Genealogie van NazatenDeVries en anderen
Abel Plas
Abel Plas.

relatie
met

Grietje Dijkema.


Abel Geerts
Abel Geerts, geb. te Wessinghuizen circa 1555, ovl. (ongeveer 73 jaar oud) te Vlagtwedde [Gr] in 1628 Overleden tussen 1628 en 1629.

tr. (resp. ongeveer 30 en ongeveer 25 jaar oud) te Vlagtwedde [Gr] circa 1585
met

Geeske Everts, dr. van Evert Everts en Rixte Nn, geb. te Wessinghuizen in 1560, ovl. (hoogstens 80 jaar oud) te Vlagtwedde [Gr] voor maandag 1 okt 1640.

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Wubbe*1585 Vlagtwedde [Gr] †1654 Vlagtwedde [Gr] 6911 
Jan*1590 Vlagtwedde [Gr]    
Geertken*1593 Vlagtwedde [Gr] †1647  54
Everhardus*1597 Vlagtwedde [Gr]    


Abel Tamminga
 
in
Genealogie van Abel Tamminga.
Genealogie van Rypert Ripperda.
Parenteel van Abel Tamminga.
Parenteel van Lubbert Lewe.
Parenteel van Rypert Ripperda.

Abel Tamminga, geb. in 1498, hoofdeling op de Tammingaborg, Bellingeweer, ovl. (ongeveer 51 jaar oud) te Hornhuizen [Gr] in 1549.



Aantekeningen bij Abel Tamminga.
Een ander geslacht dat zich in de 16e eeuw in de nabijheid van Winsum ves tigde, was de familie Tamminga. Al in de 14e eeuw bezaten de Tamminga’s v eel land in deze omgeving, maar zij woonden in Hornhuizen. Door huwelijk met een erfdochter Asinga verkregen zij in de tweede helft van de 15e ee uw ook de borg te Warffum. Tussen 1534 en 1542 komt Abel Tamminga als hoo fdeling te Winsum voor. In die tijd was de familie in processen verwikke ld met neef Geert Lewe over het bezit van de borg te Hornhuizen.
Nadat deze juridische strijd in het voordeel van de familie was beslech t, betrok Abel Tamminga de voorvaderlijke borg te Hornhuizen weer. Hij wo onde vermoedelijk niet op de (latere) Tammingaborg te Bellingeweer, want hij wordt expliciet hoofdeling te Winsum genoemd. Hij was gehuwd met een zuster van Focke Ripperda, die toen hoofdeling te Winsum was, en woonde d aarom mogelijk op Ripperda-goederen. De eerste Tamminga te Bellingeweer w as Allert Tamminga, die onder andere in 1563 als hoofdeling te Bellingewe er voorkomt. Van eerdere bewoners van de borg is niets bekend.
De Tammingaborg is een borg bij Bellingeweer. De borg heeft ook bekend gestaan als het Huis te Bellingeweer. De borg wordt voor het eerst genoemd rond 1400 als deze bewoond wordt door Onno Tamminga. Tot in de 18e eeuw blijft het huis in bezit van een Tamminga. Bekend is dat vanaf 1732 de latere dichteres Clara van Sytzama met haar vader en stiefmoeder Geertruida Foek van Burmania het huis bewoont.
De eigenlijke borg is in 1820 gesloopt. Ter plaatse is een groot herenhuis gebouwd. Het borgterrein wordt uiteindelijk opgenomen in het uitbreidingsplan van Winsum en bebouwd met huizen. De borgstee en de gedeeltelijk gedempte binnengracht zijn daarbij gespaard gebleven.
Tijdens renovatiewerkzaamheden aan hertenkamp ‘De Borgstee’ in het najaar van 1999 heeft de werkgroep Archeologie van de Historische Vereniging Winsum-Obergum talrijke bijzondere vondsten gedaan.

'De Borg of 't Huis tot Bellingeweer. De heer F.O. van Sijtzama'. De afbeelding betreft
een uitsnede uit de kaart van Theodorus Beckeringh (1712-1790) uit 1781. Van
Beckeringh is een afzonderlijk artikel op www.nazatendevries.nl.ae (of.tk) te vinden
onder 'Artikels'.

relatie
met

Hille Ripperda, dr. van Pieter I Ripperda van Winsum en Johanna Rengers Schaffer, geb. circa 1505.

