuis, Appingedam [Gr], ovl. (ongeveer 79 jaar oud) te Groningen [Gr] in 1599, relatie.

• Moeder:
  Detmara (Ditmar) Rengers van ten Post, dr. van Luirt Rengers en Ode Tamminga, hoofdeling te Lutetsborg [Deu], erfvrouwe borg Dijksterhuis, Appingedam [Gr].

relatie
met

Emerantia van Sonoy, dr. van Diederik (van Sonoy) en Maria van Maisen, geb. circa 1568, ovl. (ongeveer 53 jaar oud) in 1621.

Uit deze relatie 3 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Josina	*1590	Ten Dijke	†1622		32	1	0
2	Hayo Unico	*1590		†1652		62	1	3
3	Maria						1	1

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia

Dossier:

• Vader:
  Hayo Unico Manninga, zn. van Luert Manninga Tot Dijksterhuis en Emerantia van Sonoy, geb. circa 1590, heer op de borg Dijksterhuis, Appingedam [Gr], ovl. (ongeveer 62 jaar oud) in 1652, tr. (ongeveer 29 jaar oud) in 1619.

• Moeder:
  Harmen(Tje) Sickinghe, ovl. vermoedelijk 1648.

relatie
met

Friedrich Justinian Von Günderrode.

Uit deze relatie een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Sophia Mariana Adelheid	*1803	Darmstadt, Dld.	†1876	Kampen	73	1	8

• Vader:
  Johan van Merode, zn. van Werner van Merode en NN van Merode, geb. in 1240, ovl. (ongeveer 67 jaar oud) op dinsdag 22 mrt 1307, tr. (beiden ongeveer 30 jaar oud) in 1270.

• Moeder:
  NN van Merode, geb. in 1240. Zij is van onbekende afkomst.

tr. (beiden ongeveer 30 jaar oud) in 1300
met

Arnold van Wachtendonk, geb. in 1270.