Uit deze relatie 2 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Anna  †1604   
Onno*1535  †1580 Frankrijk [Ge] 45


Dossier:


Abel Onsta
in
Genealogie van Abel Tamminga.
Genealogie van Folckermarus (Folcmar) Onsatha.
Genealogie van Johan Rengers.
Parenteel van Abel Tamminga.
Parenteel van Johan Rengers.
Parenteel van Lubbert Lewe.

Abel Onsta1, geb. voor 1512, jonker en hoveling te Sauwerd [Gr], ovl. (minstens 46 jaar oud) te Sauwerd [Gr] in 1558.


Aantekeningen bij Abel Onsta.

Abel Onsta, jonker van Sauwerd.
De oudste zoon Abel Onsta volgt zijn vader op als jonker en hoveling te Sauwerd en Leens. Hij is in 1512 getrouwd met Anna Tamminga, een dochter van Allert Tamminga en Gese Coenders. Abel Onsta heeft weer moeilijkheden over de Herathemagoederen, evenals zijn gelijknamige grootvader; hij heeft namelijk meningsverschil over de vergeving van de prebende van het Maria-altaar in de kerk te Eenrum, afkomstig van Herathema, met de pastoor van de Akerk, Reyner Broeylls, in 1530.

Doordat de Onsta' s steeds weer heerden, waaraan redgerrechten verbonden zijn, gekocht hebben, of ook wel redgerrechten los van de heerd, is het hun eindelijk gelukt alle redgerrechten van Leens in handen te krijgen, en in 1544 is Leens een staande rechtstoel geworden. Een oorkonde van 20 november 1544 spreekt er van. Het is een 'scheijtbrieff bij wijlen Claes Cater en Edzart Rengers, tusschen Abel en Hidde Onsta wegens scheijdinge der rechten in en buyten die Marne gemaeckt in dat jaar 1544, op avont praesentationis Mariae Virginis'. Hierin leest men: 'Onsta rechtingen worden bevonden in de Marna als Warffhuijsen 3, Leens 12 recht schappen continue, Ulrum 3, Vierhuisen 1,' "Onsta Rechtingen worden bevonden buijten die Marne als Adorp 2, Sauwerd 2, Obergum 8, Eendrum 4, Baffelo 1, Rasquert 1, Bedum 1, Elderhysen 2, Noordwolde 3, Suydwolde 1'. Verder lezen we in 't Overlijdt Tjassens:.
'Extract uyt T. Popkensboeck. Toe Wehe hebben de Onstemans alle wege Ao 45 (alle rechtingen) beginde Aepko Onsta de Rechtingen in de Marne en Hidde Onsta erffgenaemen buijten de Marne, soo waer de Onstemans die vallen de naaste 6 jaaren.'.
Abel Onsta overlijdt in 1558, zijn vrouw in 1570.
In 1894 vindt men bij een opgraving een zware gebeeldhouwde grafsteen met een lengte van 2.36 meter en een breedte van 1.17 meter. De steen is gemaakt van leisteen, waarop in gotische stijl de wapens van Onsta en enkele andere geslachten. Op een geslingerde banderol staat: 'Anno MCCCCLXXXIII starf Abel Onsta op S. Cecilieavët'. Het blijkt dus de grafsteen van Abel Onsta te zijn. De steen lag ruim een voet onder de grond op het voormalige kerkhof van Sauwerd verstopt.

tr.
met

Anna Tamminga, dr. van Allart Tamminga en Gesina Coenders, ovl. in 1570.

Aantekeningen bij Jonker Abel Onsta en Anna Tamminga

Feith vermeldt slechts twee kinderen en schrijft: 'Telke Onsta een dogter van Scholte de Bever'. Wat hiermee precies wordt bedoeld blijft onduidelijk.

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Aepco*1516  †1564 Emden, Ost-Friesland, Dld. 48
Hiddo  †1536 Provence [Fra]  
Aldert  †1536 Provence [Fra]  
Eylcke     



Bronnen:
1.Groninger Volksalmanak 1895, Erven B. van der Kamp, Groningen [Gr], 1894 (blz. 204)
2.Nobiliarium Groninganum van Wilhelm Coenders van Helpen, Boek, M.H.O. Feith, Genealogisch-Heraldisch Archief, Den Haag [Zh], 1886 (blz. 4)

Abel Coenders van Helpen
 
in
Genealogie van Bernard Coenders.
Parenteel van Bernard Coenders.

Abel Coenders van Helpen, geb. in 1564, burgemeester te Groningen [Gr] circa 1603, ovl. (ongeveer 65 jaar oud) in 1629.



Aantekeningen bij Abel Coenders van Helpen.
Abel Coenders van Helpen gaat omstreeks 1580 met zijn calvinistische familie in ballingschap en studeert in Bremen, Marlburg en Heidelberg. Tijdens zijn loopbaan na de Reductie vervult hij vele functies, onder meer als raadsheer, lid van de Raad van State en van de Staten Generaal en burgemeester van de stad. Hij vervult tevens vijf termen als Curator van de Hogeschool. Op 18 aug. 1615 schenkt hij een Atlas van Mercator aan de Groningse Academiebibliotheek. Dit boek is niet meer in het bezit van de bibliotheek.

Abel Counders van Helpen bezit in 1671 een huis gelegen aan de Voorstraat 35 te Franeker. Hij is een neef van de vorige eigenaresse Sofia van Vervou. Abel heeft waarschijnlijk nooit zelf in het huis gewoond, maar verhuurt het Martenahuis o.a. aan prof. Campegius Vitringa en Anna Maria van Schurman.
Het is een voorbeeld van een echte Friese adellijke stadstins, een versterkt stadhuis met een toren en geheel uit baksteen opgetrokken. Het oorspronkelijk huis dateert uit 1498 en in de 18e eeuw zijn er wijzigingen aangebracht. De tuin is van oorsprong rechtlijnig aangelegd en in 1830, waarschijnlijk door de tuinarchitect Lucas Pieters Roodbaard, omgevormd tot een landschapstuin. De tuin komt vooral tussen maart en mei tot leven door de vele soorten stinzenplanten zoals bostulp, vogelmelk en anderen zoals aronskelk. Momenteel is het in gebruik als gemeentehuis.

relatie
met

Teteke (Titia) van Vervou, dr. van Johan van Vervou en Anna Maria van der Mark.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Berend Coenders*1601 Groningen [Gr] †1678 Kopenhagen, Denemarken 77



Bronnen:
1.Nobiliarium Groninganum van Wilhelm Coenders van Helpen, Boek, M.H.O. Feith, Genealogisch-Heraldisch Archief, Den Haag [Zh], 1886 (blz. 11)

Dossier:


Nn Nn
Nn Nn.

tr.
met

Hidde Onsta, zn. van Eylko Onsta Verhildema Aylko Verhilderma (1398) is waarschijnlijk dezelfde als Aylko Onsta (1405-1420) en NN Nn, geb. voor 1400, proost en redger te Leens [Gr], Ingeschreven als student te Keulen op vrijdag 3 jan 1530, ovl. (minstens 49 jaar oud) na 1449.


Aantekeningen bij Hidde Onsta.

Hidde Onsta, redger van Leens.
Hidde Onsta heeft al in 1407 de halve proosdij van Leens gekocht en wordt daardoor proost. Evenals zijn vader koopt hij land en heerlijke rechten in de Marne. In 1445 vindt er een scheiding plaats van huizen, landen, heerlijkheden en gerechtigheden tussen Hiddeke en Evert Sickinge enerzijds en Abeke en Hidde Onsta anderzijds, wat wijst op familieverband. In 1449 heeft Hidde Onsta moeilijkheden met de kerkvoogden van Ulrum over de vererving van een boerderij.
Het Nobilarium Groninganum noemt in 1427 een Bauwe Onsta, Hiddezoon, proost. Of Hidde niet zijn hele leven proost geweest is en Bauwe hem opgevolgd is, of dat Bauwe de andere helft van de proosdij gekocht heeft, weten we niet.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Abel*1415  †1483 Sauwerd [Gr] 68


Abel Ockens
Abel Ockens.

relatie
met

Harmke Geerts.

Uit deze relatie een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Fenna*1722     


Abel Coenders Helpen
in
Genealogie van Abel Tamminga.
Parenteel van Abel Tamminga.
Parenteel van Lubbert Lewe.
Parenteel van Rypert Ripperda.

Abel Coenders Helpen, geb. te Marum [Gr] op zaterdag 8 aug 1564, burgemeester te Groningen [Gr], ovl. (64 jaar oud) op donderdag 11 jan 1629.