tr. (resp. ongeveer 20 en ongeveer 52 jaar oud) circa 795
met

Karel de Grote, zn. van Pippijn III de Korte en Bertrade (Bertha) van Laon, geb. te Ingelheim op dinsdag 2 apr 742 volgens Jansen is Karel geboren op 2 april 747 in Prum, ze wordt naar Aken gebracht en gegijseld in 785, ovl. (71 jaar oud) te Aken op donderdag 28 jan 814, begr. te Aken Dom van Aken In het jaar 805 werd in Aken een bijzonder gebouw, de 33 meter hoge Pfalzkapel van Karel de Grote (747- 814), voltooid. Het gebouw moest plek bieden aan zijn troon en aan zijn reliquien. De inwijding ervan vond plaats op 6 januari 805 door Paus Leo III en de kapel werd gewijd aan Maria. Karel de Grote was een bijzonder mens. Hij trouwde in zijn leven vier keer en had 11 echtelijke en 7 onechtelijke kinderen. Hij verbond zijn Christelijke geloof met het antieke denken en de Germaanse erfenis. Zijn leven wordt door zijn chronist Einhardt beschreven in zijn Vita Caroli Magni. De Germanen mochten de stad Aken niet. Karel wel, hij besloot de stad uit te bouwen tot hoofdplaats van zijn rijk. Zijn besluit verkondigde hij in juni 787 in Worms. Hij koos voor Aken omdat deze plaats het middelpunt vormde van het Karolingische rijk, omgeven was door rijke jachtgebieden en over de warmste bronnen van Europa beschikte. De Dom van Aken werd door Karel de Grote gebouwd op de plek waar vroeger reeds een Keltisch bronheiligdom en de latere Merovingische reliekenkapel met een klein landgoed van Pepijn de Korte (715- 768) had gestaan. Het was de plek waar in de Romeinse tijd vermoeide krijgers baadden in borrelend, heet en onaangenaam riekende bronnen en hier hun wonden heelden. In dit voormalige kuuroord van het romeinse leger, dat rond het jaar 100 na Christus tot een grote militaire badplaats, was uitgebouwd, wilde hij zijn paleis bouwen. De stad had een typisch romeins, rechthoekig stratenpatroon. In de kerstnacht van het jaar 800 werd hij hier tot eerste Europese keizer getroond. Ze was niet alleen als kroningkapel voor Karel de Grote zelf, maar ook voor 26 andere Duitse koningen en keizers, van Otto I (in 936) tot Ferdinand I (in 1531). Allen namen ze in de troon van Karel de Grote plaats, die ook tegenwoordig nog in de bovenste omgang van de Dom staat. Gezeten in de marmeren troon ontvingen ze na de kroning voor het Maria- altaar de eerste huldigingen van de grootten van het rijk. Deze troon uit marmer is extra bijzonder aangezien het marmer uit Jeruzalem geimporteerd werd. In 768 begon de bouw. Als eerste liet Karel een altaar op 38º precies op de west- oost- as draaien. Hij week ook totaal af van de symetrische structuur van het Romeinse stratenpatroon. Hij hield ook niet, zoals de Romeinen, rekening met de structuur van het terrein, maar bouwde naar voorgegeven maten. De kapel had een goede maat van 144 voet, 12 maal 12 latten (destijds werd in voet en lat gemeten) lang. Twaalf is het heilige getal van de Apokalypse en de maat van de engel. Alle andere maten in de dom zijn ook door 12 te delen. Op 28 januari 814 stierf Karel de Grote en werd op dezelfde dag in zijn kapel bijgezet. Hij werd begraven in een kist die al 600 jaar oud was en van een Romeins kerkhof stamde. Na dood van Karel werd hij idool van zijn navolgers. Keizer Otto III gaf in 1000 enkele botten van Karel de Grote als relikwie aan zijn relaties. Freidrich I. Barbarossa liet Karel op 29 december 1165 heilig verklaren en de overige botten in een eikenhouten kist overbrengen. Hieromheen kwam de zogenaamde Karlsschrein, een prachtig versierde grafkist met daarop de zestien voor Aken belangrijke koningen in plaats van de Apostelen. Deze grafkist staat tegenwoordig in het koor van de Dom. Sinds 1200 pelgrimeren uit heel Europa vrome pelgrims naar het graf van Karel de Grote. Sinds 1349 werden bij de Aken- Fahrten de kostbaarste heiligdommen getoond die ten noorden van de Alpen bestaan. Dit zijn de bijbelse heiligdommen, de luiers van Jezus, het kleed dat Maria droeg in de Kerstnacht, het onthoofdingsdoek van de heilige Johannes en de lendedoeken van Jezus. Deze worden alle zeven jaar getoond, de volgende keer is in 2014. De bouwer van de kerk, Odo van Metz, probeerde in de maten van de Dom ook de maten van de geheime Openbaringen (21e hoofdstuk) van Johannes, in het bijzonder die van het heilige Jeruzalem, te gebruiken. In het 7e Visioen toont een engel Johannes namelijk het hemelse Jeruzalem, dit fonkelde als een edelsteen, als een kristal en had grote hoge muren met twaalf stadspoorten en boven de poorten twaalf engelen. De stadsmuur had twaalf grondstenen waarop de namen van de twaalf Apostelen te lezen waren. De stad was een vierkant en har lengte, breedte en hoogte waren van gelijke omvang. De stad werd met een gouden maatstok opgemeten en bleek 12000 stadien groot te zijn. De muur had een lengte van 144 ellen. In een wij- inscriptie van de bouwer staat te lezen „ Zijn de levende stenen tot een vredige eenheid verbonden en stemmen ze in ieder deel in aantal en grootte overeen, dan zal het werk van de Heer, die de hal geschapen heeft, stralen“. En inderdaad, de bouwmeester van de dom heeft het klaargespeeld de ideale maten van het heilige Jeruzalem in een kerkgebouw te verwezelijken. De plattegrond van de dom is een octogoon (achthoek) met daarin de getallen uit het 7e Visioen van de openbaring. De el werd in de Karolingingische voet verandert (een Karolingische voet is circa 30 centimeter) en in een schema ingebracht waarin de getallen 7, 12 en 144 een grote rol spelen. De Karolingische voet maal twaalf geeft een grondoppervlak van 4 meter. In de jaren 70 van de 20e eeuw stelde de fotograaf Herman Weisweiler bovendien ook nog vast dat de dom een geweldig astrologisch monument is. In zijn boek „Das Geheimnis Karls des Großen- Astronomie in Stein: Der Aachener Dom“ legt hij verbindingen tussen het oktogoon in Aken, de Duitse Externsteine en het Britse Stonehenge, die allen op de 51e breedtegraad liggen. Zo is het grondplan en de straal van het Akense oktogoon gelijk aan die van de heidense cultusplek in Stonehenge. Beiden vormen ze een oktogoon. Niet zo vreemd, want zijn beste vrienden waren Ieren en zijn chef- raadgever Alkuin was Angelsaksisch en astronoom. Zij moeten Stonehenge gekend hebben. Ook de maten van de Pyramide van Cheops zijn in de Dom terug te vinden. En daarnaast verschijnen al deze maten gespiegeld in het Lotharkruis in de Domschat. Dit alles zou door Karel de Grote geplant zijn om een monument te plaatsen voor de astrologische kennis in zijn tijd. Het was een soort astrologische klok. Zijn dienaren konden bijvoorbeeld het precieze tijdstip van het Paasfeest en daarmee de afloop van de rest van het jaar berekenen. Dit is ook tegenwoordig nog te zien. Op de dag van de Zomerzonnewende treffen de invallende zonnestralen de marmeren keizerstroon. Dit gebeurt bij zonsopgang, als de zon haar meest oostelijke punt bereikt. Op deze dag treffen de stralen ook het midden van de door Friedrich I Barbarossa geschonken kroonluchter. Op de dag van de Winterzonnewende vallen de stralen op het Christussymbool. Helaas bestaan de beide ramen waardoor het licht zou moeten invallen niet meer. In 1802 werd de dom op wens van Napoleon moederkerk van een groter bisdom. Dit bisdom wordt weer opgeheven na het vertrek van Napoleon en het toevallen van Aken aan Pruisen. In 1930 wordt het tweede Akens bisdom opgericht. Origineel in de dom is nu nog de troon van Karel de Grote, 20 antieke zuilen uit Italie, vier bronzen deuren, 8 bronzen hekken (van rond 800). Het gouden altaar (rond 1000), de door Friedrich I Barbarossa geschonken kroonluchter met een doorsnede van 4,20 meter, ontstaan in 1165, welke ook nog eens de maten van het hemelse Jeruzalem toont. En de bonte ramen in het schip uit 1414. Albrecht Dürer was in 1525 heel enthousiast over Aken, hij berichtte: „ Da hab ich gesehe alle herrlichen Köstlichkeiten, des gleichen keiner, der bei uns lebt, köstlicher Dinge gesehen hat“. Wolfsdeuren. De Karolingische Wolfsdeuren van het hoofdportaal van de Dom van Aken zijn iets bijzonders. Deze bronzen deuren herinneren aan Romeinse bronzen deuren en zijn niet alleen de eerste Middeleeuwse deuren, maar ook de eerste die gegoten zijn ten noorden van de Alpen. Ze werden gegoten te Aken. Elke deurvleugel is uit één stuk gegoten, de leeuwenkoppen zijn erop geklonken. De thans verdwenen ringen in de leeuwenkoppen speelden eertijds een rol bij de rechtsspraak. In de rechter leeuwenkop bevindt zich de zogenaamde duivelduim, een stut voor de ring die voortkomt uit de Domsage, waarbij de duivel het geld voor de bouw van de Dom zou hebben gegeven in ruil voor de eerste ziel die het godshuis betrad. Toen de Akenaren vervolgens een wolf de Dom binnenleiden en de Duivel diens ziel reeds had gegrepen sloeg hij woedend de deuren dicht waarbij zijn duim achterbleef (Naar: Olaf en Lisa Op den Kamp, "Eifelnatur". Stephany, 1984), tr. (1) met Himiltrudis. Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (2) met Desiderate van Lombardije1. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Hildegard (Houdiard) in de Vinzgouw1,3. Uit dit huwelijk 8 kinderen, tr. (4) met Fastrade van Franconie. Uit dit huwelijk 2 dochters, tr. (6) met Madelgard(Is). Uit dit huwelijk een dochter, tr. (7) met Reginopycrha (Regina) Jansen noemt haar Renina N . Uit dit huwelijk 2 zonen, tr. (8) met Sigrada. Uit dit huwelijk een zoon, relatie (9) met Adelindis. Uit deze relatie een zoon, tr. (10) met Nn . Uit dit huwelijk een dochter.