Aantekeningen bij Abel Coenders Helpen.
Abel Coenders heeft in 1616 de borg Ewsum gekocht van Caspar van Ewsum. A bel laat in 1628 weer gebrandschilderde ramen aanbrengen. Hij overlijdt in 1629, zijn vrouw Teteke Entens in 1649. Hun enige dochter Anna is ko rt voor haar vader overleden in 1628. Anna is getrouwd met Evert Lewe op Asinga te Ulrum. Bij de boedelscheiding van 1630 verkrijgt deze als wettige voogd over zijn vier kinderen onder meer de borgen Ewsum en Asinga of Emda. Teteke krijgt het door haar zelf bewoonde huis in de Boteringestraat te Groningen.

tr. (resp. ongeveer 32 en ongeveer 33 jaar oud) in 1597
met

Teteke Entens, dr. van Meyo Entens en Bauwe Enyens, geb. in 1564, ovl. (ongeveer 85 jaar oud) in 1649.

Aantekeningen bij Abel Coenders Helpen en Teteke Entens

Abel Coenders heeft in 1616 de borg Ewsum gekocht van Caspar van Ewsum. A bel laat in 1628 weer gebrandschilderde ramen aanbrengen. Hij overlijdt in 1629, zijn vrouw Teteke Entens in 1649. Hun enige dochter Anna is ko rt voor haar vader overleden in 1628. Anna is getrouwd met Evert Lewe op Asinga te Ulrum. Bij de boedelscheiding van 1630 verkrijgt deze als wetti ge voogd over zijn vier kinderen onder meer de borgen Ewsum en Asinga of Emda. Teteke krijgt het door haar zelf bewoonde huis in de Boteringestra at te Groningen.

Uit dit huwelijk 2 dochters:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Anna*1599  †1628  29
Eijlcke*1599  †1633  34


Abel Coenders Lewe van Asinga
in
Genealogie van Lubbert Lewe.
Parenteel van Abel Tamminga.
Parenteel van Lubbert Lewe.
Parenteel van Rypert Ripperda.

Abel Coenders Lewe van Asinga, geb. circa 1623, Verslag Hij erft de Borgen Asinga te Ulrum en Panser te Vierhuizen van zijn vader , ovl. (ongeveer 41 jaar oud) in 1664.

  • Vader:
    Evert Lewe Tho Asinge en Ewsum, zn. van Johan Joost Lewe en Anna Ewerts Lewe Tho Asinga, geb. te Ulrum [Gr] in 1590, burgemeester, lid der Staten Generaal tussen 1620 en jan 621 , lid Gedeputeerde Staten te Groningen [Gr] in 1628, ovl. (ongeveer 51 jaar oud) te Winsum hij verdrinkt in het Zijldiep op zondag 15 sep 1641, tr. (resp. ongeveer 29 en ongeveer 20 jaar oud) in 1619.
 
  • Moeder:
    Anna Coenders van Helpen, dr. van Abel Coenders Helpen en Teteke Entens, geb. in 1599, ovl. (ongeveer 29 jaar oud) in 1628.
 

tr. (ongeveer 24 jaar oud) in 1647
met

Elisabeth Hooftman (Eickelberg), ovl. in 1686.

Uit dit huwelijk 2 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Anna Petronella Coenders*1648  †1686  38
Evert Coenders Lewe  †1685   


Abel Coenders van Helpen van Vervou
in
Genealogie van Bernard Coenders.
Genealogie van Lubbert Lewe.
Parenteel van Bernard Coenders.
Parenteel van Lubbert Lewe.
Parenteel van Rypert Ripperda.

Abel Coenders van Helpen van Vervou, geb. te Groningen [Gr] op woensdag 15 sep 1627, ged. te Groningen [Gr] op woensdag 16 jun 1627, jonker en hoofdeling van Sauwerd en Fraam, heer van Fraam te Huizinge [Gr], ovl. (ongeveer 60 jaar oud) circa 1688.

  • Vader:
    Berend Coenders (Bernhard(us)) Van Helpen, zn. van Abel Coenders van Helpen en Teteke (Titia) van Vervou, geb. te Groningen [Gr] in 1601, heer tot Fraem, Huisinghe en Moercappel, heer van Faan, Sartingeehuizen, Menkeweer, enz, president van de Ommelanden, gecommitteerde voor Groningen in de Generaliteitskamer, herhaaldelijk afgevaardigde ter Staten-Generaal, herhaaldelijk naar Frankrijk en is erg Fransgezind, ridder in de Orde van St Michiel voor 1624, gevolmachtigd gezant der Staten aan het Hof van Denemarken in 1639, gevolmachtigd gezant der Staten aan het Hof van Zweden in 1677, ovl. (ongeveer 77 jaar oud) te Kopenhagen, Denemarken in jan 1678, tr. (resp. ongeveer 23 en ongeveer 24 jaar oud) op donderdag 14 nov 1624.
 

tr. (resp. 21 en ongeveer 24 jaar oud) te Groningen [Gr] op maandag 26 apr 1649
met

Bieuwe (Bywe) Lewe, dr. van Joost Lewe en Harmtje Ompteda, geb. circa 1625, erfdochter van Onnema, ovl. (hoogstens 55 jaar oud) voor 1680.

Uit dit huwelijk 2 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Joost*1658 Groningen [Gr] †1700  41
Aafien*1652 Groningen [Gr]    


Nn
Nn .

tr.
met

Litufried I van Tours, zn. van Hugo van Tours en Ava van Tours Ook: Van Orléans.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Ava*840     


Abel Jans Ruibing
Abel Jans Ruibing, geb. in 1796, Kastelein, ovl. (ongeveer 62 jaar oud) in 1858.

tr. none
met

Grietje van Dijk.

Uit deze relatie een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Wijke*1832 Winschoten [Gr]    


Abel Onsta Van Sauwerd
in
Genealogie van Folckermarus (Folcmar) Onsatha.

Abel Onsta Van Sauwerd, geb. circa 1415, hoofdeling te Sauwerd [Gr], hoofdeling te Wetsinge [Gr], hoofdeling te Leens [Gr], heeft ook bezittingen te Sauwerd [Gr], ovl. (ongeveer 68 jaar oud) op woensdag 21 nov 1483, begr. te Sauwerd [Gr].


Aantekeningen bij Abel Onsta Van Sauwerd.

Een andere zoon van Hidde, Abel Onsta, is als 'olde Abel Onsta' zeer bekend geworden en is ook proost geweest. Hij is getrouwd met Hille Jarges, en het echtpaar woont op de borg te Sauwerd. Wie van de verdere familie op Verhildersum woont, is niet bekend, maar 'olde Abel Onsta' is hoofdeling te Sauwerd, Wetsinge en Leens. Veelanderijen en heerlijke rechten heeft ook hij er in de Marne bij gekocht. In 1425 verwisselt hij landen en gerechtigheden met Johan en Pieter Sickinge, uit Groningen. Met de stad Groningen heeft hij moeilijkheden over de Herathemagoederen te Eenrum, die door de Stad zijn aangekocht, maar waarop hij als familie rechten laat gelden. In 1456 sluit hij hierover een overeenkomst met de Stad, ten overstaan van de gemeene (gemeen-schappelijke) rechters van 't Halfambt. Al eerder hebben de Onsta's echter rechten in Eenrum; de klauwbrief van Eenrum van 1430 begint met de woorden: 'Wij Abel Onsta, Hidde Onsta, Jarich ter Borch, Gherardus Herathema, Poepke Herathema .. , enz.'. Het zijn machtige heren, de Onsta's!.
Als eigenaar van de edele heerd Trijflijaet te Katmis bij Holwierde, stelt Abel Onsta in 1464 de klauwbrief van Oosterwijtwerd mee op. In 't zelfde jaar stellen de prelaten, hoofden en zijlrechters van het Winsumer zijlvest, waaronder Abel Onsta als 'hoeve1ing thoe Ubbega', verschillende rechtsbepalingen vast voor het zijlvest (waterschap).

Abel Onsta overlijdt 21 november 1483 en wordt begraven op het koor van de kerk te Sauwerd, in de familiegrafkelder. Een mooie zandstenen zerk, waarop zijn naam en de familiewapens zijn uitgehouwen, wordt thans in het Groninger museum bewaard, daar de kerk te Sauwerd in 1840 afgebroken is. Zijn vrouw Hille Jarges overlijdt 10 augustus 1499, nadat ze in 1498 een testament heeft gemaakt, waarbij ze aan de priesters van de Sint Martini- en van de Sint Walburgkerk enige eeuwige renten heeft vermaakt.

woont op de borg te Sauwerd
met

Hille (Hidde) Jargers, geb. circa 1415, ovl. (ongeveer 84 jaar oud) op donderdag 10 aug 1499 In 1498 vermaakt ze in een testament aan de priesters van de St. Martini en van de St. Walburgkerk enige eeuwige renten.