Aantekeningen bij Karel de Grote.
Karel de Grote (Duits: Karl der Große en Karl I von Franken; Frans en Engels Charlemagne; Latijn Carolus Magnus; Jupille, (waarschijnlijk) 2 april 742 - Aken, 28 janua ri 814) was van 771 tot aan zijn dood koning der Franken; daarbovenop werd hij in 800 tot keizer van het Westen gekroond. Karel was de zoon van P epijn de Korte en Bertrada van Laon bijgenaamd "Bertrada met de grote voe ten". Er zijn geen portretten van Karel bekend maar wij weten van zijn bi ograaf Einhard en omdat zijn skelet in Aken bewaard bleef dat hij met e en lengte van 1 meter en 93 centimeter bijzonder groot van stuk was. Kar el was rossig, droeg een snor en had een "vooruitstekende buik". Karel we rd in de 12e eeuw heiligverklaard maar wordt alleen in Aken vereerd.
Pepijn de Korte, de zoon van Karel Martel, was de eerste koning van het H uis der Karolingen, de dynastie die van 751 tot 987 zou heersen. Na de do od van Pepijn in 768 werd zijn koninkrijk verdeeld onder Karel en diens b roer Carloman. Carloman stierf op 5 december 771, waarna Karel koning we rd van het gehele Frankische rijk.
*.
Uitbreiding van zijn rijk.
In de in totaal 46 jaren van zijn heerschappij voerde Karel meer dan 50 o orlogen, wat voor een middeleeuwse vorst meer dan gemiddeld is. Zijn voor naamste vijanden waren de Saksen, de Friezen en de *.
Longobarden.
Wat als een strafexpeditie tegen de heidense Saksen en Friezen begon, we rd al gauw een uitgebreide veroverings- en geloofsoorlog die 32 jaar la ng zou aanslepen, tot aan de uiteindelijke onderwerping van dit oosteli jk buurvolk in het jaar 804. Tijdens deze Saksenoorlogen ontstond het kwa de gezegde van de "bekering met ijzeren tongen", waarmee de gedwongen ker stening met de zwaarden der Franken bedoeld werd. Hiertoe vaardigde Kar el een decreet uit, de Capitulatio de partibus Saxoniae, waarin voor het eerst in de westerse geschiedenis een gewelddadige bekeringspolitiek we rd bedreven. In 797 vaardigde Karel een nieuw decreet uit onder invloed v an zijn raadgever Alcuinus dat een ietwat zachtere bekeringspolitiek voor schreef. Dit decreet was de Capitulare Saxonum. In 782 kwam het tot het r oemruchte bloedbad van Verden, waar volgens niet volledig betrouwbare bro nnen 4500 Saksische opstandelingen onthoofd zouden zijn. In 785 bekeerde de hertog van de Saksen, Widukind, zich tot het christelijk geloof. Hierm ee waren de Saksen overwonnen.
Aan de oorlog tegen de tweede vijand, de Langobarden, ging een politiek c onflict vooraf: toen de usurpator Pepijn de Korte de laatste Merovingisc he koning had afgezet en in 756 door paus Stefanus tot koning der Frank en werd gezalfd, beloofde hij in ruil de kerkvorst alle gebieden te schen ken die hij op het Byzantijnse rijk zou veroveren. Dit is de zogenaamde P epijnse Schenking, hoewel de man in werkelijkheid nooit verder ging dan e en belofte. Concreet ging het om het Exarchaat van Ravenna (de exarch w as de Byzantijnse militaire bevelhebber in Italië), de Pentapolis (letter lijk De Vijf Steden, nl. Ancona, Fano, Pesaro, Rimini en Sinigaglia) en h et ducaat Rome (zo genoemd naar de dux, de Byzantijnse provinciegouverne ur in Italië). Toen dat gebied in 773 door de Langobardenkoning Desideri us ingenomen werd, riep paus Adrianus I in 773 Karel te hulp. Daarop ruk te de Frankenkoning naar Italië op, belegerde en veroverde er de Langobar dische hoofdstad Pavia, zette Desiderius af en vernieuwde de schenkingsbe lofte van zijn vader aan de paus. Het desbetreffende gebied tussen Rome en Ravenna stelde Karel expliciet onder Frankische bescherming. Op Paasd ag 774 trok hij Rome binnen en werd er als een keizer onthaald en geëer d. Met toestemming van de paus noemde Karel zich voortaan "koning der Fra nken en der Langobarden".
In 788 werd met Beieren het laatste stamhertogdom bij het Frankische ri jk ingelijfd. De opstandige hertog Tassilo III werd voorgoed onderworpe n, nadat hij tweemaal in opstand kwam tegen Karel. In 795-796 volgde de o nderwerping van het Avarenrijk (op de plaats van het huidige Kroatië, Tsj echië, Slowakije en West-Hongarije) aan de Oostgrens. In 810 moest Karel naar Friesland oprukken om daar de Deense Vikingen tot staan te brengen. In 811 dwong Karel de Denen het riviertje de Eider als oostgrens te aanva arden om zo de invallen van de Vikingen te voorkomen. En ook al bleef in 778 zijn veldtocht tegen de Moren in Spanje zonder groot gevolg, toch k on hij nog het gebied onmiddellijk ten zuiden van de Pyreneeën veroveren en het als de Spaanse Mark bij het Rijk voegen. Meteen was ook de opmars van de islam tot staan bracht. Hier vond zijn neef Roland de dood door de Basken. Door zijn oom Karel de Grote was hij belast met de verdedigi ng van de achterhoede. In een ravijn, die de Roncesvalles-Pas wordt genoe md, werd hij ingesloten. Hij blies op zijn hoorn, genaamd "Olifant" en sl oeg zijn zwaard "Indural" stuk op een steen. Olifant werd gehoord door Ka rel de Grote, maar zijn hulp kwam (net) te laat. In 792 werd er door Hish am I, de Emir van Córdoba opgeroepen tot een jihad tegen de Franken. De ze jihad vond plaats in 793 en werd verslagen door een neef van Karel in Orange.