Aantekeningen bij Abel Onsta Van Sauwerd en Hille Jargers

Het echtpaar woont op de borg te Sauwerd. Of er inderdaad zes kinderen uit dit huwelijk zijn ontsproten is onduidelijk. Feith spreekt over 2 zoons en 3 dochters, terwijl ook de namen niet altijd overeenkomen.

Uit dit huwelijk 6 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Frouke*1445  †1477 Farmsum [Gr] 32
Jonker Eylco  †1521   
Hille*1444 Sauwerd [Gr]    
Hiddo     
Ida     
Haike     


Abela Tjaerda van Starkenborgh
Abela Tjaerda van Starkenborgh.

relatie
met

Jacob Heckman.

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Bernhardt  †1674   


Abelcke Wildricks
Abelcke (Abele) Wildricks (Wildriks), geb. te Weiwerd, Gem. Delfzijl in 1566, ovl. (hoogstens 74 jaar oud) voor woensdag 1 feb 1640 (1637, na 27 jul 1638 (di)) In ieder geval overleden tussen 01-02-1637 en 16401.

tr. (hoogstens 43 jaar oud) (1) voor 1609 - Gehuwd voor 1609 met Abelcke Wildricks †1637/1640 (:Jochum and Abel cke had 5 children: Hewo, Aylcke, Haycke, Bontke, and Ickien [Jochums]
met

Jochum Tonckens, zn. van Tonko Hewens Heeuwens en Wye Joachims, ovl. voor zaterdag 24 jan 1615 (24 jan 1616 (zo)).

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Hewo     
Eckien     
Bontke*1613  †1660  47
Haike  †1664   

tr. (hoogstens 51 jaar oud) (2) te Scheemda [Gr] voor zaterdag 15 apr 1617
met

Luwert Boelens.

Uit dit huwelijk 3 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Eelcke     
Foske     
Wildrick     



Bronnen:
1.De Nederlandse Leeuw (O.D.J.Roemeling); 104:256 (1987), S640
2.Gruoninga, S620
3.NGV-Bbs, S749


Maurilion Nn
Maurilion Nn1, geb. circa 5101,1,1,
Bisschop van te Cahors [Fra] tot 580,
Cahors (Occitaans: Caors) is een Franse gemeente en de hoofdstad (préfecture) van het departement Lot.

De stad ligt in een meander van de rivier de Lot en is bijna volledig omgeven door water. De ligging is uniek: op een gelijke afstand van de Atlantische Oceaan, de Middellandse Zee en de Pyreneeën. De inwoners van de stad heten Cadurciens (vroeger: Cahorsins).

Vandaag is de stad vooral bekend als het centrum van de beroemde AOC wijn en als toeristische trekpleister.
*
Geschiedenis
De bewoning van deze plek gaat dan ook al lang terug, getuige ook de resten van de brug die de Romeinen bij de stad over de Lot heen gebouwde hebben. De stad is in de loop van de eeuwen meermaals inzet van conflicten geweest tussen elkaar bevechtende koningen. Daarnaast is de macht in de stad een continu steekspel geweest tussen de bisschoppen, de consuls en de drosten.

Het totale gebrek aan producten uit de streek (de enige producten die de streek produceerde waren wijn en wol) was één van de redenen waarom de bewoners van Cahors zich tot handelaren ontwikkelden. Net als bijvoorbeeld de inwoners van Figeac. Cahors lag op de route van het noorden naar het zuiden (het Middellandse Zee gebied). De Cahorsins ontwikkelden zich met name in de 12e en 13e eeuw tot succesvolle handelaren en verspreidden zich via Montpellier tot in heel Italië en via La Rochelle tot in Engeland en de Nederlanden.

In het Frans staat het woord Cahorsin nog voor een woekeraar, iemand die woekerrentes berekent maar geen Italiaan (lombard) is en geen jood is. De handelaren van Cahors hebben een substantieel deel van hun vermogen opgebouwd door bank-activiteiten en door het verstrekken van leningen.