Zo had Karel een groot gedeelte van het vroegere West-Romeinse Rijk (en g rote gebieden die erbuiten lagen) verenigd onder zijn heerschappij. Op h et toppunt van zijn macht heerste hij over een gebied dat reikte van de E lbe en de Oder tot aan de Pyreneeën, en zo uitgestrekt was dat het een ge duchte concurrent voor de wereldmacht Byzantium ging vormen. Wat ooit e en kleine Germaanse inplanting op vroeger Romeins territorium was, bleek nu Byzantiums gelijke als legitieme opvolger van het Romeinse rijk.
*.
Het kiezerrijk.
In 799 volgde een gebeurtenis die de politiek van Karel de Grote in nieu we banen zou leiden: in april van dat jaar stonden enkele vooraanstaande leden van de pauselijke curie tegen paus Leo III op en verdreven hem uit Rome. Over de achtergrond van deze zaak is niets bekend; vast staat alle en dat de vlucht Leo tot bij Karel in Paderborn voerde. Er bestaan welisw aar geen geschreven verslagen van het beraad tussen paus en koning, maar de uitkomst ervan is duidelijk: in zijn hoedanigheid van beschermheer v an Rome liet Karel de weggejaagde kerkvorst naar de Eeuwige Stad teruglei den om hem daar opnieuw in zijn waardigheid te bevestigen. De keizerkroni ng die zou volgen, moet van meet af aan in de overeenkomst opgenomen zi jn geweest. En dus trok Karel in 800 naar Rome, waar hij door het begeest erde volk en de paus bij de Sint-Pietersbasiliek werd ontvangen. In het b ijzijn van de Romeinse senaat, de bisschoppen, de abten en de edelen verh inderde de machtige Frankenkoning er vervolgens een synode die de aantijg ingen tegen Leo III diende op te helderen. Uiteindelijk moest de (gedwong en) bereidheid van de paus om een reinigingseed af te leggen volstaan om hem opnieuw volledig te rehabiliteren.
Op 25 december van het jaar 800 werd Karel door paus Leo III gekroond t ot keizer van het 'West-Romeinse Rijk', een titel die sinds 476 niet me er in West-Europa gebruikt was. Volgens de “Vita Leonis” (Het leven van L eo) zette Leo III op Kerstdag in Sint-Pieters eigenhandig de keizerskro on op Karels hoofd. Het hele gebeuren kan niet langer dan vijf minuten he bben geduurd; haar betekenis voor Europa is echter van een buitengewone d raagwijdte: van toen af aan droeg Karel de Grote naast zijn titels van ko ning der Franken en Longobarden, beschermheer en verdediger van de Kerk, patroon en behoeder van de christelijke plaatsen in het Heilige Land ook die van Imperator en Augustus van de Romeinen. Men moet er ongetwijfeld v an uitgaan dat hij zich niet zozeer als keizer der Romeinen dan wel keiz er over de Romeinen zag, als een christelijke wereldheerser van Frankisc he nationaliteit, in opvolging van Constantijn de Grote, die in 313 de ch ristenen vrijheid van godsdienst in het Romeinse Rijk had geschonken. De aanspraak steeg dus ver boven het feitelijke keizerschap uit.
Bij Eginhard, biograaf en tijdgenoot van Karel de Grote, luidt het: "Vand aar begaf Karel zich naar Rome, om orde op zaken te stellen in de Kerk. D at nam de hele winter in beslag. Bij deze gelegenheid verwierf hij de kei zers- en augustustitel, wat hem aanvankelijk zo tegenstond dat hij verkla arde de kerk op die feestelijke hoogdag nooit vrijwillig betreden te hebb en indien hij enig vermoeden had gehad van de bedoelingen van de paus". D at Karel inderdaad door de kroning verrast werd, is onwaarschijnlijk. To ch lijkt hij zich te hebben geërgerd aan de aard en de manier waarop het gebeurde; de uitroeping tot keizer door de paus demonstreerde immers een superioriteit van het pausdom over het keizerschap. En die ogenschijnlij ke superioriteit kwam niet met de werkelijkheid overeen, want het was de paus die op zijn zoektocht naar hulp bij de Frankische koning had aangekl opt. Niettemin kunnen we er van uitgaan dat hij zijn nieuwe waardigheid in de grond verwelkomde; ze verschafte Karel immers een goddelijke goedke uring van zijn daden.
Het zal ook wel kloppen dat Leo III bij Karel sterk op de keizerkroning h eeft aangedrongen. Het betekende immers dat hij onafhankelijker werd van de Oost-Romeinse keizer, die tot dan toe de officiële wereldlijke heers er over de gelovigen van het vroegere Romeinse West-Europa was geweest.
Hiermee ontstond wel het zogenaamde tweekeizersprobleem. Na de ondergang van het West-Romeinse Rijk had Byzantium als legitieme opvolger aanspra ak gemaakt op de universele erkenning van de door haar geërfde keizerstit el. Het Oost-Romeinse Rijk, verzwakt door interne strubbelingen (het icon oclasme) was echter toch niet sterk genoeg om zich te verweren; en bovend ien deed Karel in de periode daarna inspanningen in de richting van een v riendschappelijk vergelijk, zodat Byzantium in 812 met tegenzin officie el het Frankische keizerschap erkende.
Karel knoopte ook diplomatieke betrekkingen aan met de islamitische werel d, in de persoon van Haroen al-Rashid, kalief van Bagdad, van wie hij e en olifant ten geschenke kreeg.
*.
Politiek.
Om zijn rijk makkelijker te kunnen besturen voerde Karel de Grote een cen tralisatiepolitiek die tot uiting kwam in:.
• Het aanstellen van rondreizende ambtenaren (missi dominici of afgevaard igden van de heer, de koning), om de controle uit te oefenen op het grafe lijk bestuur;.
• Het uitvaardigen van algemene wetten; de capitularia, voor alle onderda nen van het Frankische rijk;.
• De veralgemening van de vazalliteit waarbij een vazal zijn bestuurlij ke en militaire diensten aanbood in ruil voor grond.
• De ontwikkeling van een soort eenheidscultuur om via missioneringswerk de banden tussen zijn onderdanen te vestigen of te versterken;.