In de 13e en 14e eeuw ontwikkelt Cahors zich snel door handel en bankieren. De macht van de handelaren uit zich in de rijkdom van de huizen. De rijke huizen in Cahors zijn voor een groot deel opgebouwd uit baksteen, de arcades en de gebeeldhouwde delen zijn in natuursteen uitgevoerd. In 1345 wordt de muur afgemaakt die de hele meander van de rivier afsluit. De stad was daarvoor omgeven door de Lot en een muur met slotgracht op de plaats waar nu de boulevard Gambetta loopt. Over de Lot was er altijd al de “Pont Vieux”, nog uit de Romeinse tijd, die de noord-zuid route met zijn vijf verdedigingstorens bewaakte. Eind 13e eeuw wordt de “Pont Neuf” naar het oosten gebouwd en in de 14e eeuw wordt de westelijke “Pont Valentré” gebouwd. De laatste is nog steeds in volle glorie te aanschouwen, met zijn zes bogen en drie versterkte torens.

Aan het einde van de 13e eeuw zorgen onder meer de conflicten tussen de Franse koning en de Plantagenets, plus het onvermogen van de Cadurciens om zich aan de veranderende concurrentieverhoudingen aan te passen voor een sterk verminderende rol van Cahors in de economie. Een opleving komt deels wanneer paus Johannes XXII, afkomstig uit Cahors, er in de 14e eeuw voor zorgt dat er een karthuizer klooster in de stad komt, dat de stad een universiteit kreeg, en dat er een aanvang gemaakt werd met allerlei werken (molens, stuwdammen etc.) in en bij de Lot. Dit levert de basis op voor het vestigen van industrie en werkplaatsen in de stad, de basis voor vernieuwde economische activiteiten.

De handel verdwijnt uit Cahors, er is ook te weinig basis daarvoor in de omliggende gebieden. De bankiers blijven, zij het dat ze nu wel tegen de Lombards op moeten concurreren, met name de leningen tegen een onderpand blijven hun werkterrein. In de architectuur in de stad is te zien dat er nog voldoende verdiend wordt, een eigen stijl met veel bloemmotieven is terug te vinden in de versieringen van bijvoorbeeld het Maison Henri IV (of Hôtel de Roaldès) en het collège Pélegry. In de bebouwing van de 16e eeuw is met name de Italiaanse invloed te herkennen, in de 17e eeuw gevolgd door de barok (b.v. maison Dolive).

In de 19e eeuw ondergaat de stad een grote wijziging, het oude verdedigingswerk dwars door de stad wordt gesloopt en wordt de boulevard Gambetta, de centrale as. Aan de overkant van de oude stad wordt er fors gesloopt en worden een serie van grote bouwwerken gerealiseerd, onder meer het Hôtel de ville (1837-1847), het theater (1832-1842), het paleis van justitie (1857) en de bibliotheek (1890).
*
Bezienswaardigheden
Pont ValentréDe oude binnenstad van Cahors is voor een groot deel bewaard gebleven. Het deel van de stad tussen de Boulevard Gambetta (de winkelstraat midden door de stad) en de Lot is het bekijken waard. In dat deel liggen onder meer:
- de kathedraal (Cathédrale Saint-Etienne)
De kathedraal is een monumentaal bouwwerk, opgebouwd uit diverse onderdelen uit verschillende tijdperken. Het is dan ook een verzameling van allerlei verschillende bouwstijlen van de 11e tot de 17e eeuw. Het schip is afkomstig van het oude deel in Romaanse stijl, dat in 1120 gebouwd is. De apsis waaraan in de 12e eeuw begonnen is maar die tussen 1285 en 1293 herbouwd is, is gebouwd in de gotische stijl. In het begin van de 14e eeuw is de oostelijk kant van de kerk vernieuwd na het slopen van de aanpalende huizen. In de 15e en 16e eeuw is aan de binnenkant van de kerk verbouwd, met name in de kapellen. In die tijd wordt ook het klooster gebouwd, dat een uitbundig voorbeeld is van de gotiek.
- La Chantrerie, een van de mooiste monumenten in de oude stad, nu een expositieruimte.
- Église Saint-Barthélémy
In de 13e eeuw heette de kerk Saint-Etienne de Soubiroux (Sancti Stephani de Superioribus, of wel Sint-stephanus de hoogste) om hem te onderscheden van de kathedraal Saint Etienne.
In de andere delen van de stad is ook nog genoeg te bekijken:
- de Pont Valentré
Deze brug is een schoolvoorbeeld van een middeleeuwse vestingbrug. De torens moesten de toegang tot de stad verdedigen. Het bouwen van de brug heeft 70 jaar geduurd, daar is ook de mythe van de duivel ontstaan. De bouwmeester van de brug zou zijn ziel aan de duivel verkocht hebben, maar met een list daar vanaf hebben proberen te komen. Als represaille brak de duivel elke nacht af wat er de dag ervoor aan de centrale toren toegevoegd was. Bij de restauratie in de 19e eeuw is daarom een duivel in de toren toegevoegd.
- Museum Henri Martin
Het museum zit in het voormalige bisschoppelijke paleis. De vaste collectie is met name werk van Henri Martin (1860-1943), maar er worden daarnaast ook allerlei exposities van moderne kunstenaars die een band met de Lot hebben gehouden.
*
Bekende inwoners
- Jacques Duèze, in 1316 gekozen tot Paus Johannes XXII.
- Clément Marot, Frans schrijver-dichter in de 16e eeuw
- Olivier de Magny, Frans dichter uit de 16e eeuw
- Léon Gambetta, Frans politicus in de tijd van de Frans-Duitse oorlog in 1870.
Ovl. (Ongeveer 70 jaar oud) in 5801,1.