• De introductie van het pond of livre (van het Latijn libra of weegschaa l) als standaardmaat voor zowel gewicht als geld. Deze standaard vond ing ang in een groot deel van Europa en raakte ook in Groot-Brittannië in geb ruik. Karel zette hiermee overigens de monetaire hervorming van zijn vad er voort.
• Het ontwikkelen van een hofcultuur, die zich spiegelde aan de Byzantijn se.
Het leenstelsel.
Karel maakte in zijn politiek systeem gebruik van de feodaliteit, waarb ij hij bijstand kreeg van de kroonvazallen, de achtervazallen en de achter- achtervazallen in ruil voor onderhoud en bescherming. De kroonvazallen zijn de enige leenmannen die rechtstreeks in dienst van de koning stonden.
De laagste in rang waren de graven, die voor Karel het plaatselijk bestu ur uitoefenden. Als ambtenaren bleven ze hem verantwoording schuldig en de functie was niet erfelijk. Door het verval van het centrale gezag zoud en deze plaatselijke bestuurders steeds meer macht en gezag aan zich trek ken, waardoor het systeem zich kon ontwikkelen - of ontaarden zo je wil - tot de middeleeuwse feodaliteit, die grotendeels tot in de Nieuwe Ti jd gehandhaafd bleef.
Feodaal is afgeleid van het Latijn feodum of leengoed; het is afgeleid v an een Germaans woord dat bezit betekende en verwant is met ons vee. Een vazal was een trouwe dienaar, gwas in het Germaans.
*.
Godsdienstig werk.
Het voornaamste streven van Karel de Grote was de christelijke godsdien st diep in het hart van zijn onderdanen te planten en deze tot grondslag van staat en maatschappij te maken.
Zowel zijn onderwijsbemoeiingen als zijn wetten (capitulariën) tonen dit overtuigend aan. Hij gaf voorschriften voor bisschoppen en priesters omtr ent hun plichten als zielzorgers; voor de leken omtrent het onderhouden v an kerkelijke wetten en godsdienstplichten. Koninklijke zendboden, gewoon lijk voorname leken en bisschoppen, werden regelmatig naar alle delen v an het rijk gezonden om over de uitvoering van de bepalingen te waken.
Ook met de zuiver leerstellige kwesties van de Kerk bemoeide hij zich en verschillende synoden werden op zijn last en in zijn tegenwoordigheid geh ouden. Op enkele daarvan bevorderde hij zelfs uitspraken of eisen die teg en de Algemene Concilies (bijvoorbeeld inzake de beeldenverering) en teg en de Pausen (zoals inzake het Filioque) ingingen.
Inmenging in kerkelijke aangelegenheden door een wereldlijk vorst was in Karels tijd gebruikelijk; met name zijn 'keizerlijke collega' in Constant inopel bemoeide zich intensief met de kerkelijke dogma's en theologie en in sommige gevallen stelde deze zelfs patriarchen aan of zette ze af als hem dit beter uit kwam. Staatkundige ideeën als scheiding van kerk en sta at kwamen pas zo'n duizend jaar later tot ontwikkeling, ten tijde van de Franse Revolutie van 1789.
*.
Cultureel beleid.
Op zijn reizen naar Italië had Karel de Grote een heel andere wereld ler en kennen; hij zag de monumenten van Rome en maakte in Ravenna kennis m et de verfijnde Byzantijnse cultuur. Dat alles wilde hij ook in het noord en introduceren, dus werden de kunst en de wetenschap bevorderd.
Hoewel zijn leven lang ongeletterd - hij en zijn opvolgers konden nauweli jks hun naam schrijven - was Karel bedreven in de rekenkunde en de sterre nkunde, en sprak hij verschillende talen. Zijn eigen taal -die men naar b elieven een Frankisch dialect van het Westgermaans of als een vroege vo rm van Oudnederlands mag beschouwen- was hij niet vergeten. Er is bijvoor beeld bekend dat hij volksverhalen in het Frankisch liet optekenen. Het b oek is echter verloren gegaan.
Omdat hij besefte dat regeren kennis vereiste, richtte hij scholen op, wa ar de zonen van de adel konden worden opgeleid voor de staatsdienst. De ze werkwijze heeft het niet lang volgehouden; de edelen waren veel meer g eïnteresseerd in bezit, wapens en paarden. Lange tijd waren het daarom in West-Europa enkel de geestelijken die het schrift beheersten; alles w at we uit deze periode kennen, komt uit hun pen en is daarom ook sterk do or hun inzichten gekleurd.
De vereenvoudiging van het Merovingische schrift, in de vorm van de veel beter leesbare Karolingische minuskel, legde de basis voor het schrift v an de Germaanse en Romaanse talen. Een prachtig resultaat hiervan is de C odex Aureus, een godsdienstig boek dat hij in een abdij liet vervaardigen .
Op architectonisch vlak realiseerde hij de kapel van zijn palts te Aken, een achthoekig bouwwerk dat lange tijd als inspiratiebron voor de bouw v an kerken heeft gediend. Naar verluidt zouden de zuilen en enkele stenen fragmenten uit Italië zijn aangevoerd.
Dit alles leidde tot de opleving van het culturele leven, de Karolingisc he Renaissance.
*.
Dood en opvolging.
Nadat Karel de Grote op 28 januari 814 was overleden, werd hij begraven in zijn eigen kapel te Aken, die de kern van de huidige kathedraal vorm t. Zijn nakomelingen worden Karolingen genoemd.
Zijn enige nog levende zoon, Lodewijk de Vrome volgde hem op, waardoor h et wederopgestane "West-Romeinse rijk" nog een generatie lang ongedeeld z ou blijven. Na Lodewijk de Vrome werd het rijk naar Frankisch recht ond er diens drie zonen verdeeld, waarmee ruwweg de basis werd gelegd voor w at later Frankrijk en het Heilige Roomse Rijk zouden worden. Om het Midde nrijk van Lotharius I die geen opvolger had, draaide en draait echter t ot in de 21e eeuw menig Europees conflict. Het was een constant gevecht t ussen de 'Romaanse' en 'Germaanse' cultuur in Vlaanderen, Elzas-Lotharing en en Noord-Italië.