tr.
met

Nn , dr. van Baderik van Thüringen en Nn.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Nn     



Bronnen:
1.Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen


Abele Onsta
in
Genealogie van Folckermarus (Folcmar) Onsatha.
Parenteel van Abel Tamminga.
Parenteel van Ewe Ewesma.
Parenteel van Johan Rengers.
Parenteel van Lubbert Lewe.

Abele Onsta.


Aantekeningen bij Abele Onsta.
In een akte van twee jaar later, van 1587, vindt men het gemeenschappelijk land van.
Aepco Onsta en Gela van Ewsum verdeeld onder de drie zusters: Oede Onsta tho Oldersum, met haar man Caspar van der Wenghe, Hidde Onsta getrouwd met Ludolf Tjarda van Starkenborgh (4) en Abele Onsta getrouwd met Albert van Starkenborgh, een neef van Ludolf. Laatstgenoemden krijgen o.a. 'datt huesz Wetsinge mitt die vervallen Schathuisen' . Eerstgenoemden krijgen o.a.: 'ene heertt landes tho Wetsinge, genoempt Valkum, groctt sijnde 123 grasen.'.

  • Vader:
    Aepco (Abeke, Aepko) Onsta, zn. van Abel Onsta en Anna Tamminga, geb. circa 1516, ritmeester, ovl. (ongeveer 48 jaar oud) te Emden, Ost-Friesland, Dld. op dinsdag 28 apr 1564, begr. te Wetsinge Bij Adorp in 1564, relatie.
 

relatie
met

Albert Tjarda van Starkenborgh.


Aantekeningen bij Albert Tjarda van Starkenborgh.
Albert is een neef van Ludolf Tjarda van Stakenbortg (1556-1618), getr. met Hidda Onsta.


Ika Addens
Ika Addens, geb. in 1575, ovl. (ongeveer 38 jaar oud) in 1613.

tr. (beiden ongeveer 29 jaar oud) te Midwolda [Gr] op zondag 25 jul 1604
met

Toncko Tonckens, zn. van Tako Tonckens en Hiske Reints, geb. in 1575, ovl. (ongeveer 51 jaar oud) te Midwolda [Gr] op vrijdag 20 feb 1626, tr. (ongeveer 22 jaar oud) (2) op woensdag 17 sep 1597 met Jeye Nn, ovl. in 1603. Uit dit huwelijk 3 kinderen.

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Jeye*1605  †1627  22
Addo*1607  †1670  63
Reint*1610  †1655  45
Edzko*1612     


Abeltien Elties
Abeltien Elties, geb. circa 1541.

tr. (resp. ongeveer 44 en minder dan één jaar oud) circa 1585
met

Tidde Reints, geb. circa 1585.


Abeltien Diurcken
Abeltien Diurcken, ovl. voor vrijdag 8 sep 1679.

tr. (Phebo 26 jaar oud) op donderdag 25 aug 1667
met

Phebo Frericks, zn. van Frerick Phebens en Bontke Jochums, geb. te Noordbroek [Gr] op donderdag 14 feb 1641, KV, functie, ovl. (54 jaar oud) te Noordbroek [Gr] op dinsdag 29 nov 1695.
')}