In 1165 werd hij heilig verklaard door de aartsbisschop van Keulen en m et steun van tegenpaus Paschalis III, maar tegen de wil van paus Alexand er III. Zijn verering wordt gedoogd sinds 1176, maar is niet officieel er kend. Zijn feestdag is op 28 januari. Karel de Grote is de patroonheili ge van de leraren, de makelaars en tingieters.
*.
Stamvader.
Onder genealogen wordt, op rekenkundige gronden, wel eens beweerd dat vri jwel alle Europeanen van Karel de Grote zouden afstammen. Karel de Grote zou weliswaar vele kinderen hebben verwekt, doch daartegenover staat dat vele van zijn historisch betuigde afstammelingen slechts een beperkt nako melingsschap hebben gekend. Van de huidige Europese vorsten is bekend d at zij allen van Karel de Grote afstammen. Lord Mountbatten was trots op een zelfgemaakte stamboom die aantoonde dat hij, in de 35e generatie, v an de grote keizer afstamde. Ook Floris I van Holland is een afstammeli ng van Karel de Grote.
Huwelijk en kinderen.
Uit zijn huwelijk met Himiltrude:.
• Pepijn met de Bult.
Uit zijn huwelijk met Desiderata van Lombardije (755-): geen kinderen.
Uit zijn huwelijk met Hildegard (758-783) van Zwaben:.
• Pepijn (773-810), koning van Italië (heerste van 781 tot 810).
• Adaltrudis, abdis, gehuwd met graaf Bego van Parijs.
• Karel van Ingelheim (772-811), koning van Neustrië.
• Rotrudis (775-839), gehuwd met graaf Rorico van Maine.
• Bertha (775-825), gehuwd met Angilbert, abt van Sint-Riquier.
• Lodewijk de Vrome (778-841), koning van Aquitanië, keizer (heerste van 814 tot 840).
• Lotharius (780-).
Uit zijn huwelijk met Fastrade van Franconie:.
• Theodrada (785-), abdis van Argenteuil.
• Hiltrudis (787-).
Uit zijn huwelijk met Luitgarde van Alemanië: geen kinderen.
Uit zijn verhouding met Sigrada:.
• Rothaid (784-).
Uit zijn verhouding met Reginopycrha (770-):.
• Drogo (792-), bisschop van Metz, abt van Luxeuil.
• Hugo (794-844), abt.
Uit zijn verhouding met Adelinde:.
• Theodorik (807-819).
Uit zijn verhouding met Madelgardis:.
• Routhildis (807-), abdis van Faremoutiers.
*.
Karel als mens.
Zoveel macht en grootheid laat een strenge, onbuigzame heerser vermoeden, maar dit werd echter weerlegd door de karakterbeschrijving van Einhard. Einhard werd in 770 als zoon van een rijke grondbezitter geboren en was biograaf van Karel de Grote. Hij beschrijft Karel als een inschikkelijke, grootmoedige en tolerante persoon, die echter ook impulsief en overhaast handelde.
Hij was een imposante verschijning, want de grootte van de blonde reus (ca. 1,90m) werd ondersteund door een aanzienlijke buik en een opgeheven, rechte houding. Deze sterke, mannelijke kracht uitstralende mens, ten slotte verwekte hij 19 kinderen, verenigde alle kenmerken van een heerser in zich. Hij sprak naast zijn moedertaal (Frankisch) ook Latijn en Grieks. Bovendien ontwikkelde hij een Frankische grammatica en voerde samen met zijn adviseur Alkuin, een Angelsaksiër die in 735 als zoon van adellijke ouders werd geboren en Karels persoonlijke adviseur was, de algemene schoolopleiding in, waarbij geen onderscheid werd gemaakt tussen knechten en vrije mensen.
Ondanks zijn succes bleef Karel met beide benen op de grond. Zijn kleding verschilde niet veel van die van zijn volk. Van alcohol genoot hij met mate en formele banketten meed hij waar hij kon. Veel liever organiseerde hij zogenaamde „karolingische zaalavonden“, die echt gezellig en los waren, er werd veel en goed gegeten, gemusiceerd en gediscussieerd. Karel was sowieso niet afkerig van echt goed eten, tot ongenoegen van zijn artsen. Bij dergelijke gelegenheden bewees hij ook zijn familiegevoel, want tot de familie behoorde het volledige huishouden inclusief alle bedienden en adviseurs. A propos familie,.
dit was een bijzonder hoofdstuk volgens de huidige maatstaven. Zijn familieleven was zeer uitgesproken, hij overleefde vier echtgenotes en had talrijke onofficiële vrouwen, die destijds “Friedelfrauen” (concubines) werden genoemd. Op deze manier ontstonden 11 echtelijke en 8 buitenechtelijke kinderen. Karel hield ervan te baden in de warme bronnen. Dagelijks ging hij.
twee uur zwemmen en omdat hij zo buitengewoon sociaal was, baadden meestal honderden mensen samen met hem. Een andere voorliefde was de jacht. Vreemden en vrienden waren altijd welkom op Karels hof en hij spande zich steeds in om hen op gepaste wijze te ontvangen.
Kort voor zijn dood, Karel de Grote was 72 jaar, werd het bestuur van zijn rijk moeilijk. Opstanden en rebellie in het binnenland, bedreiging door Frankrijk en Denemarken. Na een jachtongeval kreeg Karel de Grote een borstvliesontsteking, waaraan hij op 28 januari 814 bezweek. Nog diezelfde dag werd hij in.
Aken in de paltskapel (huidige Dom) bijgezet.
*.
Referenties en bronnen:.
- www.aachen-tourist.de.
- C. Ilaender, Karl der Grosse (742-814), layline.de (1997).
- C. Lohmer, art. Karl I. der Grosse, in BBKL III (1992), pp. 1125-1130.
- K-H. Schreiber (ed.), art. Karl I. der Grosse, Genealogie-Mittelalter.de (2002).
- R.E. Sullivan , art. Charlemagne, in Encyclopedia Britannica. Online edition (2007).
- Afstammelingen van Karel de Grote.
- H.Carolus Magnus, keizer (HeiligenNet).
- Karel de Grote (Heiligen-3s).
- (en) Charlemagne (Patron Saint Index) Einhard, Vita Caroli Magni.


Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	ES NF Band I.1 Tafel 4, S807
3.	Afgeschermd, Wikipedia

tr. none
met

Janna Remeijer, geb. in 1852, ovl. (ongeveer 61 jaar oud) in 1913.

Uit deze relatie een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Geziena Gerhardina	*1885	Midwolda [Gr]				1	0

• Vader:
  Pieter Heikens, tr. none.

• Moeder:
  Antje Holtkamp.

tr. (resp. ongeveer 20 en ongeveer 21 jaar oud) te Bellingwolde [Gr] op zaterdag 4 aug 1906
met

Jantina Hillechiena Snijder, dr. van Jan Snijder en Antje Hilgenga, geb. te Bellingwolde [Gr] in 1885, ovl. (ongeveer 48 jaar oud) te Groningen [Gr] op dinsdag 20 jun 1933.

• Vader:
  Hindrik Tooren, zn. van Luitjen Tooren en Lukje Plat, geb. te Finsterwolde [Gr] in 1879, Boerenknecht, relatie.

• Moeder:
  Luktje Plat, dr. van Jogchem Plat en Jantje Venema, geb. te Finsterwolde [Gr] op maandag 13 feb 1882, Dienstmeid, ovl. (36 jaar oud) te Finsterwolde [Gr] op zaterdag 2 nov 1918, begr. te Finsterwolde [Gr].

tr. (beiden ongeveer 20 jaar oud) te Finsterwolde [Gr] op zaterdag 27 mei 1922
met

Hemmechien Kuil, geb. te Finsterwolde [Gr] circa 1902.

• Vader:
  Geert Bonder, relatie.

• Moeder:
  Wilhemina de Vries.

tr. (beiden 22 jaar oud) te Beerta [Gr]² op zaterdag 2 aug 1919² Luitjen en Zwaantje zijn 36 jaar getrouwd geweest bij het overlijden van Zwaantje²
met

Zwaantje Hillinga⁵, dr. van Eggo Hillinga en Harmanna Reit, geb. te Nieuw Beerta, Gem. Beerta⁵ op vrijdag 4 sep 1896^5,5, ovl. (58 jaar oud) te Beerta [Gr] op woensdag 27 jul 1955 Zij die de overledene de laatste eer wensen te bewijzen, werden verwacht op zaterdag 30 juli des namiddags om 14.00 uur aan het sterfhuis. In een advertentie worden de doktoren Burema en De Rook en de zuster Akkerman vo or de zorgvuldige behandeling tijdens de ziekte van Zwaantje Hillinga bed ankt⁴, begr. te Nieuw Beerta op zaterdag 30 jul 1955³.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Geert	*1919		†1920	Nieuw Beerta, Gem. Beerta	0	0	0

Bronnen:

1.	Genlias, Burgerlijke stand. Aktenummer: 31., S178
2.	BS Huwelijksregister Beerta, RHC GA (zaterdag 2 aug 1919 akte 31)
3.	Grafzerk, Rouwkaart en advertenties, S537
4.	Grafzerk. Grafzerk, Rouwkaart en advertenties, S538
5.	BS Geboorteregister Beerta, RHC GA, Collectie DTB (vrijdag 4 sep 1896 akte 115)

relatie
met

Lukje Plat, geb. te Finsterwolde [Gr] op maandag 13 feb 1882, Dienstmeid, ovl. (36 jaar oud) te Finsterwolde [Gr] op zaterdag 2 nov 1918, begr. te Finsterwolde [Gr].

Uit deze relatie een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Hindrik	*1879	Finsterwolde [Gr]				1	1

• Vader:
  Bonno Melcherts Huninga, zn. van Melchert Beerends Huninga en Trijntien (Trijntje) Wirtjes, geb. te Beerta [Gr] voor zondag 27 apr 1738 er is een melding dat Bonne reeds in 1708 zou zijn geboren; er is echter nergens geconstateerd dat dit juist zou kunnen zijn, ged. te Beerta [Gr] op zondag 27 apr 1738, woont Ekamperweg 33 Ekamp in 1765, ovl. (ongeveer 36 jaar oud) voor mrt 1775, relatie.

• Moeder:
  Talle Luitjes, geb. circa 1742, ovl. (minstens 30 jaar oud) na jul 1772, tr. (2) met Lammert Kornelis. Uit dit huwelijk geen kinderen.

bij zijn dood heeft hij drie kinderen
met

Anje Ebels (Anje Ebels, Eber) Roemeling^3,2, geb. te Finsterwolde [Gr] in 1776, ovl. (ongeveer 62 jaar oud) te Finsterwolde [Gr]³ op woensdag 17 jan 1838^3,3.

Uit dit huwelijk 3 kinderen, waaronder:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Weia Luitjens	*1806	Ganzedijk Finsterwolde	†1892	Ganzedijk Finsterwolde	86	1	1
2	Lammert Luitjens Luitjens	*1799	Ganzedijk Finsterwolde	†1883	Ganzedijk Finsterwolde	84	1	2

Bronnen:

1.	BS Overlijdensregister Finsterwolde, RHC GA (zondag 14 dec 1828 akte 39)
2.	BS Huwelijksregister Finsterwolde, RHC GA (vrijdag 13 jul 1838 akte 9)
3.	BS Overlijdensregister Finsterwolde, RHC GA (woensdag 17 jan 1838 akte 1)

• Vader:
  Ibeling Klooster, zn. van Albert Klooster en Albertje Schutte, geb. te Bellingwolde [Gr] op maandag 13 apr 1896, ovl. (93 jaar oud) op donderdag 13 jul 1989, relatie.

• Moeder:
  Riste van der Mark.

tr. none
met

Jan Harms.

Uit deze relatie een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Jacobjen		Heiligerlee [Gr]				1	4

• Vader:
  Pieter Jogchems Lingbeek, relatie.

• Moeder:
  Grietje Stoffen.

tr. (beiden 28 jaar oud) te Finsterwolde [Gr] op dinsdag 21 mei 1844
met

Derk Aaldriks Plat, zn. van Aaldrik Wessels Plat en Epke Derks Hekman, geb. op zondag 3 sep 1815, Boerenknecht, ovl. (72 jaar oud) te Finsterwolde [Gr] op vrijdag 23 mrt 1888.

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Epke	*1846	Finsterwolde [Gr]	†1853	Finsterwolde [Gr]	7	0	0
2	Jogchem	*1848	Finsterwolde [Gr]	†1929	Finsterwolde [Gr]	80	1	9
3	Grietje	*1853	Finsterwolde [Gr]	†1875	Finsterwolde [Gr]	22	0	0
4	Epke	*1857	Finsterwolde [Gr]	†1941	Uithuizermeeden [Gr]	83	1	0

relatie
met

Luitjen Tooren.

Uit deze relatie een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Hindrik	*1879	Finsterwolde [Gr]				1	1

• Vader:
  Jan Harms Dijk, relatie.

• Moeder:
  Freerke Harms Stel.

tr. (resp. 26 en 24 jaar oud) te Delfzijl [Gr] op zaterdag 29 jun 1850
met

Harm de Voogd, zn. van Niels Derks de Voogd en Geeske Wessels Plat, geb. te Midwolda [Gr] op vrijdag 30 sep 1825, Dagloner¹, ovl. (38 jaar oud) te Midwolda [Gr] op dinsdag 9 feb 1864.


Bronnen:

1.	Geneanet, S31

')}